Ekspertka przyznaje, że największych problemów swoim opiekunom przysparzają seniorzy cierpiący na otępienie. Zajmowanie się nimi wymaga nie tylko sprawności ciała, ale też czujności, bystrości umysłu i wyobraźni jak u Sherlocka Holmesa. Dlaczego?
- Dobry opiekun musi być jak detektyw, bo bardzo często zdarza się, że różne nietypowe zachowania osób z otępieniem, takie jak apatia, lęk i wynikająca z niego agresja, mają nieoczywiste przyczyny. Często mają związek z konkretnymi problemami zdrowotnymi, jak np. infekcja układu moczowego. Osoba z otępieniem często nie będzie potrafiła wskazać miejsca dyskomfortu czy powiedzieć nam o tym, że ją coś boli. My widzimy np. dreptanie przy toalecie czy drapanie w okolicach intymnych lub słyszymy krzyki czy też zmagamy się z wędrowaniem. Dzięki odpowiedniej wiedzy możemy takie zachowania „odkodować” i skutecznie pomóc choremu – podkreśla Iwona Przybyło.
Inny przykład. Senior nagle, bez wyraźnego powodu, staje się agresywny i choć usilnie szukamy przyczyny, to jednak nie możemy jej znaleźć. Skąd u niego ta nagła złość? - Powodem tego może być po prostu fakt, że zbyt mocno zacisnęliśmy mu pasek u spodni. Tyle, że jemu trudno jest to wyrazić, bo ma problemy z komunikacją czy wspomnianym już lokalizowaniem źródła dyskomfortu – podpowiada Iwona Przybyło.
Warto też wiedzieć, że osoby z otępieniem często gubią się we własnym domu. - Często błądzą szukając chociażby jedzenia, co dzieje się również w nocy, ponieważ osoby te mają problem z orientacją w czasie i nie wiedzą, czy jest dzień, czy noc. Wiedząc o tym, można im bardzo prosto pomóc i jednocześnie uchronić przed upadkami czy innymi konsekwencjami. Dobrym rozwiązaniem w tej sytuacji jest pozostawianie czegoś do picia i jedzenia na widoku, w stałym miejscu, np. na stoliczku koło łóżka – radzi Iwona Przybyło.
Ponadto, osoby z otępieniem mogą nie poznawać siebie w lustrze. - W związku z tym często boją się odbicia „kogoś”, kogo widzą. To może powodować różne problemy, np. problemy z wejściem do łazienki czy kąpielą. Zasłonięcie lustra lub jego przeniesienie w inne miejsce może pomóc. Znam historię pewnej pani, która nie chciała się kąpać i przez wiele tygodni wykonanie kąpieli stanowiło dla opiekunów ogromny problem, aż do czasu, kiedy zrozumieli, w czym problem i zdjęli lustro w łazience, które wisiało na wprost wanny – mówi Iwona Przybyło.
Ekspertka podkreśla, że obok zorganizowania odpowiedniej opieki, kluczową sprawą w odniesieniu do osób z otępienim jest jak najszybsze, dokładne jej zdiagnozowanie i włączenie odpowiedniego leczenia. - Dzięki temu można opóźnić wystąpienie wielu objawów i zminimalizować ryzyko szybkiego ich narastania. Często proponowane, również przez specjalistów, rozwiązywanie krzyżówek - jako sposób na „walkę” z postępującymi deficytami poznawczymi, z jakimi spotykamy się u chorych z otępieniem - niestety może nie wystarczyć – mówi Iwona Przybyło.
Poza lekami, potrzebna jest więc regularna i urozmaicona aktywizacja chorego poprzez angażowanie go w różnego rodzaju zajęcia, zarówno indywidualne, jak i w towarzystwie. Najlepiej zgodne z jego zainteresowaniami i preferencjami.
Ekspertka przypomina, że źródłem różnych nieprzewidzianych problemów może być również zbyt duża liczba przyjmowanych przez seniora leków i związane z tym interakcje czy działania niepożądane. W takim przypadku warto udać się po pomoc do lekarza (najlepiej geriatry) lub farmaceuty.
- Stałej opieki i wsparcia wymagają przede wszystkim osoby z otępieniem, której najczęstsza przyczyną wciąż pozostaje chorobą Alzheimera. Odpowiedniej opieki potrzebują również osoby z chorobą Parkinsona, stwardnieniem rozsianym, po przebytym udarze mózgu lub zawale mięśnia sercowego, z niewydolnością krążenia, chore onkologicznie, z różnego rodzaju niepełnosprawnościami, a także przewlekle chorzy psychicznie – wylicza Iwona Przybyło.
W Polsce, podobnie zresztą jak w Niemczech, preferowana jest opieka domowa nad seniorami, przynajmniej tak długo jak to możliwe. - Tylko około 25 proc. seniorów w Polsce przebywa w domach opieki (większość z nich to placówki publiczne, podlegające pod miejskie ośrodki pomocy społecznej). Ponadto, niewielki odsetek polskich seniorów przebywa w hospicjach. Należy jednak pamiętać, że hospicja są wyspecjalizowane głównie w świadczeniu opieki na rzecz pacjentów z rozpoznaną chorobą nowotworową – mówi Iwona Przybyło.
