×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Nadciśnienie tętnicze u honorowego dawcy krwi

Pytanie nadesłane do redakcji

Nadciśnienie tętnicze u honorowego dawcy krwi. Od około 2 lat podczas wizyt lekarskich oraz z racji tego, że jestem ZHDK podczas wizyt w stacji krwiodawstwa miałem wysokie ciśnienie. Z reguły było w przedziale 150/80 - 190/90. Natomiast podczas pomiarów w domu zazwyczaj miałem ciśnienie na poziomie ok. 150/80. Od marca leczę się u kardiologa, który przepisał początkowo Isoptin SR 120 (1 tab. rano). Jednak po 40 dniach nie zaobserwowałem większej zmiany ciśnienia i cały czas jest ok. 150/80. Teraz lekarz zwiększył dawkę na Isoptin SR-E 240 (1 tab. rano) oraz dodał Lorista 50mg (1 tab. wieczorem). Ponadto dodał, że jeśli to nie przyniesie efektu, włączy beta-bloker. Czy włączenie beta-blokerów jest dobrym rozwiązaniem? Czy honorowe oddawanie krwi ma jakiś wpływ na nadciśnienie i czy można oddawać krew przy nadciśnieniu? Chciałbym dalej oddawać krew, jednak z tego co wiem, zażywanie beta-blokerów dyskwalifikuje dawcę krwi, czy jest jakieś inne rozwiązanie niż beta-blokery? Jakie badania powinien zlecić lekarz przy zdiagnozowanym nadciśnieniu? Dodam, że lekarz nie zlecił żadnych badań oprócz EKG przed następną wizytą. Ok. 1,5 roku temu miałem robione ECHO serca (stwierdzono niewielkie wypadanie zastawki), Holter ciśnieniowy (ciśnienie ponad normę, średnie 145/80), morfologia robiona dość regularnie w stacji krwiodawstwa (kiedyś przez ok. rok podwyższone limfocyty, aktualnie wszystko w normie), USG jamy brzusznej (bez zastrzeżeń) - jednak od wszystkich tych badań minęło ok. 1,5 roku, więc to sporo czasu.

Odpowiedział

lek. med. Krzysztof Rewiuk
Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

Opowieści dotyczące wpływu honorowego oddawania krwi (jak i jego zaprzestania) na rozwój nadciśnienia tętniczego należą do szczególnie rozpowszechnionych mitów w medycynie. Obecnie nie ma jednak żadnych uznanych dowodów potwierdzających taki związek. Jako ciekawostkę można natomiast przedstawić opublikowane w bieżącym roku doniesienie wskazujące na odległy efekt obniżenia ciśnienia tętniczego u otyłych osób poddawanych krwioupustom.

Prawdopodobieństwo zachorowania na nadciśnienie tętnicze wzrasta wraz z wiekiem, a honorowi dawcy krwi mają częściej okazję być badani przez lekarzy niż ich rówieśnicy - fakt ten prawdopodobnie leży u podłoża mylnej obserwacji wiążącej oddawanie krwi z rozwojem nadciśnienia.

W przypadku rozpoznania nadciśnienia (a podstawę do tego stanowią podane przez Pana wartości RR, zarówno te pochodzące z pomiarów gabinetowych, jak i domowych) należy przeprowadzić badania pozwalające ocenić obecność chorób towarzyszących i ewentualnych powikłań narządowych, w celu oceny całościowego ryzyka sercowo-naczyniowego i doboru optymalnego leczenia. Badania te oprócz szczegółowego wywiadu i badania fizykalnego obejmują: oznaczenie poziomu glikemii na czczo, lipidogramu, parametrów nerkowych, kwasu moczowego, morfologii krwi, badanie ogólne moczu i EKG. Do badań zalecanych należą: echokardiografia, USG Doppler tętnic szyjnych, badanie dna oka, oznaczenie indeksu kostka/ramię, domowe monitorowanie RR/ABPM, a w wybranych przypadkach: ocenę białkomoczu dobowego i doustny test obciążenia glukozą. Podejrzenie nadciśnienia wtórnego wymaga przeprowadzenia kolejnych badań specyficznych dla konkretnych pacjentów.

