Kolposkopia jest jednym z podstawowych badań wykorzystywanych w ocenie dolnego odcinka dróg rodnych: pochwowej części szyjki macicy, pochwy oraz sromu. Do jego wykonania wykorzystuje się specjalnie do tego przeznaczony przyrząd optyczny zwany kolposkopem.
Co to jest kolposkopia i na czym polega?
Kolposkopia jest jednym z podstawowych badań wykorzystywanych w ocenie dolnego odcinka dróg rodnych: pochwowej części szyjki macicy, pochwy oraz sromu. Do jego wykonania wykorzystuje się specjalnie do tego przeznaczony przyrząd optyczny zwany kolposkopem. Badanie jest niebolesne, nieinwazyjne i trwa zaledwie kilkanaście minut, można je bezpiecznie wykonać w ciąży, służy przede wszystkim diagnostyce stanów przednowotworowych w obrębie dolnych dróg rodnych. Dzięki tej metodzie możliwe jest stosunkowo dokładne rozróżnienie stanów łagodnych i potencjalnie złośliwych.
Podczas badania kolposkopem możliwe jest uwidocznenie w trójwymiarze i w odpowiednio dopasowanym oświetleniu dolnego odcinka dróg rodnych w powiększeniu od 5- do nawet 50-krotnym, dzięki czemu ocena struktury nabłonka, jego zabarwienia, obrazu naczyń krwionośnych jest o wiele dokładniejsza niż podczas zwykłego badania ginekologicznego. Ocenę ułatwia zastosowanie filtrów oraz odczynników chemicznych. Nowoczesne aparaty wyposażone są w sprzęt fotograficzny, dzięki któremu możliwe jest dokumentowanie obrazu w postaci zdjęć oraz filmu.
Wynik badania kolposkopowego jest dostępny od razu po jego wykonaniu. W przypadku wykonania biopsji wynik oceniający prawidłowość pobranej tkanki dostępny jest po kilku tygodniach.
Jakie są wskazania do wykonania kolposkopii?
Badanie kolposkopowe proponowane jest zwykle przez ginekologa jako kolejny etap diagnostyczny po uzyskaniu nieprawidłowego wyniku rutynowo wykonywanego badania cytologicznego w celu dokładniejszej oceny zmian w obrębie szyjki macicy. Skierowanie do wykonania procedury można również uzyskać w przypadku uwidocznienia w badaniu ginekologicznym zmian o podejrzanym wyglądzie.
Ponadto badanie wykorzystuje się w diagnostyce infekcji m.in. HPV (wirusem brodawczaka ludzkiego), w przypadku występowania krwawień po współżyciu, oceny ektopii szyjki macicy czy też diagnostyki nawracających infekcji dróg rodnych, a także podejrzenia zmian przednowotworowych w obrębie sromu oraz pochwy.
Przebieg kolposkopii
Badanie kolposkopowe wykonuje się w gabinecie ginekologicznym. Do jego przeprowadzenia należy zdjąć odzież od pasa w dół, a następnie usiąść na fotelu ginekologicznym. Następnie lekarz zakłada wzierniki do pochwy jak podczas rutynowego badania i po wstępnej ocenie narządu rodnego i ewentualnym pobraniu cytologii lub wymazów, przystępuje do badania kolposkopowego. Kolposkop przystawia się w odległości ok. 20 cm od przedsionka pochwy, nie dotykając ciała kobiety. Lekarz ogląda w oświetleniu przez urządzenie pochwę, srom, a następnie tarczę szyjki macicy i ujście zewnętrzne kanału szyjki macicy, najpierw po usunięciu z niej wydzieliny, na kolejnym etapie po przemyciu jej solą fizjologiczną, a następnie z zastosowaniem specjalnie do tego przeznaczonych płynnych odczynników oraz filtrów. W przypadku uwidocznienia niepokojących zmian ginekolog może zdecydować o wykonaniu biopsji celowanej – pobraniu wycinków (fragmentów tkanki) z szyjki. Materiał po utrwaleniu przekazuje się do laboratorium, gdzie patomorfolog dokładnie ocenia go pod mikroskopem.
Przygotowanie do kolposkopii
Przygotowanie do badania kolposkopowego nie jest skomplikowane i nie różni się niczym od przygotowania do zwykłego badania ginekologicznego. Najlepiej wykonać je w pierwszej połowie cyklu miesiączkowego, zaraz po zakończeniu krwawienia. Zaleca się wstrzymanie od współżycia oraz przerwanie przyjmowania leków dopochwowych 24–48 godzin przed badaniem.
Przeciwwskazania i możliwe powikłania po kolposkopii
Badania kolposkopowego nie należy wykonywać podczas miesiączki oraz podczas leczenia preparatami dopochwowymi. Wyjątek stanowi silne podejrzenie toczącego się procesu nowotworowego w obrębie szyjki macicy, sromu lub pochwy, jeśli tak zdecyduje lekarz, kiedy zależy na szybkim czasie wykonania diagnostyki.
Kolposkopia jest badaniem nieinwazyjnym i bezpiecznym, dlatego powikłania po wykonaniu badania występują niezmiernie rzadko. Pojawić się mogą w przypadku pobrania wycinków z tarczy szyjki macicy. Należą do nich intensywne krwawienie oraz infekcja.
Do codziennych czynności można wrócić od razu po badaniu. W przypadku pobrania wycinków wskazane jest wstrzymanie się od współżycia oraz wprowadzania globulek dopochwowych, tamponów kilka dni po wykonanej procedurze. Dreszcze, gorączka, obfite krwawienie i silne bóle podbrzusza po badaniu wymagają niezwłocznego zgłoszenia się do lekarza.
Na podstawie wyniku badania kolposkopowego oraz pobranych wycinków należy wraz z lekarzem zaplanować dalsze postępowanie kontrolne lub leczenie.
