Kiedy należy zgłaszać się ze zdrowym dzieckiem do lekarza?

Rodzice powinni zgłaszać się z dzieckiem do lekarza nie tylko w przypadku wystąpienia nagłego zachorowania lub pojawienia się niepokojących objawów, ale także na tzw. planowe wizyty profilaktyczne.

Planowe wizyty profilaktyczne mają na celu nadzorowanie prawidłowego rozwoju dziecka, omówienie zasad żywienia oraz realizacji profilaktyki zdrowotnej.

Harmonogram oraz zadania lekarza ściśle określa rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie zakresu świadczeń opieki zdrowotnej.

Podstawową opiekę pediatryczną zapewnia tzw. lekarz pierwszego kontaktu – jest to pediatra lub lekarz medycyny rodzinnej. Większość placówek podstawowej opieki zdrowotnej świadczy usługi w zakresie:

• poradni dziecka zdrowego
• poradni dziecka chorego.

Ponieważ ważne jest, aby dzieci zdrowe (poradnia dziecka zdrowego) nie miały kontaktu z dziećmi chorymi (poradnia dziecka chorego), wizyty odbywają się w osobnych pomieszczeniach bądź w innych godzinach lub dniach funkcjonowania przychodni.

Kiedy należy udać się na pierwszą wizytę do lekarza?

W przypadku gdy dziecko jest objęte opieką położnej środowiskowej, na pierwszą wizytę do lekarza należy się udać przed ukończeniem przez nie 2. tygodnia życia. Jeżeli jednak nie jest objęte opieką położnej, na wizytę trzeba się udać jak najszybciej, tzn. najlepiej zaraz po wypisaniu dziecka z oddziału noworodkowego.

Jak wygląda pierwsza wizyta u lekarza?

Każda wizyta u lekarza, bez względu na jej przyczynę, powinna obejmować:

• ocenę rozwoju fizycznego – pomiar masy ciała (wagi) i długości ciała (wysokości), a okresowo także obwodu głowy
• ocenę rozwoju psychoruchowego – tzw. kamienie milowe rozwoju
• pełne, szczegółowe badanie lekarskie.

Podczas pierwszej wizyty lekarz musi również stworzyć dokumentację, na podstawie której będzie mógł śledzić dalszy rozwój dziecka, dlatego też zazwyczaj trwa dłużej niż następne wizyty.

Oprócz zebrania szczegółowego wywiadu i wykonania pełnego badania lekarskiego lekarz powinien także ocenić charakter i nasilenie żółtaczki u noworodka oraz zbadać jego stawy biodrowe.

Jak często należy chodzić ze zdrowym dzieckiem do lekarza?

Przez pierwsze 2 lata życia dziecka wizyty u lekarza odbywają się dość często. Harmonogram wizyt profilaktycznych jest określony przez Ministra Zdrowia w rozporządzeniu w sprawie zakresu świadczeń opieki zdrowotnej.

Pierwsza wizyta najczęściej odbywa się w ciągu pierwszych 2 tygodni życia dziecka (p. wyżej).

Druga wizyta odbywa się w 2. miesiącu życia dziecka (jeżeli lekarz i rodzice nie widzą konieczności wcześniejszej wizyty). Mniej więcej w tym czasie przypada również termin kolejnego szczepienia. Wizyta obejmuje zmierzenie, zważenie dziecka oraz pełne badanie lekarskie dziecka.

Kolejna wizyta, trzecia, odbywa się w trybie planowym po upływie około 6 tygodni od poprzedniej, czyli w 3.–4. miesiącu życia dziecka. Termin wizyty po raz kolejny pokrywa się z terminem szczepienia ochronnego. Można wtedy dopytać lekarza o posiłki uzupełniające dla niemowląt karmionych sztucznie.