W przypadku braku zadowalającego efektu terapii opartej na połączeniu dwóch leków, zalecanym postępowaniem jest bądź zwiększenie dawki już stosowanych preparatów (w podanym przez Pana przypadku istnieją jeszcze takie rezerwy), bądź dołączenie trzeciego leku w małej dawce. O ile nie zachodzą żadne specjalne okoliczności, w Pana przypadku lekiem tym wcale nie musi być beta-bloker, lepszym rozwiązaniem wydaje się lek moczopędny.

Kwestia oddawania krwi przez osoby leczone beta-blokerami jest przedmiotem wielu kontrowersji. Ich źródłem są stare doniesienia wskazujące na większą częstość powikłań (głównie zaburzeń rytmu) po donacji u tak leczonych dawców krwi. W niektórych krajach uznano zatem, że dla bezpieczeństwa samych dawców leczenie beta-blokerami niezależnie od przyczyn stanowi przeciwwskazanie do oddawania krwi. Wobec wzrastającego rozpowszechnienia zarówno samego nadciśnienia tętniczego, jak i stosowania leków hipotensyjnych założenie takie doprowadziło do stopniowego zmniejszenia liczby dawców w tych krajach. Było to jedną z przyczyn, dla której np. Wielka Brytania zmodyfikowała swoje zalecenia i w ślad za Stanami Zjednoczonymi dopuściła osoby leczone beta-blokerami do donacji, pod warunkiem stosowania stabilnych dawek leku przez okres ostatnich 4 tygodni.

W Polsce kwestię przeciwwskazań do oddawania krwi reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców i dawców krwi. W aktualnej wersji tego rozporządzenia ani nadciśnienie tętnicze, ani stosowanie leków hipotensyjnych nie stanowi bezpośredniego przeciwwskazania do donacji. W każdym przypadku obowiązuje jednak indywidualna ocena stanu zdrowia i stosowanej terapii przez lekarza kwalifikującego. Praktyka w tym zakresie różni się w poszczególnych ośrodkach w kraju - są takie stacje krwiodawstwa, gdzie wewnętrzne regulaminy dyskwalifikują osoby przyjmujące beta-blokery (np. Łódź) oraz takie, gdzie nie stanowi to samo w sobie problemu (np. Kraków). Proponuję zatem porozmawiać z lekarzem kwalifikującym w Pana ośrodku i uzyskane od niego informacje przekazać prowadzącemu kardiologowi, tak aby Pana preferencje dotyczące dalszego oddawania krwi zostały uwzględnione przy doborze leków.

Jeżeli chodzi o bezpieczeństwo biorców uznaje się, że z wyjątkiem leków o działaniu teratogennym (uszkadzającym płód) fakt rozcieńczenia krwi dawcy w krwi biorcy powoduje, że efekt ich działania na biorcę jest znikomy. Istniejące obostrzenia mają zatem na uwadze przede wszystkim bezpieczeństwo dawcy. Dla możliwości dalszego oddawania krwi kluczowe wydaje się zatem uzyskanie u Pana stabilizacji wartości ciśnienia tętniczego i wykluczenie ewentualnych powikłań sercowo-naczyniowych.

Piśmiennictwo:

Houschyar K.S. i wsp. Effects of phlebotomy-induced reduction of body iron stores on metabolic syndrome: Results from a randomized clinical trial. BMC Med. 2012 May 30; 10(1): 54.
Mancia G. i wsp.: 2007 Guidelines for the management of arterial hypertension. European Heart Journal 2007; 28: 1462-1536.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 31 grudnia 2009 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców i dawców krwi. Dziennik Ustaw nr 7 z 2010 roku, poz. 50.
Stainsby D. i wsp.: Safety of blood donation from individuals with treated hypertension or non-insulin dependent type 2 diabetes? a systematic review. Vox Sanguinis 2010; 98: 431-440.

02.07.2012
Inne pytania
  • Niskie wartości ciśnienia
  • Bradykardia zatokowa
  • Prawidłowe wartości ciśnienia tętniczego
  • Hipotensja
  • Choroby oczu w przebiegu nadciśnienia tętniczego
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta