Wankomycyna (opis profesjonalny)

Działanie - Wankomycyna

Mechanizm działania
Antybiotyk glikopeptydowy, pierwotnie wytwarzany przez bakterie gatunku Nocardia orientalis. Wykazuje powolne działanie bakteriobójcze, na drobnoustroje w fazie podziału. Mechanizm działania polega na blokowaniu biosyntezy ściany komórkowej, poprzez wiązanie się z dużym powinowactwem z D-alanylo-D-alaniną, końcem cząsteczek prekursorowych ściany komórkowej. Dodatkowo wankomycyna wpływa na przepuszczalność błon komórkowych bakterii i syntezę RNA.

Oporność drobnoustrojów
Nabyta oporność na antybiotyki glikopeptydowe występuje najczęściej u bakterii z rodzaju Enterococcus i polega na nabyciu różnych kompleksów genów van, które zmieniają punkt uchwytu (D-alanylo-D-alanina) w D-alanylo-D-mleczan lub D-alanylo-D-serynę, z którymi wankomycyna słabo się wiąże. W niektórych przypadkach obserwuje się coraz większą liczbą przypadków oporności, zwłaszcza wśród rodzaju Enterococcus. Geny van obserwuje się rzadko w przypadku S. aureus. Zgłaszano także występowanie szczepów S. aureus opornych na metycylinę o zmniejszonej wrażliwości na wankomycynę. Zmniejszona wrażliwość lub oporność szczepów rodzaju Staphylococcus na wankomycynę nie jest dobrze poznana, wiąże się z wystąpieniem kilku elementów genetycznych i wielu mutacji.
Nie występuje zjawisko oporności krzyżowej wankomycyny z antybiotykami innych grup. Natomiast występuje oporność krzyżowa z innymi antybiotykami glikopeptydowymi, takimi jak teikoplanina. Przypadki wtórnego wystąpienia oporności podczas leczenia są rzadkie.

Spektrum przeciwbakteryjne
Gatunki zwykle wrażliwe: E. faecalis, S. aureus, w tym szczepy oporne na metycylinę, koagulazoujemne szczepy rodzaju Staphylococcus, Streptococcus spp., S. pneumoniae, Enterococcus spp., Staphylococcus spp., Clostridium spp. (z wyjątkiem C. innocum), Eubcterium spp., Peptostreptococcus spp.
Gatunki, wśród których może wystąpić problem oporności nabytej: E. faecium.
Gatunki o oporności wrodzonej: wszystkie bakterie Gram-ujemne, a także – E. rhusiopathiae, Lactobacillus ze zdolnością heterofermentacji, Leuconostoc spp., Pediococcus spp., C. innocum.

