Co to jest przetoka odbytniczo-pochwowa i jakie są jej przyczyny?
Przetoka odbytniczo-pochwowa to nieprawidłowe połączenie odbytnicy z pochwą pod postacią kanału o mniejszej lub większej średnicy, przez który gazy i stolec mogą się przedostawać z jelita do pochwy. Najczęstszą przyczyną powstawania przetoki odbytniczo-pochwowej jest uraz okołoporodowy. Przetoka może powstać również wskutek radioterapii, chorób zapalnych jelit (choroby Leśniowskiego i Crohna, rzadziej wrzodziejącego zapalenia jelita grubego), nowotworów pochwy i odbytnicy, urazów (w tym po operacjach ginekologicznych i proktologicznych), endometriozy i innych.
Jak często występuje przetoka odbytniczo-pochwowa?
Do wykształcenia przetoki dochodzi u ok. 0,5% pacjentek po porodach wskutek powikłań (pęknięcie krocza, infekcja), u ok. 10% chorych z chorobą Leśniowskiego i Crohna oraz ok. 7% pacjentek po napromienianiu miednicy.
Jak się objawia przetoka odbytniczo-pochwowa?
Do objawów przetoki odbytniczo-pochwowej zaliczamy uchodzenie gazów przez pochwę, częste infekcje dróg rodnych i moczowych, w przypadku większej średnicy przetoki może dochodzić do ucieczki stolca przez pochwę. Objawom może towarzyszyć ból, pieczenie, odparzenia skóry.
Co robić w razie wystąpienia objawów przetoki odbytniczo-pochwowej?
Przetoka odbytniczo-pochwowa wymaga w większości przypadków leczenia operacyjnego, dlatego w przypadku podejrzenia patologicznego połączenia odbytnicy z pochwą należy zgłosić się do specjalisty.
Jak lekarz stawia diagnozę?
Po zebraniu wywiadu lekarz bada przez odbyt i pochwę, poszukując cech przetoki. Zleci również badania dodatkowe, takie jak USG przezodbytowe, USG przezpochwowe, rezonans magnetyczny, próba barwnikowa (sprawdzanie przecieku barwnika z odbytnicy do pochwy), biopsja histopatologiczna w celu wykluczenia nowotworu i chorób zapalnych.
Jakie są sposoby leczenia?
Przetoka odbytniczo-pochwowa bardzo rzadko ulega samoistnemu zamknięciu, najczęściej wymaga leczenia operacyjnego. W zależności od wielkości ubytku chirurg może się zdecydować na proste zszycie przetoki, plastykę od strony pochwy lub odbytnicy, pokrycie ubytku płatem przesuniętym ze zdrowej okolicy, specjalną siatką, a w przypadku dużych przetok wchodzi w grę nawet uzupełnianie ubytku tkankami z innych okolic ciała (np. mięśniem z uda). Zdarza się, że niezbędne jest wykonanie kilku zabiegów, zanim osiągnie się pełne wygojenie. Czasami skuteczne wygojenie przetoki jest niemożliwe z powodu brudzenia stolcem, konieczne może wówczas okazać się wyłonienie tymczasowej stomii, czyli sztucznego odbytu na brzuchu do czasu wygojenia. Stomię taką zamyka się w trakcie kolejnego zabiegu operacyjnego po kilku miesiącach. Przetoki w chorobie Leśniowskiego i Crohna można skutecznie leczyć, podając specjalnie dobrane leki (tzw. leczenie biologiczne).
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?
Rokowanie zależy od wielkości przetoki i przyczyny wyjściowej. Relatywnie trudniej goją się przetoki po radioterapii.
Co trzeba zrobić po zakończeniu leczenia?
Po wygojeniu przetoki należy unikać urazów tej okolicy, zaparć i dbać o należytą higienę okolicy odbytu i krocza.