Pytanie nadesłane do redakcji
Od kilku tygodni podczas załatwiania się odczuwam ból (podobny do kłucia), na samym wyjściu z odbytu. Zawsze pojawia się jasnoczerwona krew i przez następne 10–15 minut jestem lekko obolała, ale nie mam problemów z siedzeniem. Te objawy utrzymują się już od ok. 2 tygodni. Często mam zaparcia. Do jakiego lekarza powinnam się zgłosić? Wizyta u lekarza rodzinnego wystarczy? O czym mogą świadczyć te objawy?
Odpowiedział
dr med. Andrzej L. Komorowski
Specjalista Chirurgii Ogólnej
Klinika Chirurgii Onkologicznej Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie - Oddział w Krakowie
Opisane objawy są typowe dla szczeliny odbytu - jest to choroba polegają na pęknięciu błony śluzowej w obrębie odbytu, wywołanym przez zwiększone napięcie zwieraczy odbytu. Charakterystycznymi objawami schorzenia są: ostry ból podczas oddawania i po oddaniu stolca oraz towarzyszące często (choć nie zawsze) krwawienie. Oczywiście do ustalenia pewnego rozpoznanie konieczna jest konsultacja chirurgiczna. Konsultacja jest także konieczna, aby wykluczyć inne choroby okolicy odbytu, które mogą imitować szczelinę odbytu lub z nią współistnieć.
Ze względu na silne dolegliwości bólowe szczelina odbytu jest jednym z nielicznych schorzeń jelita grubego, które pozwalają lekarzowi (na pewien czas) zrezygnować z badania palcem przez kiszkę stolcową – do chwili ustąpienia nasilonych objawów bólowych.
Ponieważ przyczyną powstania szczeliny jest nadmierny skurcz zwieracza, leczenie polega przede wszystkim na jego zmniejszeniu. Zazwyczaj terapię zaczyna się od stosowania maści zawierającej nitroglicerynę lub nifedypinę (środki zmniejszające napięcie mięśni). Nie wszyscy chorzy dobrze tolerują to leczenie, gdyż często towarzyszy mu silny ból głowy.
Jeżeli maści są nieskuteczne lub terapii nie udaje się przeprowadzić ze względu na objawy uboczne, można wówczas zaproponować leczenie chirurgiczne. Najbardziej radykalnym zabiegiem jest przecięcie wewnętrznego zwieracza odbytu. Zabieg ten jest jednak obarczony ryzykiem trwałego nietrzymania stolca, dlatego obecnie stosuje się go tylko po wyczerpaniu innych możliwości postępowania. Inną metodą leczenia szczeliny odbytu jest wstrzyknięcie w obręb zwieracza toksyny botulinowej.
Uzupełnieniem leczenia farmakologicznego i chirurgicznego jest przestrzeganie właściwej diety. Należy dążyć do wyeliminowania zaparć oraz unikać nadmiernego parcia na stolec. Zaleca się spożywanie dużych ilości błonnika (owoce, warzywa) oraz przyjmowanie dużych ilości płynów (>1,5 litra na dobę). Jeżeli pomimo zmiany diety utrzymują się częste zaparcia, należy uzupełnić dietę o środki poprawiające rytm wypróżnień jelit.
Cennym uzupełnieniem leczenia jest również zwiększenie aktywności fizycznej.