Farmakokinetyka
Po podaniu p.o. wankomycyna źle się wchłania z przewodu pokarmowego, przez co ta droga podania stosowana jest jedynie w leczeniu rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego o etiologii C. difficile oraz gronkowcowego zapalenia jelita cienkiego. Wankomycyna zwykle nie wchłania się do krwi po podaniu p.o., jednak po podaniu tą drogą może dojść do wchłaniania, w przypadku pacjentów z rzekomobłoniastym zapaleniem jelita grubego. Może to doprowadzić do kumulacji wankomycyny w organizmie pacjentów ze współistniejącymi zaburzeniami czynności nerek. W przypadku pozostałych wskazań wankomycyna stosowana jest i.v. Stężenia wankomycyny zasadniczo wzrasta proporcjonalnie do zwiększającej się dawki. Stężenie w osoczu osiągane po podaniu wielokrotnym jest podobne do osiąganego po podaniu jednej dawki. W 30–55% wiąże się z białkami surowicy. Dobrze przenika do płynu osierdziowego, torebki stawowej, płynu opłucnowego, płynu otrzewnowego, moczu, żółci (50% stężenia surowiczego). Dystrybucja wankomycyny może być zmieniona u pacjentów z nadwagą, ze względu na zwiększenie objętości dystrybucji i klirensu nerkowego, jak również zmiany wiązania z białkami osocza. W tej grupie pacjentów stwierdzono większe stężenie wankomycyny w osoczu, niż to oczekiwane w przypadku zdrowych dorosłych mężczyzn. W przypadku opon mózgowo-rdzeniowych nieobjętych stanem zapalnym wankomycyna przechodzi przez barierę krew-mózg tylko w niewielkim odsetku. Przenika łatwo przez łożysko i dociera do krwi pępowinowej. Lek metabolizowany jest w bardzo małym stopniu. Po podaniu pozajelitowym wydalany jest niemal wyłącznie jako substancja farmakologicznie czynna (ok. 75-90% w ciągu 24 h) na drodze filtracji kłębuszkowej przez nerki. Wydalanie z żółcią jest nieznaczne (<5% dawki). Po podaniu p.o. tyko mała część podanej dawki jest odzyskiwana z moczu, natomiast stosunkowo duże stężenie wankomycyny stwierdzane jest w kale. t1/2 w fazie eliminacji u osób z prawidłową czynnością nerek wynosi 4–6 h. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek wydalanie wankomycyny jest opóźnione, a klirens całkowity zmniejszony. U pacjentów z całkowitą niewydolnością nerek średni t1/2 wynosi 7,5 dnia. t1/2 u wcześniaków i noworodków urodzonych o czasie jest dłuższy niż u dorosłych, wynosi 3,5–10 h. Wankomycyna nie jest eliminowana w znaczącym stopniu przez hemodializę ani dializę otrzewnową, jednak istnieją doniesienia o zwiększeniu klirensu wankomycyny przez hemoperfuzję i hemofiltrację. Farmakokinetyka wankomycyny nie jest zmieniona u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby. Farmakokinetyka wankomycyny wykazuje dużą zmienność międzyosobniczą u wcześniaków oraz noworodków urodzonych o czasie; u noworodków objętość dystrybucji wankomycyny po podaniu i.v. jest podobna jak u dorosłych, natomiast klirens przyjmuje mniejsze wartości.

Wskazania do stosowania - Wankomycyna

Należy wziąć pod uwagę oficjalne wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania leków przeciwbakteryjnych.

I.v.
Ciężkie zakażenia wywołane przez wrażliwe drobnoustroje:
infekcyjne zapalenie wsierdzia;
posocznica;
zapalenie kości, stawów i szpiku kostnego;
zakażenia OUN;
zakażenia dolnych dróg oddechowych (pozaszpitalne zapalenie płuc, szpitalne zapalenie płuc, w tym związane z mechaniczną wentylacją płuc);
zakażenia skóry i tkanek miękkich;
bakteremia o udowodnionym lub podejrzewanym związku z którymkolwiek z wymienionych zakażeń.

Profilaktycznie:
w okołooperacyjnym zapobieganiu bakteryjnemu zapaleniu wsierdzia u pacjentów z dużym ryzykiem tego schorzenia w przypadku poważnego zabiegu chirurgicznego;
w zapobieganiu zakażeniom po zabiegach chirurgicznych w obrębie jamy ustnej lub górnych dróg oddechowych oraz po innych zabiegach obarczonych dużym ryzykiem zakażenia bakteriami Gram-dodatnimi.

P.o.
Rzekomobłoniaste zapalenia jelit wywołane przez C. difficile.
Gronkowcowe zapalenie jelit.

Przeciwwskazania stosowania - Wankomycyna

Nadwrażliwość na wankomycynę.

