Co to jest ból gardła i jakie są jego przyczyny?
Ból gardła jest powszechnie występującym objawem, który może mieć różne nasilenie, a niekiedy może być bardzo uciążliwy. Mogą skarżyć się na niego pacjenci w każdym wieku. Etiologia bólu gardła jest zazwyczaj infekcyjna, ale dolegliwość mogą również wywoływać inne schorzenia.
Najczęstszą przyczyną bólu gardła są infekcje o różnej etiologii. Jeśli ból pojawia się nagle i towarzyszą mu objawy, takie jak złe samopoczucie, gorączka, ból głowy i bóle mięśni, można podejrzewać infekcje bakteryjną lub wirusową. Oprócz ostrych infekcji ból gardła może też byś skutkiem przewlekłych zakażeń i stanów zapalnych, takich jak przewlekłe zapalenie zatok przynosowych, przewlekłe ropne zapalenie gardła i migdałków podniebiennych, czy przewlekłe zapalenie gardła spowodowane narażeniem na czynniki drażniące błonę śluzową gardła, takie jak alkohol czy dym tytoniowy.
Inną przyczyną bólu gardła może być zatrzymanie się ciała obcego w gardle lub w przełyku. W takich przypadkach objawem najczęściej jest nagły, ostry, kłujący ból gardła, który pojawił się w czasie posiłku i nasila się podczas połykania.
Zmiany nowotworowe
Przewlekły, samoistny ból o stałym charakterze, któremu towarzyszy trudność w przełykaniu, niezwiązany z infekcją, może być spowodowany chorobą nowotworową gardła. Ból jest zazwyczaj jednostronny, może towarzyszyć mu guz na szyi, ból ucha, szczękościsk, w przypadku zaawansowanej choroby także duszność. Najczęściej zmiany nowotworowe występują w części środkowej gardła (część ustna). Czynnikami ryzyka są palenie papierosów i nadużywanie alkoholu.
Co robić w razie wystąpienia bólu gardła?
Ból gardła jest powszechnym i często występującym objawem, dlatego duża część chorych próbuje radzić sobie z nim samodzielnie, stosując leki dostępne bez recepty, które są powszechnie dostępne w aptekach i sklepach. Dość często ból gardła jest na tyle uciążliwy, że skłania do wizyty u lekarza rodzinnego lub laryngologa. Właściwe leczenie zależy od przyczyny bólu, a ból gardła, szczególnie przewlekły lub bardzo silny, może być objawem poważnych chorób. Dlatego nie należy zwlekać z wizytą u lekarza w przypadku bólu przewlekłego albo nagłego pojawienia się silnego bólu bez cech infekcji lub towarzyszących niepokojących objawów, takich jak trudności w połykaniu czy krwawienie. Jednostronny ból, najpierw o stałym nasileniu, z czasem narastający, dokuczliwy podczas połykania może być oznaką choroby nowotworowej, więc takiego bólu nie należy lekceważyć.
Co zrobi lekarz, jeśli zgłosimy się z bólem gardła?
Podstawowe znaczenie w diagnostyce bólu gardła ma wywiad zebrany od pacjenta, który pozwala podejrzewać przyczynę dolegliwości. Przyczyn bólu gardła jest bardzo wiele, dlatego lekarz będzie dokładnie pytać o charakter bólu, jego lokalizację, czas trwania, zmiany w czasie (narastanie, pulsowanie) oraz objawy towarzyszące.
Następnie lekarz przeprowadzi ogólne badanie pacjenta, w tym badanie gardła. Lekarz rodzinny bada gardło, oglądając je w świetle lampy lub latarki, niekiedy używa też szpatułki, aby lepiej uwidocznić całe gardło. W razie wątpliwości lub podejrzenia poważnych zmian lekarz skieruje pacjenta do laryngologa, który przeprowadzi pełne badanie laryngologiczne z dokładną oceną gardła. W niektórych przypadkach lekarz zleci badania laboratoryjne, np. swoisty test antygenowy dla paciorkowców z grupy A w przypadku podejrzenia anginy paciorkowcowej, posiew w anginach bakteryjnych, czy badania krwi przy podejrzeniu infekcji, takich jak mononukleoza zakaźna.
Najczęściej nie ma potrzeby wykonywania dodatkowym badań obrazowych. Znajdują one jednak zastosowanie, gdy lekarz podejrzewa proces nowotworowy.