Po upływie kolejnych 6 tygodni należy pojawić się z dzieckiem na czwartej wizycie (w 5.–6. miesiącu życia). Schemat wizyty jest podobny do poprzednich: badanie ogólne, mierzenie, ważenie, ocena rozoju, kwalifikacja do szczepień. Niemowlęta karmione wyłącznie piersią w tym okresie powinny już dostawać posiłki uzupełniające, dlatego warto porozmawiać z lekarzem o sposobie odżywiania dziecka.

Piąta wizyta odbywa się w 6.–7. miesiącu życia dziecka. Kończy ona okres intensywnych szczepień.

Przed ukończeniem przez dziecko 1. roku życia (najczęściej w 9.–10. miesiącu życia) lekarz powinien je zobaczyć jeszcze raz w ramach wizyty profilaktycznej.

Następne wizyty są związane z kolejnymi obowiązkowymi szczepieniami. Odbywają sie w 13.–14. oraz w 16.–18. miesiącu życia dziecka.

Należy równiez pamiętać o wizycie u stomatologa (w chwili wyrżnięcia się pierwszych ząbków). Jeżli dziecko urodziło się przedwcześnie (przed 37. tygodniem ciąży), powinno być pod kontrolą okulisty, począwszy od ukończenia 3. tygodnia życia, do chwili gdy okulista stwierdzi dojrzałość siatkówki.

Jak wygląda opieka nad dzieckiem położnej środowiskowej?

Po urodzeniu się dziecka położna środowiskowa opiekuje się zarówno matką (w okresie połogu do 42. dnia po porodzie) jak i noworodkiem (do ukończenia 2. miesiąca życia). W tym okresie można (nie musi się; jest to dobrowolne) skorzystać z wizyt patronażowych położnej, która ma podpisaną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia (wtedy taka wizyta jest bezpłatna – koszty pokrywa NFZ).

Wybór następuje w drodze złożenia stosownej deklaracji wskazującej na wybór konkretnej położnej. Przy dokonywaniu wyboru osoby udzielającej świadczeń nie obowiązuje rejonizacja (co oznacza że można wybrać każdą położna w całej Polsce). Położna zobowiązana jest do co najmniej 4 wizyt patronażowych (maksymalnie 6). Pierwsza wizyta powinna się odbyć w ciągu 48 godzin od momentu powrotu matki i dziecka ze szpitala.

Położna powinna być dostępna od poniedziałku do piątku, pomiędzy 08:00 a 18:00, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy.

W czasie wizyty położna powinna zbadać matkę oraz dziecko. U kobiety oceni oraz zaopatrzy ranę krocza albo ranę po cieciu cesarskim, określi stopień obkurczenia się macicy, oceni występowanie krwawienia połogowego i gorączki, stan piersi, a także sprawdzi, jak matka radzi sobie z karmieniem dziecka. Położna powinna również zbadać noworodka, ocenić stan jego skóry, wygląd kikuta pępowiny, ogólny stan dziecka i jego rozwój. Położna udzieli wszelkich informacji dotyczących karmienia, pielęgnacji dziecka, objawów, które powinny zaniepokoić rodziców oraz odpowie na nurtujące pytania z tego zakresu.

Kiedy należy zaszczepić swoje dziecko (kalendarz szczepień)?

Dzieci szczepi się zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych (czyli tzw. kalendarzem szczepień). Program Szczepień Ochronnych jest co roku aktualizowany i ogłoszony w Komunikacie Głównego Inspektora Sanitarnego. Kalendarz szczepień obejmuje:

• szczepienia obowiązkowe (bezpłatne)
• szczepienia zalecane (płatne).

Jakie są niepożądane objawy poszczepienne?

Szczepionka jest złożona z żywych lub zabitych drobnoustrojów albo ich części. Dlatego też u niektórych dzieci mogą wystąpić reakcje niepożądane, czyli tzw. niepożądane odczyny poszczepienne.

Do najczęstszych można zaliczyć: gorączkę i odczyn w miejscu wstrzyknięcia (obrzęk, zaczerwienienie, przemijający ból). Tabelę z zasadami postępowania zamieszczono poniżej.