GoPump – nowoczesna edukacja osób z cukrzycą typu 1 leczonych przy pomocy osobistej pompy insulinowej

GoPump to pierwszy w Polsce ustrukturyzowany program edukacyjny dla dorosłych osób z cukrzycą typu 1 leczonych przy pomocy osobistej pompy insulinowej. Wykorzystano w nim nowe technologie przestrzeni wirtualnej. Utworzono dedykowaną platformę edukacyjną opartą o chmurę internetową.

Potrzeby w zakresie edukacji pacjentów

W Polsce zwiększa się liczba osób z cukrzycą typu 1 leczonych przy użyciu osobistej pompy insulinowej. Większa dostępność do technologii powinna być powiązana z edukacją pacjentów w zakresie ich stosowania, a także z edukacją kadry dydaktycznej. Strukturalny Program Edukacji Diabetologicznej (SPED) GoPump wychodzi naprzeciw tym potrzebom.

Na zasadność tworzenia programów edukacyjnych wskazują od wielu lat Zalecenia kliniczne Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego¹. Tylko właściwe stosowanie terapii pompowej przyczyni się do dobrego wyrównania metabolicznego i poprawy jakości życia osób z cukrzycą. Osoba z cukrzycą typu 1 rozpoczynająca leczenie przy pomocy pompy insulinowej powinna przejść szkolenie prowadzone przez zespół terapeutyczny i trwające co najmniej 9-11 godzin. Oprócz konieczności ustrukturyzowania edukacji zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego kładą nacisk na wykorzystanie teleedukacji oraz interaktywnych metod pedagogicznych². GoPump, umożliwiający prowadzenie szkoleń w sposób ujednolicony oraz powtarzalny, jest szansą na ewaluację edukacji diabetologicznej i uwzględnienie jej w procesach refundacyjnych przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Edukacja w „chmurze”

Strukturalny Program Edukacji Diabetologicznej (SPED) GoPump jest przeznaczony dla zespołów terapeutycznych i służy edukacji osób z cukrzycą typu 1 leczonych przy pomocy osobistej pompy insulinowej. Jest to pierwszy w Polsce unikatowy program umieszczony na internetowej platformie edukacyjnej (rycina 1). W programie zastosowane są różnorodne formy kształcenia (prezentacje, ćwiczenia, analiza przypadków i raportów, pytania testowe, karty pracy). Ciekawym rozwiązaniem jest możliwość prowadzenia edukacji zarówno stacjonarnie, jak i zdalnie, a także opcja zaproszenia edukatorów z innych ośrodków diabetologicznych pozwalająca na wymianę wiedzy i doświadczeń pomiędzy specjalistami. Dotychczas nie opracowano w Polsce tak zaawansowanych technologicznie i kompleksowych merytorycznie programów edukacyjnych w diabetologii. Również w Europie dotychczas powszechnie stosowane programy edukacyjne nie wykorzystują rozwiązań "chmurowych".

ryc. 1

Zespół autorów – zespół terapeutyczny

Merytoryczne podstawy do stworzenia programu GoPump są efektem wielu lat doświadczeń pracowników Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu w zakresie leczenia pacjentów chorych na cukrzycę typu 1, wdrażania nowoczesnych technologii, prowadzonych badań dotyczących systemów pętli zamkniętej w cukrzycy, a co bardziej istotne – prowadzenia szerokiej edukacji studentów oraz zespołów terapeutycznych na temat terapii za pomocą osobistej pompy insulinowej u chorych na cukrzycę^3,4. Od 2014 r. Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii jest w Polsce jednym z czterech Ośrodków Szkolących w ramach Szkoły Pompowej Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Szkolenie zostało przygotowane przez zespół lekarzy, edukatorów, pielęgniarek, dietetyków i psychologów, specjalistów w zakresie poszczególnych zagadnień merytorycznych omawianych podczas szkolenia.

A co jest w środku czyli 18 modułów

GoPump składa się z 18 modułów tematycznych obejmujących kompleksową wiedzę z zakresu terapii osobistą pompą insulinową w cukrzycy. Każdy moduł ma jasno określone cele i efekty kształcenia oraz zakończony jest sprawdzeniem wiedzy i umiejętności pacjentów. W trakcie szkolenia sukcesywnie następuje samodzielne podłączenie pacjenta do osobistej pompy insulinowej (rycina 2).

ryc. 2

Moduły obejmują zarówno elementy wiedzy technicznej, jak i postępowania w sytuacjach klinicznych, podczas aktywności fizycznej czy awarii pompy. Moduły obejmujące edukację w zakresie umiejętności postępowania w hipoglikemii lub hiperglikemii pozwalają na zmniejszenie ryzyka rozwoju ostrych powikłań cukrzycy podczas terapii osobistą pompą insulinową. Wyjątkowym i niezwykle potrzebnym jest moduł obejmujący psychologiczne aspekty funkcjonowania z pompą. Dla kadry medycznej istotna będzie część szkolenia dotycząca uzyskiwania informacji i danych o leczeniu z pompy, szczególnie z użyciem programów komputerowych oraz ich analiza.

