Co to jest przetoka odbytu i jakie są jej przyczyny?
Przetoka odbytu to patologiczny, niegojący się wąski kanał, łączący światło kanału odbytu lub odbytnicy z powierzchnią skóry w okolicy odbytu. Najczęstszą przyczyną powstania choroby jest infekcja wewnątrz odbytu, w tzw. krypcie odbytu. Stamtąd zakażenie przechodzi na okoliczne tkanki, najczęściej przechodząc przez zwieracze odbytu w kierunku skóry. Tam powstaje ropień, który najczęściej wymaga nacięcia przez chirurga lub też pęka samoistnie. Na skórze pozostaje niewielki otwór, stale lub okresowo sączący ropą.
Inne, rzadsze przyczyny powstania przetoki odbytu stanowią choroba Leśniowskiego i Crohna, szczeliny odbytu, powikłania po zabiegach proktologicznych i urazach, zapalenie gruczołów potowych skóry okolicy odbytu, czy też nisko położone torbiele włosowe.
Jak często występuje przetoka odbytu ?
Częstość występowania przetok odbytu w populacji nie jest dokładnie znana. Wiadomo, że u ok. 30–60% pacjentów zgłaszających się do lekarza z powodu ropnia odbytu wykształci się przetoka odbytu w tym miejscu. Obecnie nie są jednak znane dokładne czynniki ryzyka wystąpienia przetoki odbytu.
Jak się objawia przetoka odbytu ?
Najczęściej pierwszym objawem przetoki odbytu jest powstanie ropnia odbytu. Rzadziej przetoka rozwija się bez wytworzenia ropnia. Na skórze w okolicy odbytu powstaje niewielki otwór, z którego sączy się ropa, czasami może się pojawiać krew. Przetoce może towarzyszyć ból, pieczenie, w przypadku przytkania kanału powstają nawracające, bolesne ropnie w tej okolicy.
Co robić w razie wystąpienia objawów przetoki odbytu ?
Przetoka odbytu wymaga leczenia u proktologa, najczęściej również operacyjnego, należy więc zgłosić się do lekarza, który zaplanuje odpowiednie postępowanie.
Jak lekarz stawia diagnozę?
Po zebraniu wywiadu i badaniu ogólnym, lekarz delikatnie bada przetokę, starając się ostrożnie ustalić jej przebieg. Badaniami uzupełniającymi są ultrasonografia przez odbyt z podaniem roztworu wody utlenionej przez ujście przetoki, co pozwala uwidocznić kanał przetoki w USG, oraz rezonans magnetyczny miednicy.
Jakie są sposoby leczenia?
Wybór metody leczenia uzależniony jest od przebiegu przetoki. W większości przypadków przetoki odbytu wymagają leczenia zabiegowego w większym lub mniejszym zakresie. Często przed przystąpieniem do zabiegu przetoka wymaga przygotowania (założenie drenu, płukanie).Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?
Skuteczność zabiegów operacyjnych waha się w zależności od metody od 50 do 75%. Nawrotowe przetoki są trudniejsze do wyleczenia.
Co trzeba zrobić po zakończeniu leczenia?
Po wygojeniu ran po zabiegu należy dbać o prawidłowe wypróżnienia, higienę okolicy odbytu, bliznę można smarować maściami zmiękczającymi z okrężnym masażem okolicy odbytu i zwieraczy. Niekiedy zalecane są probiotyki doustnie, aby zapewnić prawidłowy skład flory jelitowej.
Co robić, aby uniknąć zachorowania?
Ponieważ nieznane są czynniki ryzyka powstania przetoki odbytu, trudno jest ustalić, jakie postępowanie może zapobiec rozwojowi przetoki. Szeroko pojęta higiena okolicy odbytu, unikanie urazów tej okolicy (szorstki papier toaletowy, twardy stolec) i prawidłowa flora jelitowa (probiotyki) może zmniejszyć ryzyko powstania przetoki.
