Ogłoszenie przez WHO fazy pandemicznej nowej grypy A(H1N1) uzasadnia wzmożoną ostrożność i przygotowanie środków zapobiegawczych mających na celu zmniejszenie zagrożenia zakażeniami w czasie podróży i w konsekwencji zawlekaniem choroby do krajów stałego lub czasowego pobytu, oraz zagrożeń wynikających z szerzenia się epidemii w związku z podróżami na terenie kraju.
Objawy nowej grypy A(H1N1) są podobne jak grypy sezonowej:
W około 25-30% przypadków nowej grypy mogą występować wymioty i biegunka. Podobnie jak w grypie sezonowej część zachorowań przebiega ciężko, a nawet może zakończyć się śmiercią.
Szerzenie się nowej grypy, podobnie jak grypy sezonowej, odbywa się przez zakażenia drogą powietrzną i kropelkową. Możliwe jest też przenoszenie się zakażenia przez dotykanie przedmiotów zanieczyszczonych śliną lub wydzieliną dróg oddechowych osoby chorej i następnie dotykanie śluzówki osoby zdrowej.
Środki masowego transportu, samoloty, pociągi i autobusy, są miejscami gdzie kontakty między pasażerami są bardzo bliskie i gdzie choroby szerzące się drogą powietrzną mogą przenosić się szczególnie łatwo. Zakażeni pasażerowie mogą też stanowić źródło zakażenia dla swych rodzin oraz innych członków społeczeństwa.
O zagrożeniu szerzeniem się zakażeń w środkach masowego transportu decyduje wysoka zaraźliwość grypy, warunki higieniczne podróży, oraz zagęszczenie pasażerów w zamkniętych pomieszczeniach. Zagrożenie wynikające z podróży wzrasta wraz z okresem jej trwania.
Istotnym elementem szerzenia się zakażeń jest stosunek odsetka osób zakażonych do odsetka osób podatnych. Dlatego zagrożenia związane z podróżą w dużym stopniu zależą od okresu rozwoju epidemii na danym terenie.
W każdym etapie epidemii i przy każdych warunkach podróżowania wiele zależy od zachowań pasażerów i od higieny środków transportu oraz miejsc oczekiwania pasażerów.
Ograniczenia w podróżowaniu
Administracyjne ograniczenia podróży i zakazy podróżowania nie są rekomendowane przez WHO, gdyż tylko pozornie mogłyby służyć zapobieganiu szerzenia się epidemii grypy, a mogłyby spowodować katastrofalne skutki dla gospodarki, w konsekwencji których utrudniona byłaby walka z epidemią grypy. Istnieje też możliwość, że odbiłyby się one na możliwościach poszczególnych krajów w zakresie walki z epidemią grypy.
Poza tym, niezależnie od innych względów, byłyby nieskuteczne ze względu na brak szerszych możliwości ich egzekwowania. Jedyna uzasadniona reakcja władz sanitarnych w tym zakresie polega na rekomendowaniu dobrowolnego ograniczenia podróży do krajów o wysokiej zapadalności, w których nowa grypa A(H1N1) szerzy się w populacji.
Co może zrobić pasażer dla zmniejszenia prawdopodobieństwa zakażenia grypą siebie lub innych w podróży?
Podobne, choć mniej nasilone, zagrożenie zakażeniami niesie ze sobą korzystanie ze środków komunikacji miejskiej. I w tym przypadku należy przestrzegać zasad higieny kaszlu, unikać kontaktu "twarzą w twarz" i dotykania rękami przedmiotów. Po wyjściu ze środka komunikacji miejskiej wskazane jest każdorazowo mycie/zdezynfekowanie rak.
W czasie nasilenia epidemii może być uzasadnione zalecenie noszenie maseczek zakrywających nos i usta w miejscach zgromadzeń, w tym w środkach komunikacji miejskiej.
Co mogą zrobić operatorzy środków podróży i ich zaplecza technicznego i socjalnego, aby zmniejszyć prawdopodobieństwo szerzenia się zakażeń drogą powietrzną?
Prof. dr hab. Andrzej Zieliński
Krajowy Konsultant ds. Epidemiologii
