Zastępowalność pokoleń to istotny czynnik, który daje perspektywę wzrostu gospodarczego kraju, więc „władze państwowe powinny podejmować konkretne i skuteczne działania, aby zwiększać dzietność” – czytamy w interpelacji poselskiej do ministra zdrowia w sprawie niskiego poziomu dzietności w Polsce.
Fot. Jakub Orzechowski/ Agencja Gazeta
Zgłaszający (Mirosława Nykiel, Joanna Frydrych, Ewa Kołodziej, Aleksander Miszalski) przypomnieli w interpelacji, że Polska od wielu lat zmaga się z problemem niskiego poziomu dzietności. – Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy jest bezpłodność, z którą w Polsce zmaga się około 1,5 miliona par – czytamy w interpelacji.
Posłowie podkreślili, że brak możliwości posiadania własnego potomstwa może prowadzić do problemów osobistych, ale również, w skali całego kraju, powoduje zmniejszenie podaży pracy oraz przyspieszenie procesu starzenia się społeczeństwa.
– Od 1 lipca 2013 r. do 30 czerwca 2016 r. refundowano leczenie bezpłodności metodą in vitro – w tym czasie blisko 20 tysięcy par w Polsce doczekało się dzięki tej metodzie upragnionego potomstwa – wskazali posłowie i ocenili: – Niestety, wycofanie się z tego programu spowodowało spadek dostępności ww. sposobu leczenia. Zaproponowany alternatywny sposób leczenia – naprotechnologia – spowodował zaledwie kilkaset urodzeń. Powyższe bez cienia wątpliwości dowodzi, że leczenie metodą in vitro jest dużo skuteczniejszą metodą na wspomaganie wzrostu dzietności w Polsce.
W interpelacji podkreślono, że zastępowalność pokoleń to istotny czynnik, który daje perspektywę wzrostu gospodarczego kraju, więc „władze państwowe powinny podejmować konkretne i skuteczne działania, aby zwiększać dzietność”. – Pierwotnie program Rodzina 500+ miał na celu skłonić obywateli do zakładania rodzin. Jak pokazują dane, tak się niestety nie stało – w 2021 roku odnotowano najniższą liczbę urodzeń w powojennej historii – czytamy.
W związku z powyższym posłowie zwrócili się do MZ z następującymi pytaniami:
- Jakie działania są podejmowane przez Ministerstwo Zdrowia w celu wspomagania dzietności w Polsce?
- Jak wiele dzieci urodziło się w Polsce w wyniku poszczególnych metod wspomagania leczenia bezpłodności na przestrzeni lat od 2015 roku?
- Czy planowane jest przywrócenie refundacji metody in vitro? Jeśli nie, to dlaczego?
W odpowiedzi na interpelację wiceminister zdrowia Waldemar Kraska przekonywał, że Ministerstwo Zdrowia podejmuje „wieloaspektowe prace w obszarze zdrowia prokreacyjnego”. – Zdrowie prokreacyjne warunkuje stan zdrowia Polaków, dobre zdrowie następnych pokoleń, a troska o nie wspomaga działania mające na celu poprawę dzietności w Polsce – wskazał Kraska.
– Ministerstwo Zdrowia, wychodząc naprzeciw potrzebom par borykających się z niepłodnością, przyjęło nowy program polityki zdrowotnej w zakresie diagnostyki i leczenia: „Rządowy program kompleksowej ochrony zdrowia prokreacyjnego w Polsce na lata 2021–2023 r.” – przypomniał wiceminister. – Program stanowi kontynuację jednego z elementów programu polityki zdrowotnej ministra właściwego do spraw zdrowia pn.: „Program kompleksowej ochrony zdrowia prokreacyjnego w Polsce w latach 2016-2020” oraz „Rządowy program kompleksowej ochrony zdrowia prokreacyjnego w Polsce w 2021 r.”.
W ocenie Kraski doświadczenia z realizacji „Programu Leczenie Niepłodności Metodą Zapłodnienia Pozaustrojowego na lata 2013-2016 wskazywały, że konieczne jest dofinansowanie rozwoju wielopłaszczyznowych działań związanych z diagnostyką i wcześniejszym leczeniem przyczynowym niepłodności.
– Zarówno założenia programu, jak i jego cele wynikają z ujęcia problemu zdrowia prokreacyjnego i kwestii niepłodności w szerszy sposób – przekonuje wiceszef MZ. – Program prokreacyjny to kompleksowa diagnostyka, a następnie leczenie niepłodności par, Program in vitro ograniczał się wyłącznie do finansowania jednej z metod leczenia niepłodności, pomijając kwestie związane z diagnostyką i zapewnieniem dostępności do świadczeń, z których mogłyby skorzystać pary mające problem z zajściem w ciążę.
Biorąc powyższe pod uwagę, Ministerstwo Zdrowia nie rozważa możliwości ponownej realizacji programu leczenia niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego.
