Grypa określana jako „ptasia” to choroba spowodowana zakażeniem wirusami, które normalnie powodują chorobę u ptactwa. Najczęściej jest to wirus A/H5N1. Przypadki masowych zakażeń drobiu hodowlanego notuje się od połowy lat 90-tych. Niestety, zdarzają się również przypadki zakażeń ludzi. Grypa spowodowana wirusem H5N1 ma bardzo ciężki przebieg i wielu przypadkach prowadzi do śmierci. Na szczęście jak do tej pory wirus nie jest w stanie skutecznie przenosić się z człowieka na człowieka.
W 2005 roku WHO ogłosiła 3 stadium alarmu pandemicznego – okazało się, że wirus jest w stanie pokonywać barierę miedzy gatunkami, ale nie jest w stanie przenosić się efektywnie pomiędzy ludźmi. Od tego czasu sytuacja nie zmieniła się w istotny sposób. Nadal zdarzają się przypadki zakażenia ludzi od ptactwa, pojawiają się lokalne ogniska masowych zakażeń wśród drobiu hodowlanego oraz stwierdza się przypadki zakażenia ptactwa dzikiego.
Przez ostatnie 5 lat rocznie notuje się na świecie kilkadziesiąt przypadków grypy „ptasiej” u ludzi (w większości przypadków są to zakażenia spowodowane wirusem A/H5N1). Większość występuje w Azji oraz w ostatnich latach w Egipcie. W Europie nie odnotowano potwierdzonych przypadków „ptasiej grypy” wśród ludzi, najbliżej naszych granic przypadki zakażenia ludzi stwierdzono w Turcji i Azerbejdżanie w 2006 roku (kraje te są klasyfikowane przez WHO jako „region europejski”). Natomiast w wielu europejskich krajach (np. ostatnio w 2010 na farmie drobiu w Rumunii) notowano przypadki choroby wśród ptactwa dzikiego i hodowlanego.
W Polsce przypadki zakażenia ptactwa (łabędzie) stwierdzono w 2006 roku w Toruniu. Sytuacja epidemiologiczna jest obecnie stabilna, ale wystąpienie kolejnych ognisk zachorowań drobiu i przypadków wśród ptactwa dzikiego jest w Europie jest bardzo prawdopodobne. Ponieważ wirus ulega ciągłym zmianom, prawdopodobne jest niestety, że w końcu dojdzie do mutacji, które umożliwią łatwe przenoszenie się zakażenia pomiędzy ludźmi. Niemożliwe jest jednak przewidzenie, kiedy może dojść do takiej mutacji. Równie dobrze może się to zdarzyć za rok lub dwa, jak i za kilkadziesiąt lat. Dlatego WHO odpowiednie służby sanitarno-epidemiologiczne cały czas monitorują sytuację na świecie.
Duża część światowych przygotowań do pandemii grypy w ciągu ostatniego dziesięciolecia była spowodowana obawą o możliwość pandemii spowodowanej przez H5N1. Jak wykazała pandemia spowodowana wirusem A/H1N1v, mechanizmy monitorowania choroby, przepływu informacji, podejmowania decyzji i zabezpieczenia szczepionek i leków działają w większości sprawnie. Pozostaje nam mieć nadzieję, że do kolejnej pandemii nie dojdzie wkrótce.
