Co to jest i jakie są przyczyny?
Jest to cała grupa chorób o różnych przyczynach ( np. genetycznych, zapalnych, toksycznych, degeneracyjnych), które uszkadzają mięsień sercowy i doprowadzają niejednokrotnie do bardzo poważnych konsekwencji. Rozróżniamy następujące rodzaje kardiomiopatii (ryc.1): występujące częściej takie jak kardiomiopatia przerostowa, którą charakteryzuje bardzo znaczne pogrubienie mięśnia sercowego ze zmniejszeniem światła lewej komory, i rozstrzeniowa ze znacznym powiększeniem całego serca i jego jam, oraz rzadsze, do których należą kardiomiopatia restrykcyjna z zaburzeniem funkcji rozkurczowej mięśnia sercowego, arytmogenna kardiomiopatia prawokomorowa oraz tzw. kardiomiopatie niesklasyfikowane ( spowodowane różnymi czynnikami toksycznymi, np. alkoholem, niektórymi lekami – zwłaszcza przeciwnowotworowymi, występujące w przebiegu różnych chorób ogólnoustrojowych, w przebiegu ciąży i inne).
Jak się objawiają?
We wczesnym okresie kardiomiopatie przebiegają zwykle bezobjawowo, niejednokrotnie wykrywane są przypadkowo w czasie badania lekarskiego. Objawy pojawiają się w późniejszym okresie trwania choroby, a ich charakter zależy od rodzaju kardiomiopatii. Najczęściej jest to szybsze męczenie się (zwykle dotyczy to kardiomiopatii rozstrzeniowej), czasem nagła utrata przytomności, a nawet nagły zgon, zwłaszcza po dużym wysiłku fizycznym ( w kardiomiopatii przerostowej), uczucie nierównego bicia serca ( np. w kardiomiopatii arytmogennej ), niekiedy bóle zamostkowe. W schyłkowym okresie choroby pojawiają się objawy zastoinowej niewydolności krążenia.
Co robić w razie wystąpienia objawów?
Należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza, najpierw ogólnego, a potem do specjalisty kardiologa, który wykona odpowiednie badania oraz ewentualnie skieruje chorego do ośrodka specjalistycznego.
Jak lekarz stawia diagnozę?
Poza ogólnym badaniem lekarskim konieczne są badania dodatkowe, do których należą badania nieinwazyjne (na ogół są one wystarczające do postawienia rozpoznania): EKG, UKG, 24 godzinne monitorowanie rytmu metodą Holtera, RTG klatki piersiowej. W niektórych przypadkach konieczne będzie jednak wykonanie badań inwazyjnych, jak cewnikowanie serca ewentualnie biopsja mięśnia sercowego.
Jakie są sposoby leczenia?
Wybór metody leczenia zależy od rodzaju kardiomiopatii i jej zaawansowania. Czasami przy braku dolegliwości można poprzestać tylko na okresowej obserwacji specjalistycznej. Jeśli zajdzie taka potrzeba, lekarz zastosuje odpowiednio dobrane w zależności od konkretnej sytuacji leczenie farmakologiczne, ale w niektórych przypadkach może być konieczne leczenie zabiegowe, czasem implantacja rozrusznika serca lub defibrylatora, a nawet przeszczepienie serca. Ważne jest też prowadzenie oszczędzającego trybu życia z unikaniem większych wysiłków fizycznych. Kobiety w wieku rozrodczym powinny mieć świadomość, że ciąża w niektórych sytuacjach może być dla nich dużym zagrożeniem.
Co robić, by uniknąć zachorowania?
Nie jest możliwe zapobiegnięcie kardiomiopatii uwarunkowanej genetycznie, natomiast zaleca się wykonanie badań genetycznych i kardiologicznych u członków najbliższej rodziny chorego na taki rodzaj kardiomiopatii w celu wczesnego wykrycia osób potencjalnie chorych. W pozostałych postaciach kardiomiopatii należy unikać wszelkich substancji toksycznych mogących je wywołać, oceniać stan serca w ciąży, w czasie prowadzonego leczenia przeciwnowotworowego, w przebiegu cukrzycy, chorób tarczycy czy reumatoidalnego zapalenia stawów. Ważne jest też pamiętać, że nawet zwykła grypa czy angina może spowodować ciężkie uszkodzenie serca i ich nie lekceważyć, gdyż infekcje takiego rodzaju czasami mogą prowadzić do kardiomiopatii zastoinowej.