Zaburzenia słuchu
U osób z uprzednio występującą głuchotą, u pacjentów, którzy otrzymywali nadmierne dawki wankomycyny i.v. lub otrzymywali jednocześnie inny lek o działaniu ototoksycznym, taki jak antybiotyk aminoglikozydowy, obserwowano działanie ototoksyczne, które mogło być przejściowe lub trwałe. Wystąpienie głuchoty może być poprzedzone szumem w uszach. Doświadczenie dotyczące innych antybiotyków wskazuje, że taka głuchota może postępować pomimo przerwania leczenia. W celu zmniejszenia ryzyka ototoksyczności należy regularnie kontrolować stężenie wankomycyny we krwi, zalecane są też regularne testy słuchu. Należy też unikać wankomycyny u pacjentów z istniejącym uprzednio ubytkiem słuchu. Ponieważ osoby w podeszłym wieku są szczególnie podatne na uszkodzenie narządu słuchu, w tej grupie wiekowej należy kontrolować czynność układu przedsionkowego i słuch podczas leczenia i po jego zakończeniu. Należy unikać podawania innych substancji o działaniu ototoksycznym podczas leczenia i bezpośrednio po jego zakończeniu.

Zaburzenia czynności nerek
Wankomycynę należy stosować ostrożnie u osób z zaburzeniami czynności nerek, w tym z bezmoczem, ponieważ ryzyko wystąpienia działań toksycznych jest znacznie większe w przypadku długotrwale utrzymującego się dużego stężenia we krwi. Ryzyko działań toksycznych jest większe przy większym stężeniu we krwi oraz przy długotrwałym leczeniu.

Podanie pozajelitowe
Wankomycyny nie należy wstrzykiwać i.m. ze względu na ryzyko wystąpienia martwicy w miejscu podania. Nie określono skuteczności ani bezpieczeństwa stosowania wankomycyny podawanej drogą dokanałową, dolędźwiową ani dokomorową.
Szybkie podanie w bolusie (tzn. w ciągu kilku min) może być związane ze znacznym niedociśnieniem tętniczym (włącznie ze wstrząsem i, w rzadkich przypadkach, zatrzymaniem czynności serca), reakcją histaminopodobną oraz wysypką grudkowo-plamistą lub rumieniowatą (zespół czerwonego człowieka, występujący u ok. 5–11% pacjentów). Dlatego wankomycynę należy podawać w powolnej infuzji w rozcieńczonym roztworze (2,5–5 mg/ml) przy szybkości nieprzekraczającej 10 mg/min, trwającej co najmniej 60 min. Zatrzymanie infuzji zwykle powoduje szybkie ustąpienie takich reakcji.
Częstość występowania reakcji związanych z infuzją (niedociśnienie tętnicze, uderzenia gorąca, rumień, pokrzywkaświąd) zwiększa się w razie jednoczesnego podawania środków znieczulających. Można zmniejszyć ryzyko ich wystąpienia podając wankomycynę w infuzji trwającej min. 60 min przed indukcją znieczulenia.
U wielu pacjentów otrzymujących wankomycynę i.v. może wystąpić ból i zapalenie żyły, są one niekiedy ciężkie. Częstość występowania i ciężkość zapalenia żył można zminimalizować podając lek powoli w postaci rozcieńczonego roztworu i regularnie zmieniając miejsce kolejnych infuzji.

Reakcje nadwrażliwości i ciężkie reakcje polekowe
W związku z podawaniem wankomycyny możliwe jest wystąpienie ciężkich reakcji nadwrażliwości, prowadzących niekiedy do zgonu. W przypadku wystąpienia reakcji nadwrażliwości należy natychmiast przerwać leczenie wankomycyną i zastosować odpowiednie leczenie.
Wankomycynę należy stosować z ostrożnością u pacjentów z reakcją alergiczną na teikoplaninę w wywiadzie, ponieważ możliwe jest wystąpienie krzyżowej reakcji nadwrażliwości, w tym wstrząsu anafilaktycznego prowadzącego do zgonu.
Odnotowano również występowanie zespołu Stevensa i Johnsona przy stosowaniu wankomycyny. W razie wystąpienia podmiotowych lub przedmiotowych objawów tego schorzenia (np. postępująca wysypka skórna, często w połączeniu z pęcherzami lub zmianami w obrębie błon śluzowych) należy natychmiast przerwać leczenie wankomycyną i zwrócić się o specjalistyczną ocenę dermatologiczną.

