Bardzo istotne jest zwrócenie uwagi na tę jednostkę chorobową, która wywołana jest tym samym czynnikiem co gorączka reumatyczna, czyli paciorkowcem z grupy A. Choroba ta ma jednak zupełnie inny przebieg i rokowanie.
Co to jest popaciorkowcowe reaktywne zapalenie stawów i jakie są jego przyczyny?
Popaciorkowcowe reaktywne zapalenie stawów charakteryzuje się długo utrzymującym się zapaleniem tych samych stawów. Zajęte procesem zapalnym mogą być zarówno małe jak i duże stawy. Czynnikiem etiologicznym jest paciorkowiec z grupy A. Jedną z cech odróżniających zapalenie stawu w przebiegu gorączki reumatycznej i reaktywnego zapalenia stawów jest słaba reakcja przeciwbólowa po podaniu kwasu acetylosalicylowego i niesterydowych leków przeciwzapalnych( NLPZ) np. naproksenu.
Jak często występuje reaktywne popaciorkowcowe zapalenie stawów?
Najczęściej chorują dzieci od 5-16 roku życia. Ryzyko zachorowania wynosi 1-2/100 000 dzieci na rok.
Jak się objawia popaciorkowcowe reaktywne zapalenie stawów?
U większości dzieci infekcja gardła wywołana paciorkowcem z grupy A poprzedza wystąpienie choroby. Czas wystąpienia objawów po infekcji jest <14 dni.
U części pacjentów choroba rozpoczyna się niewysoką gorączką, wysypką i sztywnością poranną ( bezpośrednio powstaniu z łóżka dziecko ma trudności z poruszaniem się, wykonywaniem prostych czynności np. mycie zębów). Zapalenie stawów zwykle dotyczy nie więcej jak 1-4 stawów. Najczęściej procesem zapalnym objęte są stawy kolanowe i skokowe. Przez cały czas choroby zajęte są te same stawy - nie mają charakteru wędrującego. Zdarza się zajęcie stawów kręgosłupa( postać osiowa), zwykle u pacjentów z obecnym antygenem HLA B27( obecność tego antygenu powoduje predyspozycję do takiego przebiegu choroby). U około 5% pacjentów dochodzi do zajęcie serca procesem chorobowym.
Choroba może przewlekać się i mieć charakter nawrotowy.W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie popaciorkowcowego reaktywnego zapalenia stawów?
- Zapalenie stawów ma ostry początek, może być symetryczne lub niesymetryczne, nie ma charakteru wędrującego, może dotyczyć każdego stawu ( może równocześnie zajmować i małe i duże stawy)
- Ma charakter przewlekły. Może trwać od kilku dni do 8 miesięcy. Mogą występować nawroty choroby. Przewlekłe leczenie NLPZ i przeciwbakteryjne nie wpływa na długość utrzymywania się objawów.
- Poprzedzająca infekcja paciorkowcowa <14 dni do początku objawów. Dodatnie posiewy z gardła w kierunku paciorkowca grupy A stwierdza się u 75% pacjentów. U większości pacjentów (88%) występuje podwyższone miano ASO.
- Nigdy nie spełnia kryteriów Jonesa obowiązujących przy rozpoznawaniu gorączki reumatycznej.
Jakie są metody leczenia?
Należy doprowadzić do wyeliminowania paciorkowca, czyli zastosować antybiotykoterapię, oraz stosuje się NLPZ mimo, iż ich działanie nie przynosi szybkiego efektu.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?
Przez jeden rok u wszystkich pacjentów należy prowadzić profilaktykę wtórną- patrz gorączka reumatyczna. Po roku należy wykonać badanie echokardiograficzne serca i w przypadku stwierdzenia zmian należy kontynuować profilaktykę zgodnie z zaleceniami dla GR.