Kraska przypomina, że głównym celem Programu prokreacyjnego jest zwiększenie dostępności wysokiej jakości świadczeń z zakresu diagnostyki i leczenia niepłodności. Do celów szczegółowych Programu należą:
- określenie przyczyn niepłodności wśród uczestników,
- poprawa stanu zdrowia uczestników w zakresie zidentyfikowanych chorób utrudniających posiadanie potomstwa,
- wzrost jakości udzielanych świadczeń w zakresie kompleksowej diagnostyki i leczenia niepłodności.
W 2017 r. utworzona została sieć 16 ośrodków referencyjnych leczenia niepłodności. – Ośrodki te są wysokospecjalistycznymi podmiotami leczniczymi zajmującymi się diagnostyką i leczeniem niepłodności, które zostały dobrze przygotowane do diagnostyki i leczenia par – czytamy w odpowiedzi na interpelację. – Zadaniem uruchomionych 16 ośrodków referencyjnych są m.in. działania edukacyjne w regionie, kompleksowa diagnostyka uczestników, opieka psychologiczna, skierowanie par do dalszego leczenia w ramach programu lub w ramach systemu opieki zdrowotnej. Ośrodki referencyjne przystępując do Programu musiały spełniać zasadę wieloprofilowości i posiadać oddziały szpitalne, pracownie diagnostyczne oraz zespół poradni specjalistycznych, gdzie pary mają możliwość korzystania z porad specjalistów m.in. położnictwa i ginekologii, jak również endokrynologii, genetyki, a także porad położnych czy psychologów. W ośrodkach referencyjnych znajdują się 3 oddziały szpitalne, pracownie diagnostyczne współpracujące z tymi oddziałami oraz zespół poradni specjalistycznych z wysoko wykwalifikowaną kadrą medyczną, w których oprócz lekarzy specjalistów położnictwa i ginekologii, pracują również lekarze z innych specjalizacji.
Kraska wymienił interwencje planowane do podjęcia w ramach programu:
- rozszerzenie sieci referencyjnych ośrodków leczenia niepłodności przez otwarcie procedury konkursowej na nowe ośrodki referencyjne;
- utworzenie Centrów Zdrowia Prokreacyjnego.
– W związku z faktem, iż niepłodność jest chorobą powszechną, a sieć ośrodków referencyjnych nie obejmuje wszystkich województw, została uruchomiona procedura konkursowa mająca na celu utworzenie nowych ośrodków referencyjnych, co pozwoli na rozszerzenie sieci i zwiększy dostępność do świadczeń z zakresu diagnostyki i leczenia niepłodności – poinformował wiceminister. – Z tego względu w nowych ośrodkach referencyjnych analogicznie będą znajdować się oddziały szpitalne, pracownie diagnostyczne współpracujące z tymi oddziałami oraz zespół poradni specjalistycznych z wysoko wykwalifikowaną kadrą medyczną, gdzie oprócz lekarzy specjalistów położnictwa i ginekologii, przyjmować monitorowanie będą lekarze specjaliści z zakresu endokrynologii, immunologii klinicznej, urologii, genetyki klinicznej oraz posiadający wiedzę z zakresu andrologii, a także położne i psychologowie.
Wiceszef MZ podał, że podmiotom, które są referencyjnymi ośrodkami leczenia niepłodności oraz dodatkowo spełniają określone w Programie wymagania, może zostać przyznany status Centrum Zdrowia Prokreacyjnego. – Utworzenie centrów zapewnieni uczestnikom Programu – poza kompleksową i specjalistyczną opieką medyczną, która pozwala na określenie przyczyn niepłodności i ewentualne skierowanie do dalszego leczenia oraz monitorowanie jego przebiegu i rezultatów – również opiekę profilaktyczną, prekoncepcyjną, perinatalną, poporodową oraz opiekę nad noworodkiem i przyczyni się do skoncentrowania w centrum całościowej opieki w szeroko pojętym obszarze zdrowia prokreacyjnego – ocenił Kraska.
Według niego Ministerstwo Zdrowia „systematycznie podejmuje działania, których celem jest poprawa jakości opieki okołoporodowej”. – Temu służą przepisy rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej – wskazał. – Standard wyznacza sposób organizacji opieki zdrowotnej (…) w zakresie opieki okołoporodowej. tj. w przebiegu ciąży, porodu, połogu i nad noworodkiem. Szczególne miejsce zajmują w nim przepisy dotyczące organizacji edukacji przedporodowej, wsparcia karmienia piersią, łagodzenia bólu porodowego, a także zasad pracy personelu w przypadkach szczególnie trudnych dla kobiet i ich rodzin, takich jak poronienie, urodzenie martwego lub ciężko chorego dziecka.
Kraska podał również, że podejmowanie działań na rzecz poprawy opieki nad rodziną oczekującą dziecka, w tym poprawa jej jakości znalazły swoje odzwierciedlenie w Strategii Demograficznej 2040.
– Planuje się w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021–2025 wybór Realizatora, który zapewni opracowanie, wydruk i upowszechnienie Informatora skierowanego do kobiet w okresie ciąży, który w sposób przystępny przekaże wiedzę o przepisach standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej – poinformował wiceminister. – Powyższe powinno przyczynić się do zwiększenia świadomości pacjentów w zakresie organizacji tej opieki i pełnego korzystania z przysługujących im świadczeń zdrowotnych.