Monitorowanie stanu klinicznego pacjenta
U pacjentów otrzymujących wankomycynę przez dłuższy czas lub jednocześnie z innymi lekami, które mogą powodować neutropenię lub agranulocytozę, należy regularnie kontrolować liczbę leukocytów.
Regularne kontrolowanie stężenia wankomycyny we krwi jest wskazane w razie leczenia długotrwałego i dużymi dawkami, zwłaszcza u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub zaburzeniami dotyczącymi narządu słuchu, jak również w razie jednoczesnego podawania substancji o działaniu, odpowiednio, nefrotoksycznym lub ototoksycznym.
Wszyscy pacjenci otrzymujący wankomycynę powinni w regularnych odstępach czasu przechodzić badania hematologiczne, analizę moczu oraz badania czynności wątroby i nerek.

Zakres aktywności przeciwbakteryjnej
Zakres aktywności przeciwbakteryjnej wankomycyny jest ograniczony do drobnoustrojów Gram-dodatnich. Wankomycyna nie jest przeznaczona do stosowania w monoterapii pewnych typów zakażeń, chyba że zidentyfikowano patogen je wywołujący jako wrażliwy na wankomycynę lub istnieje uzasadnione podejrzenie, że patogen będący najbardziej prawdopodobną przyczyną zakażenia nadaje się do leczenia wankomycyną.
Racjonalne stosowanie wankomycyny powinno uwzględniać zakres aktywności przeciwbakteryjnej, profil bezpieczeństwa oraz zasadność standardowego leczenia przeciwbakteryjnego u konkretnego pacjenta.

Stosowanie u dzieci
Dawki zalecane do podawania i.v. u dzieci i młodzieży, zwłaszcza w wieku <12 lat, mogą prowadzić do wystąpienia stężeń subterapeutycznych u znacznej liczby pacjentów, jednak nie zbadano odpowiednio stosowania wankomycyny w większych niż zwykle zalecane dawkach, a dawki >60 mg/kg mc. generalnie nie są zalecane.
Wankomycynę należy stosować szczególnie ostrożnie u noworodków i niemowląt urodzonych przed czasem, ze względu na niedojrzałość nerek i możliwość zwiększenia stężenia wankomycyny w osoczu. W związku z tym, w tej populacji należy dokładnie kontrolować stężenie wankomycyny we krwi.
Jednoczesne stosowanie wankomycyny i środków do znieczulenia ogólnego powodowało u dzieci rumień i zaczerwienienie podobne do wywołanego przez histaminę. Podobnie, stosowanie jednocześnie z lekami o działaniu nefrotoksycznym, takimi jak antybiotyki aminoglikozydowe, NLPZ (np. ibuprofen w celu zamknięcia przetrwałego przewodu tętniczego Botalla) lub amfoterycyna B, wiąże się ze zwiększonym ryzykiem działania nefrotoksycznego, w związku z czym wskazane jest częstsze kontrolowanie czynności nerek i stężenia wankomycyny w osoczu.

Stosowanie u osób w podeszłym wieku
U osób >60 lat należy dostosować dawkowanie (zmniejszyć dawkę lub wydłużyć odstęp między dawkami), gdyż związane z wiekiem zmniejszanie się przesączania kłębuszkowego może spowodować zwiększenie stężenia wankomycyny w osoczu. W tej grupie pacjentów należy również regularnie badać słuch i monitorować stężenie wankomycyny we krwi, ponieważ ryzyko utraty słuchu jest większe u osób w podeszłym wieku, a utrata słuchu może się pogłębiać mimo zaprzestania leczenia wankomycyną.

Rzekomobłoniaste zapalenie jelit
Podczas leczenia wankomycyną i.v., w rzadkich przypadkach, może wystąpić rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego wywołane przez bakterie gatunku Clostridium difficile. W razie ciężkiej uporczywej biegunki należy wziąć pod uwagę możliwość tej choroby, której nasilenie może zagrażać życiu.

