Posłowie uchwalili w piątek nowelizację ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia, wprowadzającą Internetowe Konto Pacjenta.
Sala plenarna Sejmu, 15 września 2017. Fot. Sławomir Kamiński / Agencja Gazeta
„Za” głosował klub PiS i posłowie wspierający rząd, przeciw – opozycja. Ale to nie przepisy dotyczące IKP sprawiły, że kluby opozycyjne zagłosowały przeciw nowelizacji ustawy, a inne regulacje, które pojawiły się w projekcie już po konsultacjach publicznych albo wręcz jako poselskie poprawki.
Samo Internetowe Konto Pacjenta nie budziło żadnych wątpliwości posłów – co więcej, posłowie opozycji i podczas prac w Komisji Zdrowia i podczas dyskusji na posiedzeniu plenarnym podkreślali, że postęp w informatyzacji i cyfryzacji ochrony zdrowia jest wart szerokiego poparcia.
Problem w tym, że do technicznej – wydawałoby się – ustawy zostały dopisane rozwiązania, które z jednej strony nie mają nic wspólnego z IKP, z drugiej – same w sobie budzą ogromne kontrowersje.
Jeszcze na etapie prac rządowych, ale po zakończonych konsultacjach publicznych, w projekcie znalazła się propozycja zmiany ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, dotycząca grupowych zakupów leków i wyrobów medycznych jako nowego, dodatkowego uprawnienia dla NFZ. Ministerstwo Zdrowia zaproponowało również, by dyrektorzy oddziałów wojewódzkich mieli obowiązek monitorowania przetargów na zakupy leków refundowanych i wyrobów medycznych, a Prezes NFZ miał możliwość reagowania w sytuacjach, gdy te przetargi są „prowadzone z naruszeniem zasad uczciwej konkurencji”. „NFZ jako podmiot zobowiązany do finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych powinien mieć możliwość interwencji, w przypadku gdy konstrukcja postępowania przetargowego nie odpowiada wymogom prawa oraz może spowodować nieuzasadnione wydatki z całkowitego budżetu na refundację. Proponowana zmiana pozwoli na bardziej racjonalne gospodarowanie środkami przeznaczonymi na finansowanie wymienionych grup produktów” – głosi uzasadnienie projektu ustawy.
Posłowie opozycji już podczas pierwszego czytania wyrażali wątpliwości nie tylko co do meritum proponowanych przepisów, ale przede wszystkim do trybu ich wprowadzenia do ustawy. MP.PL zapytała o ten tryb (pomijający de facto partnerów społecznych, bo projekt przedstawiony do konsultacji tego przepisu nie zawierał) odpowiedzialnego za nowelizację wiceministra Janusza Cieszyńskiego. – To są kłamstwa totalnej opozycji, która już nie wie, jak nam szkodzić – usłyszeliśmy najpierw. Zdaniem wiceministra, w tym przypadku nie można mówić o jakichkolwiek „wrzutkach”, pojawiających się w postaci poprawek poselskich przy okazji pierwszego czytania (co upraszcza proces legislacyjny, bo rząd nie musi składać autopoprawek), bo przepis został dodany na etapie prac w Radzie Ministrów. – Uwzględniliśmy jedną z uwag zgłoszonych przez Narodowy Fundusz Zdrowia – stwierdził Janusz Cieszyński.
To jednak nie wyczerpuje tematu: NFZ jest instytucją podległą Ministerstwu Zdrowia i jeśli władze Funduszu widzą konieczność uregulowania jakichś kwestii, uporządkowania budzących wątpliwości obszarów, powinny korzystać z innego trybu. Wiceminister Cieszyński przyznał, że byłoby optymalnie, gdyby projekty przekazywane do konsultacji, były kompletne.
Grupowe zakupy i uprawnienia NFZ do interweniowania w przetargi to niejedyne budzące kontrowersje zapisy. Jako poselska poprawka (zgłoszona przez wiceprzewodniczącego Komisji Zdrowia Tomasza Latosa) w projekcie IKP pojawił się przepis umożliwiający wysyłkową sprzedaż leków Rx osobom niepełnosprawnym. Wiceminister Janusz Cieszyński tłumaczył, że jest to jeden z elementów rządowego programu poprawiania dostępności usług zdrowotnych dla niepełnosprawnych, którzy powinni mieć ułatwiony dostęp również do zaopatrzenia w leki. Propozycja wzbudziła ogromne kontrowersje, przeciwny jej jest przede wszystkim aptekarski samorząd. Jednak część organizacji skupiających apteki m.in. Związek Przedsiębiorców i Pracodawców (ZPP) oraz Związek Pracodawców Aptecznych PharmaNET – wyrazili poparcie dla pomysłu.
W drodze poprawki zgłoszonej podczas pierwszego czytania ustawa przewiduje również wydłużenie do końca 2019 r. umów z NFZ na ambulatoryjną opiekę specjalistyczną (AOS).
Główny trzon ustawy dotyczy IKP, dzięki któremu każdy pacjent będzie miał dostęp online do informacji m.in. o otrzymanych receptach, skierowaniach, zleceniach na wyroby medyczne, udzielonych świadczeniach oraz ich koszcie, wyborach lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej, e-zwolnieniach. Pacjent, korzystając z IKP, będzie mógł też np. upoważnić inną osobę do dostępu do swoich danych medycznych lub informacji o stanie zdrowia.
Ustawa wprowadza również jednolite standardy dla systemów informatycznych szpitali i jednostek prowadzących rejestry medyczne.
Za przyjęciem ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia oraz niektórych innych ustaw głosowało 293 posłów, 132 było przeciw, a jedna osoba wstrzymała się od głosu.
