Znaczenie kliniczne oznaczenia aktywności amylazy w moczu

Pytanie nadesłane do redakcji

Piszę do was, bo mam wielki problem i nie wiem, jak go rozwiązać. U mojego 6-letniego syna wykonano podstawowe badania i niepokoi mnie wysoki poziom amylazy w moczu. Trzy badania dały wynik 700/650/800. Co to oznacza? Proszę o pomoc

Odpowiedziała

dr hab. n. med. Andrea Horvath
Pediatra-gastrolog
Klinika Pediatrii, WUM

Szanowny Panie,
podstawowe pytanie brzmi z jakiego powodu wykonywał Pan badanie aktywności amylazy w moczu u swojego syna. Z całą pewnością nie jest to rutynowe badanie, wchodzące w panel podstawowych badań przesiewowych, nawet u dzieci diagnozowanych z powodu nawracających bólów brzucha.

Amylaza jest enzymem, który odpowiada za trawienie węglowodanów złożonych i produkowana jest przede wszystkim w trzustce. Znajduje się jednak także w śliniankach, wątrobie, komórkach mięśniowych i w tzw. białych krwinkach krwi (leukocytach). Prawidłowa aktywność alfa-amylazy w moczu w jednostkach układu SI nie powinna przekraczać 650 U/l. Zwiększona aktywność amylazy w moczu zawsze świadczy o jej wzroście we krwi.

W różnicowaniu hiperamylazemii należy uwzględnić przede wszystkim wszelkie patologie trzustki. U dzieci wzrost aktywności amylazy pojawia się w trakcie zapalenia trzustki: zwykle pourazowym (klasyczny to rowerowy uraz brzucha), poinfekcyjnym (niektóre infekcje wirusowe mogą prowadzić do zapalenia), w przebiegu wad wrodzonych trzustki (mogą ujawnić się nawet w późniejszym wieku), kamicy lub genetycznie uwarunkowanych zespołach przebiegających z zapaleniem trzustki (diagnostykę genetyczną wykonuje się jedynie u dzieci z nawracającymi ostrymi zapaleniami trzustki, u których nie stwierdza się innej przyczyny prowadzącej do takich nawrotów). Ostre zapalenie trzustki jest jednak rzadkim schorzeniem u dzieci, przebiegającym zazwyczaj burzliwie, o ostrym początku i silnych bólach brzucha, które powodują, że wcześniej czy później dzieci te trafiają na oddziały szpitalne. Brak objawów u Pana syna wyklucza prawie w 100% takie zapalenie.

Z innych przyczyn odpowiedzialnych za wzrost amylazy należy pamiętać o zaburzeniach w obrębie ślinianek (tj. zapalenie, uraz czy kamica). Także niektóre leki mogą wpływać na zwiększenie aktywności amylazy (np. kortykosteroidy), ale nie wspominał Pan, aby syn leczył się na coś przewlekle, zatem możemy wykluczyć i tę przyczynę.

Jeśli syn ma jakiekolwiek dolegliwości bólowe, to proponuję rozszerzyć diagnostykę - o badanie USG z dokładną oceną trzustki i przewodu trzustkowego oraz panel enzymów trzustkowych we krwi (np. amylaza, lipaza, fosfataza), ale najlepiej zrobić to pod okiem specjalisty. Jeśli to przypadkowe znalezisko (być może poinfekcyjne), a dziecko nie zgłasza żadnych dolegliwości, proponuję spokojnie odczekać chwilę i powtórzyć badania za ok. miesiąc. W przypadku utrzymywania się zwiększonej aktywności enzymów trzustkowych (nawet na tak niskim poziomie) niezbędna będzie szersza diagnostyka.

Życzę powodzenia,