Narastanie oporności drobnoustrojów w trakcie leczenia
Długotrwałe stosowanie wankomycyny może powodować wyselekcjonowanie i namnożenie opornych szczepów drobnoustrojów, dlatego konieczne jest regularne kontrolowanie stanu pacjenta. W razie rozwoju nadkażenia należy wdrożyć odpowiednie postępowanie.
Stosowanie wankomycyny p.o. zwiększa ryzyko pojawienia się w przewodzie pokarmowym populacji bakterii z rodzaju Entrococcus opornych na wankomycynę.

Zaburzenia czynności układu pokarmowego
Ze względu na znaczne wchłanianie wankomycyny podanej p.o. pacjentom z chorobami zapalnymi błony śluzowej przewodu pokarmowego, u takich osób zwiększa się ryzyko działań niepożądanych, zwłaszcza w przypadku współistnienia zaburzeń czynności nerek. U tych pacjentów konieczne jest kontrolowanie stężenia wankomycyny w osoczu.
U niektórych pacjentów leczonych p.o. wankomycyną z powodu wywołanego przez Clostridium difficile rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego zgłaszano klinicznie istotne stężenie leku w surowicy po przyjęciu kilku dawek. U tych pacjentów może być celowe kontrolowanie stężenia leku w surowicy.
Nie zaleca się testów w kierunku kolonizacji ani obecności toksyny bakterii Clostridium difficile u dzieci do 1. rż. ze względu na dużą częstość występowania bezobjawowej kolonizacji, chyba że zaobserwowano ciężką biegunkę u niemowląt z czynnikami ryzyka zastoju, takimi jak choroba Hirschprunga, operowana atrezja odbytu lub inne ciężkie zaburzenia motoryki. Należy zawsze prowadzić diagnostykę w kierunku innej etiologii, a zapalenie jelit spowodowane przez Clostridium difficile musi być potwierdzone.

Interakcje - Wankomycyna

Antybiotyki o działaniu synergistycznym do wankomycyny
Wankomycyna z antybiotykami aminoglikozydowymi wykazuje działanie synergistyczne wobec wielu szczepów S. aureus, paciorkowców β-hemolizujących z grupy D, bakterii z rodzaju Enterococcus, oraz paciorkowców z grupy viridans. Wankomycyna z antybiotykami z grupy cefalosporyn wykazuje działanie synergistyczne wobec niektórych szczepów S. epidermidis opornych na oksacylinę, a w skojarzeniu z ryfampicyną wykazuje działanie synergistyczne wobec S. epidermidis i częściowo synergistyczne wobec niektórych szczepów S. aureus. Ponieważ wankomycyna w skojarzeniu z cefalosporynami może też wywierać działanie antagonistyczne wobec niektórych szczepów S. epidermidis, a w skojarzeniu z ryfampicyną niektórych szczepów S. aureus, przydatne jest uprzednie przeprowadzenie testów działania synergistycznego.

Leki neurotoksyczne, leki ototoksyczne, leki nefrotoksyczne
Jednoczesne, lub następujące bezpośrednio po podaniu wankomycyny, stosowanie leków neuro-, oto- i/lub nefrotoksycznych, zwłaszcza kwasu etakrynowego, amfoterycyny B, bacytracyny, kolistyny, antybiotyków aminoglikozydowych, polimyksyny B, wiomycyny lub cisplatyny wymaga ścisłego monitorowania.
Szczególna ostrożność konieczna jest podczas stosowania aminoglikozydów jednocześnie z wankomycyną lub bezpośrednio po niej. W takich przypadkach dawkę maks. wankomycyny należy ograniczyć do 500 mg co 8 h.

Leki zwiotczające mięśnie
Jeśli wankomycyna jest podawana podczas lub bezpośrednio po operacji, w której zastosowano leki zmniejszające napięcie mięśni (np. suksametonium), może nastąpić wzmocnienie i wydłużenie działania tych leków (blokada przewodnictwa nerwowo-mięśniowego).

