Drenaż opłucnej polega na wprowadzeniu przez przestrzeń międzyżebrową do opłucnej drenu, czyli plastikowej rurki o średnicy około 0,5–1 cm.
Przygotowanie do drenażu opłucnej
Jeśli zabieg jest wykonywany planowo, chory powinien być na czczo. Przed zabiegiem zakłada się dostęp dożylny (wenflon). U pacjentów ze współistniejącymi chorobami płuc w razie potrzeby w trakcie zabiegu podaje się tlen.
Wskazania do drenażu opłucnej
Drenaż opłucnej wykonuje się w celu usunięcia ropy (np. w zakażeniach opłucnej), krwi (po urazie klatki piersiowej lub pozostawiany planowo po zabiegach chirurgicznych) albo powietrza (w przypadku odmy opłucnowej).
Fot. 1. Zestaw do drenażu opłucnej
Fot. 2. Umocowanie drenu
Opis drenażu opłucnej
Zabieg drenażu opłucnej wykonuje się u chorego leżącego na plecach lub na boku. Zwykle pacjent powinien również trzymać nad głową rękę po stronie wprowadzania drenu (powoduje to poszerzenie przestrzeni międzyżebrowych, co ułatwia zabieg). Przed zabiegiem stosuje się premedykację drogą dożylną (najczęściej krótko działający lek nasenny oraz przeciwbólowy).
Okolicę zabiegu lekarz przemywa kilkakrotnie środkiem odkażającym i okłada jałowymi chustami w celu zmniejszenia ryzyka zakażenia. Miejsce wprowadzania drenu znieczula się lidokainą aplikowaną za pomocą strzykawki z igłą wkłuwaną w międzyżebrze. Prawidłowe znieczulenie znacznie zmniejsza dolegliwości bólowe w czasie wprowadzania drenu. Następnie operator nacina skórę i preparuje głębiej położone tkanki, w końcu docierając do opłucnej.
Dzięki znieczuleniu chory na ogół nie czuje bólu, a jedynie nacisk lub pociąganie po operowanej stronie klatki piersiowej. W chwili przebicia opłucnej przez powstały otwór do opłucnej może się dostawać powietrze, ciśnienie w opłucnej wyrównuje się z ciśnieniem atmosferycznym i płuco po operowanej stronie zostaje wyłączone z wymiany gazowej. Towarzyszy temu nieprzyjemne wrażenie dla chorego, a u osób z chorobą płuc i zmniejszonymi rezerwami wentylacyjnymi może się pojawić albo nasilić duszność. Następnie lekarz wprowadza do opłucnej dren, który przymocowuje do skóry za pomocą szwu. Dren jest przyłączany do tzw. zastawki wodnej, czyli układu pozwalającego na wydostawanie się powietrza z opłucnej, ale uniemożliwiającego cofanie się do opłucnej powietrza lub płynu (fot. 1.). Po wprowadzeniu dren wygląda jak na fotografii 2.
Po podłączeniu wprowadzonego drenu do zastawki wodnej u większości chorych następuje rozprężenie płuca i powrót jego prawidłowej czynności.
Po wprowadzeniu drenu do opłucnej często wskazana jest kontrola jego położenia za pomocą radiogramu klatki piersiowej.
Dren pozostawia się na ogół w opłucnej na kilka, wyjątkowo kilkanaście dni.
Bezpieczeństwo drenażu opłucnej
Możliwe powikłania zabiegu drenażu opłucnej są następujące:
- powikłania w czasie zabiegu:
- uszkodzenie płuca
- krwawienie do jamy opłucnej (krwiak opłucnej)
- uszkodzenie nerwu międzyżebrowego
- powikłania po zabiegu:
- ból – jeśli chory nie przyjmie leku przeciwbólowego, po ustąpieniu znieczulenia miejscowego niemal u wszystkich chorych pojawia się ból w miejscu wprowadzenia drenu lub w szczycie klatki piersiowej (zwykle 1–3 godz. po zabiegu). Zasadniczo nie jest to powikłanie zabiegu, a jedynie jego konsekwencja, której zwykle można uniknąć (lub zmniejszyć jej nasilenie) dzięki podaniu leków przeciwbólowych
- odma podskórna (obecność powietrza pod skórą) nie jest groźna dla zdrowia, ale zwykle budzi duży niepokój pacjenta.
