4 czerwca po raz pierwszy od niemal roku zbierze się Trójstronny Zespół ds. Ochrony Zdrowia. Jednym z tematów spotkania ma być „informacja Ministerstwa Zdrowia na temat stanu prac nad projektami legislacyjnymi dotyczącymi spraw pracowniczych”, w tym – projektu ustawy o wynagrodzeniach minimalnych pracowników wykonujących zawody medyczne.
Fot. Franciszek Mazur / Agencja Gazeta
Temat wynagrodzeń staje się palący, bo równolegle w rządzie trwają prace nad nową wysokością płacy minimalnej – która w znaczący sposób wyprzedza minimalny poziom wynagrodzeń gwarantowanych w ochronie zdrowia. Związki zawodowe od miesięcy powtarzają, że na taki stan rzeczy zgodzić się nie mogą i się nie zgodzą. Z naszych informacji wynika, że Ministerstwo Zdrowia rozważa uwzględnienie części postulatów odnoszących się do wynagrodzeń pielęgniarek.
W ostatnich dniach ukazała się pełna wersja publikacji „Raport Wynagrodzenia w Warszawie w 2017 roku” opracowanego przez firmę Sedlak & Sedlak. Zachowując proporcje – wynagrodzenia w Warszawie są dużo wyższe niż w pozostałych regionach kraju – to jeszcze jeden dowód, jak bardzo wynagrodzenia w ochronie zdrowia odbiegają, na niekorzyść, od pozostałych obszarów. Z raportu wynika, że mediana wynagrodzeń osób zatrudnionych w Warszawie wyniosła w ubiegłym roku 5 645 zł brutto (mediana w całej Polsce bez Warszawy to 3 924 zł). Pracownicy ochrony zdrowia znaleźli się w grupie czterech sektorów najsłabiej uposażonych: mediana dla ochrony zdrowia to 4,5 tysiąca zł brutto. Żadnym pocieszeniem nie jest fakt, że wynagrodzenia w instytucjach kultury i sztuki, usług dla ludności oraz nauki i szkolnictwa są jeszcze niższe (stawkę zamyka sektor edukacji z medianą 4 tysiące złotych).
Wnioski? Na medianę zarobków składają się wynagrodzenia wszystkich pracowników placówek medycznych. Biorąc pod uwagę specyfikę Warszawy – wielkiego miasta akademickiego z licznymi szpitalami i poradniami, z rozwiniętym sektorem prywatnych placówek oraz rosnącym popytem na prywatne świadczenia zdrowotne można założyć, że to nie wynagrodzenia lekarzy zaniżają medianę branżową w stosunku do ogólnowarszawskiej. Intuicyjne założenie potwierdzają dane dotyczące konkretnych zawodów: co prawda lekarzy nie ma w grupie kilku najlepiej uposażonych zawodów (prym wiodą menadżerowie z branży IT z zarobkami powyżej 20 tysięcy zł miesięcznie), natomiast w grupie ośmiu najgorzej wynagradzanych pracowników znalazły się pielęgniarki (mediana na tym stanowisku to 3,3 tysiąca złotych brutto). Pielęgniarki wyprzedziły co prawda m.in. nauczycieli kontraktowych, a także sprzedawców, jednak znalazły się za konsultantami telefonicznymi w działach obsługi klienta.
Jednak projekt ustawy o wynagrodzeniach minimalnych to tylko jeden z wątków gorących – najprawdopodobniej – sporów o wysokość płac w ochronie zdrowia. Kolejnym będą gwarantowane dla części specjalistów podwyżki wynagrodzenia minimalnego do proponowanej przez resort zdrowia wysokości 6750 zł brutto. Podwyżka nie jest ofertą dla wszystkich (w nieoficjalnych rozmowach z przedstawicielami ministerstwa można wręcz usłyszeć, że zainteresowanych lekarzy nie powinno być więcej niż kilka procent w skali kraju), chociażby dlatego, że jest adresowana do zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.
Jednak może pociągnąć za sobą lawinę konsekwencji: dyrektorzy szpitali już wskazują, że choć samą podwyżkę pensji zasadniczej dofinansuje resort zdrowia, to z budżetu szpitali będą musiały np. pochodzić środki na zapłacenie wyższych składek ZUS oraz wyższych stawek dyżurowych. Jednak największym problemem dla dyrektorów (przede wszystkim tych, którzy obsadę dyżurową zapewniają niemal wyłącznie dzięki lekarzom „zewnętrznym”) będzie spodziewany dalszy wzrost stawek za dyżury. Wielu dyrektorów obawia się, że „po swoje” zgłoszą się również lekarze kontraktowi. A ponieważ popyt na ich pracę jeszcze wzrośnie, szpitale muszą się liczyć z naprawdę sporą presją płacową.
Sami lekarze nie widzą w tym niczego niepokojącego, zwracając uwagę, że od lat postulują ustalenie minimalnego wynagrodzenia dla specjalistów na poziomie 2,5-3 średnich krajowych, a średnia krajowa w tej chwili przekroczyła już 4,6 tysiąca złotych. Takie stanowisko w ostatni weekend potwierdzili też uczestnicy XIV Krajowego Zjazdu Lekarzy.
Propozycje Ministerstwa Zdrowia – zarówno zawarte w projekcie nowelizacji ustawy o wynagrodzeniach minimalnych, jak i w nowelizacji ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych – w niewielkim stopniu uwzględniają zarówno oczekiwania środowiska lekarskiego, jak i rzeczywistość placówek medycznych. Dyrektorzy szpitali nie mają twardych danych dotyczących zwiększenia kontraktów z NFZ, ale część z nich już w tej chwili stoi przez perspektywą zwiększenia wynagrodzeń pracowników – w tym lekarzy – znacząco ponad przewidziany w projektach ustaw poziom.
Pod koniec maja porozumienie z pielęgniarkami i lekarzami-specjalistami wynegocjowała dyrekcja Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Lublinie – płace tych dwóch grup zawodowych mają rosnąć odpowiednio od czerwca i września, zaś docelowa wartość wynagrodzeń zasadniczych w 2021 roku ma wynieść odpowiednio 1,5 i 2 średnie krajowe (więcej, niż przewiduje ustawa o wynagrodzeniach minimalnych). Samorząd województwa zapowiada, że będzie dążył do ujednolicenia siatki płac w podległych sobie placówkach.
Problemem jest jednak zadłużenie szpitali – dług WSS w Lublinie wynosi 250 milionów złotych, a tylko zobowiązania wobec pielęgniarek będą miesięcznie kosztować ponad 750 tysięcy złotych. Tymczasem o podwyżki chcą zabiegać inni pracownicy szpitala, którzy w negocjacjach nie uczestniczyli.