Środki znieczulające
Jednoczesne podanie wankomycyny i środków znieczulających może zwiększyć ryzyko wystąpienia niedociśnienia tętniczego, zaczerwienienia skóry, rumienia, pokrzywki, świądu oraz reakcji rzekomoanafilaktycznej. Wankomycyna może nasilić zahamowanie czynności serca wywołaną przez środki znieczulające. W okresie znieczulenia dawka musi być odpowiednio rozcieńczona i podawana powoli, przy dokładnym monitorowaniu czynności serca. Należy odczekać ze zmianą pozycji pacjenta do zakończenia infuzji, aby umożliwić dostosowanie posturalne.
Obserwowano, że częstość występowania działań niepożądanych wankomycyny związanych z infuzją zwiększa się podczas jednoczesnego podawania środków znieczulających.

Leki hamujące perystaltykę i inhibitory pompy protonowej
Należy unikać równoległego stosowania z wankomycyną leków hamujących perystaltykę jelit, a inhibitory pompy protonowej stosować tylko po dokładnym rozważeniu korzyści i ryzyka.

Niezgodności farmaceutyczne
Roztwory wankomycyny mają niską wartość pH. Mieszanie ich z innymi substancjami może prowadzić do chemicznej lub fizycznej niestabilności. Roztwór wankomycyny należy zasadniczo podawać osobno, chyba że wykazano jego fizykochemiczną zgodność z danym roztworem do wstrzykiwań. Należy unikać mieszania wankomycyny z roztworami alkalicznymi. Zmieszanie roztworu wankomycyny z aminofiliną, barbituranami, penicyliną benzylową, wodorobursztynianem chloramfenikolu, solą sodową chlorotiazydu, 21-dwuwodorofosforanem dwusodowym deksametazonu, solą sodową heparyny, wodorobursztynianem hydrokortyzonu, solą sodową metycyliny, wodorowęglanem sodu, solą sodową nitrofurantoiny, solą sodową nowobiocyny, solą sodową fenytoiny, solą sodową sulfadiazyny, dwuetanoloaminą sulfafurazolu powoduje wytrącenie osadu i zmącenie roztworu.

Działania niepożądane - Wankomycyna

Profil bezpieczeństwa u dzieci i dorosłych jest zasadniczo zgodny.

Często: zmniejszenie ciśnienia tętniczego, duszność, świst krtaniowy, przekrwienie górnej części ciała (zespół czerwonego człowieka), wykwity i zapalenie błon śluzowych, świąd, pokrzywka, zaburzenia czynności nerek, objawiające się przede wszystkim jako zwiększenie stężenia kreatyniny i mocznika w osoczu, zapalenie żył, zaczerwienienie górnej części ciała i twarzy, duszność, świst krtaniowy.

Niezbyt często: przejściowa lub trwała utrata słuchu.

Rzadko: odwracalna neutropenia, agranulocytoza, eozynofilia, małopłytkowość, pancytopenia, reakcje nadwrażliwości, reakcje anafilaktyczne, zawroty głowy pochodzenia ośrodkowego, szumy uszne, zawroty głowy, zapalenie naczyń, nudności, śródmiąższowe zapalenie nerek, ostra niewydolność nerek, gorączka polekowa, dreszcze, ból i skurcze mięśni klatki piersiowej i grzbietu, zapalenie naczyń krwionośnych.

Bardzo rzadko: zatrzymanie czynności serca, rzekomobłoniaste zapalenie jelita, złuszczające zapalenie skóry, zespół Stevensa i Johnsona, martwica toksyczna rozpływna naskórka, linijna IgA dermatoza pęcherzowa.

Odnotowano również: wymioty, biegunkę, wysypkę polekową z eozynofilią i objawami ogólnoustrojowymi, ostrą uogólnioną osutkę krostkową, ostrą martwicę kanalików nerkowych.

Przedawkowanie
W przypadku przedawkowania brak swoistego antidotum. Leczenie wspomagające. Wankomycyna jest w małym odsetku usuwana z krwi podczas hemodializy lub dializy otrzewnowej. Hemoperfuzja i hemofiltracja z zastosowaniem żywicy polisulfonowej (np. Amberlit XAD-4) zwiększa klirens wankomycyny.