Moduły zawierają techniczne elementy specyficzne dla wszystkich producentów osobistych pomp insulinowych aktualnie dostępnych w Polsce. Dodatkowo rozdziały są na bieżąco aktualizowane przez autorów ze względu na dynamiczny postęp technologiczny w diabetologii. Zmiany te są widoczne na bieżąco dzięki funkcjonowaniu GoPump w chmurze. Każda część jest bogato ilustrowana przykładami, raportami z pomp, co umożliwia przeprowadzenie dyskusji podczas szkolenia i efektywne nabywanie umiejętności przez uczestników. Niezwykle istotne jest opatrzenie materiału slajdowego notatkami dla edukatorów (rycina 3).

ryc. 3

Jak rozpocząć – rejestracja zespołów terapeutycznych

Program GoPump umieszczony jest na platformie w chmurze internetowej, do której dostęp uzyskują edukatorzy po wcześniejszej rejestracji. Wystarczy zarejestrować się na stronie www.gopump.pl. Korzystanie z programu jest bezpłatne. Każdy edukator posiada swoje osobiste konto, ma możliwość zakładania i prowadzenia szkoleń stacjonarnych oraz zdalnych (ryc. 4–6).

ryc. 4

ryc. 5

ryc. 6

Platforma ma swój regulamin, a sposób korzystania z programu i prowadzenia grup jest jasno przedstawiony na filmach instruktażowych (ryc. 7). Każdy moduł jest wzbogacony materiałami dodatkowymi dla pacjentów oraz dla zespołu terapeutycznego. Umożliwiają one nie tylko interaktywne szkolenia, ale też samodzielną pracę uczestników w domu pomiędzy szkoleniami (ryc. 8). Szkolenie podczas jednego modułu trwa około 30 minut, jednak ciekawą opcją platformy jest brak limitu czasowego dla danego spotkania, co umożliwia bardzo indywidualne podejście do każdej grupy szkoleniowej.

ryc. 7

ryc. 8

Korzyści edukacji strukturalnej

Program GoPump może znacząco przyczynić się do poprawy dostępności do edukacji diabetologicznej w Polsce, potrzebnej z uwagi na rosnącą liczbę osób z cukrzycą typu 1 leczonych przy użyciu osobistej pompy insulinowej. Program GoPump ma szansę przyczynić się również do znaczącej poprawy jakości kształcenia poprzez zastosowanie różnorodnych technik multimedialnych i stworzenie gruntownych podstaw strukturalnych poszczególnych modułów.

Program GoPump umożliwia w pełni uzyskanie niezbędnej wiedzy i umiejętności potrzebnych do samodzielnego stosowania terapii pompowej. Dobór metod szkoleniowych jest zorientowany na efekt maksymalnego przyswojenia wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych. Dodatkową korzyścią wynikającą z zastosowania SPED GoPump przez ośrodki diabetologiczne jest poprawa ich funkcjonowania dzięki lepszej organizacji i logistyce szkoleń edukacyjnych.

W dniu 30.05.2023 r. podczas Telemedycznego Okrągłego Stołu organizowanego przez Departament Innowacji Ministerstwa Zdrowia, prezentowane były potrzeby i możliwe rozwiązania dla legislacji opieki telemedycznej w diabetologii po zakończeniu pandemii Covid-19. GoPump umożliwiający prowadzenie szkoleń również w trybie zdalnym, idealnie wpasowuje się w aktualne potrzeby systemu opieki zdrowotnej w Polsce.

Co dalej?

Aktualnie z GoPump korzysta około 250 członków zespołów terapeutycznych reprezentujących większość ośrodków diabetologicznych w Polsce, a w najbliższym czasie przewiduje się zwielokrotnienie tej liczby.

GoPump umożliwiający prowadzenie szkoleń w sposób ujednolicony oraz powtarzalny jest szansą na ewaluację edukacji diabetologicznej i uwzględnienie jej w finansowanych świadczeniach opieki zdrowotnej oraz procesach refundacyjnych.

Szerokie wykorzystanie GoPump ma pomóc naszym pacjentom z cukrzycą typu 1 lepiej i dłużej żyć.

Zespół autorów GoPump w kolejności alfabetycznej: Liderzy - prof. dr hab. n. med. Aleksandra Araszkiewicz, dr hab. n. med. Andrzej Gawrecki, prof. dr hab. n. med. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz. Pozostali członkowie Zespołu: dr n. med. Anna Adamska, mgr Danuta Bukowska, dr n. med. Anna Duda-Sobczak, lek. Urszula Frąckowiak, mgr Karolina Janasik, mgr Anna Kreczmer, mgr Adam Kucz, lek. Magdalena Michalak, mgr Mateusz Michalski, mgr Monika Pietrzak, dr n. med. Judyta Schlaffke, mgr Alicja Sroczyńska.

Składamy serdecznie podziękowania firmie Novo Nordisk Pharma za wsparcie oraz współtworzenie projektu GoPump, a szczególnie Pani mgr Milenie Kuzace.