Ciąża i laktacja - Wankomycyna

Brak wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania wankomycyny u kobiet w ciąży. Wankomycyna przenika przez łożysko i nie można wykluczyć ryzyka ototoksycznego i nefrotoksycznego działania na płód i noworodka. Z tego względu wankomycynę można podawać w okresie ciąży tylko w razie bezwzględnej konieczności i po dokładnym rozważeniu stosunku ryzyka do korzyści. W celu zmniejszenia ryzyka działania toksycznego na płód należy starannie monitorować stężenie wankomycyny we krwi.

Wankomycyna przenika do pokarmu kobiecego i dlatego można ją stosować w okresie karmienia piersią tylko w sytuacji, gdy nie powiodło się leczenie innymi antybiotykami. Należy zachować ostrożność, ze względu na możliwość reakcji niepożądanych u dziecka (zaburzenia flory bakteryjnej z biegunką, kolonizacja grzybami drożdżopodobnymi i możliwość alergizacji). Należy rozważyć przerwanie karmienia piersią na czas leczenia.

Dawkowanie - Wankomycyna

I.v.
Wankomycynę należy podawać wyłącznie w powolnej infuzji, trwającej min. 1 h lub przy maks. szybkości 10 mg/min (wybierając, który sposób podania będzie dłuższy) w stężeniu 5 mg/ml. Pacjenci z ograniczeniem podaży płynów mogą otrzymywać roztwór o stężeniu 10 mg/ml, jednak wówczas ryzyko działań niepożądanych związanych z infuzją jest zwiększone. Stosowanie ciągłej infuzji można rozważyć np. u pacjentów z niestabilnym klirensem wankomycyny.
Stężenie leku w krwi należy monitorować z częstością dostosowaną do sytuacji klinicznej i reakcji na leczenie. U pacjentów z prawidłową czynnością nerek stężenie wankomycyny w osoczu powinno być oznaczone w 2. dniu leczenia, bezpośrednio przed kolejną dawką. U pacjentów poddawanych hemodializie przerywanej, stężenie wankomycyny należy oznaczyć przed rozpoczęciem sesji hemodializy.
Dawka początkowa powinna być ustalona w oparciu o całkowitą masę ciała. Kolejne modyfikacje dawki powinny być uzależnione od stężenia w osoczu. Przy ustalaniu kolejnych dawek i odstępów pomiędzy nimi należy wziąć pod uwagę czynność nerek. U osób w podeszłym wieku, ze względu na związane z wiekiem ograniczenie czynności nerek, konieczne może być stosowanie mniejszych dawek podtrzymujących. Nie ma konieczności dostosowania dawki u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby. W przypadku kobiet ciężarnych konieczne może być znaczne zwiększenie dawek w celu osiągnięcia terapeutycznego stężenia w osoczu.
Czas leczenia powinien być dostosowany do typu i ciężkości zakażenia oraz indywidualnej odpowiedzi klinicznej. W powikłanych zakażeniach skóry i tkanek miękkich bez martwicy, pozaszpitalnym zapaleniu płuc, szpitalnym zapaleniu płuc, w tym związanym z mechaniczną wentylacją płuc zwykle zaleca się leczenie trwające 7–14 dni. W powikłanych zakażeniach skóry i tkanek miękkich z martwicą – 4–6 tyg., ale leczenie należy kontynuować do momentu, w którym nie będzie już konieczności usuwania tkanek martwiczych, oraz wystąpi poprawa stanu klinicznego, bez gorączki od 48-72 h. W zakażeniach kości i stawów – 4–6 tyg., ale w przypadku zakażeń okołoprotezowych stawów należy rozważyć dłuższe cykle doustnego leczenia supresyjnego odpowiednimi antybiotykami. W zakaźnym zapaleniu wsierdzia –4–6 tyg., ale czas trwania i konieczność stosowania leczenia skojarzonego zależy od typu zastawki i drobnoustroju. W okołooperacyjnej profilaktyce bakteryjnego zapalenia wsierdzia, we wszystkich grupach wiekowych, zalecana dawka początkowa to 15 mg/kg mc. podana przed indukcją znieczulenia; w zależności od czasu trwania operacji konieczne może być podanie 2. dawki.

Dorośli i młodzież ≥12 lat: 15–20 mg/kg mc. co 8–12 h, maks. dawka jednorazowa 2 g. U pacjentów w ciężkim stanie można zastosować dawkę nasycającą 25-30 mg/kg mc.

Dzieci 2. mż.–<12 lat: 10–15 mg/kg mc. co 6 h.

Noworodki urodzone o czasie do 27. dż. oraz wcześniaki do 27. dnia od planowanego terminu porodu: zalecana dawka 15 mg/kg mc. w następujących odstępach czasu: <29 tyg. wieku postkoncepcyjnego – co 24 h; 29–35 tyg. wieku postkoncepcyjnego – co 12 h; >35 tyg. wieku postkoncepcyjnego – co 8 h.

Chorzy z zaburzeniem czynności nerek
Dawkę i/lub odstępy między dawkami należy dostosować do stopnia zaburzenia czynności nerek. U pacjentów z łagodnymi lub umiarkowanymi zaburzeniami czynności nerek nie wolno zmniejszać dawki początkowej. U pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności nerek preferowane jest wydłużenie odstępów pomiędzy kolejnymi dawkami zamiast podawania mniejszych dawek. Dawka początkowa dla dorosłych wynosi 15–20 mg/kg mc., podawana u pacjentów z klirensem kreatyniny 20–49 ml/min – co 24 h. W przypadku, gdy klirens kreatyniny <20 ml/min lub u pacjentów poddawanych leczeniu nerkozastępczemu, odstępy pomiędzy dawkami i ich wielkość w dużym stopniu zależą od stosowanego leczenia i powinny być ustalone w oparciu o wartości minimalnego stężenia wankomycyny w osoczu oraz resztkowej czynności nerek. W zależności od sytuacji klinicznej, można rozważyć wstrzymanie kolejnej dawki do czasu oznaczenia stężenia wankomycyny we krwi. U pacjentów w stanie krytycznym z zaburzeniami czynności nerek nie należy zmniejszać wstępnej dawki nasycającej (25–30 mg/kg mc.).
U dzieci i młodzieży: klirens kreatyniny 50–30 ml/min – 15 mg/kg mc. co 12 h; 29–10 ml/min – 15 mg/kg mc. co 24 h. W przypadku, gdy klirens kreatyniny <10 ml/min lub u pacjentów poddawanych hemodializie przerywanej lub dializie otrzewnowej 10–15 mg/kg mc., ciągłej dializie otrzewnowej – 15 mg/kg mc., a podanie kolejnej dawki u tych pacjentów uzależnione jest od stężenia wankomycyny we krwi.

P.o.
Dorośli i osoby w podeszłym wieku. 0,5–2 g/d w 3–4 daw. podz. przez 7–10 dni. Całkowita dawka dobowa maks. 2 g. Dawka leku może być rozpuszczona w 30 ml wody i podana do wypicia lub przez zgłębnik nosowo-żołądkowy. Dzieci. 40 mg/kg mc./d w 3–4 daw. podz. przez 7–10 dni. Całkowita dawka dobowa maks. 2 g. W celu poprawienia smaku do roztworu leku przed podaniem można dodać syropu smakowego.

Przeczytaj też artykuły

Preparaty na rynku polskim zawierające wankomycyna

Edicin (proszek do sporządzania roztworu do infuzji) Vancomycin-MIP 500 (proszek do sporządzania roztworu do infuzji oraz roztworu doustnego) Vancomycin-MIP 1000 (proszek do sporządzania roztworu do infuzji oraz roztworu doustnego)
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta