Zgodnie z opublikowanym dzisiaj przez Komisję Europejską raportem, ochrona przed biernym paleniem w UE znacznie się poprawiła. W 2012 r. 28% Europejczyków było narażonych na działanie dymu tytoniowego w barach, co oznacza spadek w porównaniu z 46% w 2009 r. Raport ten powstał w oparciu o dane zebrane i przekazane przez 27 państw członkowskich, opracowane zgodnie z zaleceniem Rady z 2009 r.
w sprawie środowisk wolnych od dymu tytoniowego (2009/C 296/02). W zaleceniu tym wezwano rządy do przyjęcia i wdrożenia przepisów mających na celu pełną ochronę obywateli przed narażeniem na dym tytoniowy w zamkniętych miejscach publicznych, w miejscu pracy i w środkach transportu publicznego. Raport rozwiewa obawy, że zakaz palenia wywiera negatywny wpływ na przychody barów i restauracji wykazując, że skutki gospodarcze były ograniczone, neutralne, a w dłuższej perspektywie nawet pozytywne. Jednakże w raporcie wskazano również, że niektóre państwa członkowskie pozostają w tyle jeśli chodzi o kompleksowe przepisy w zakresie ochrony zdrowia publicznego i ich egzekwowanie.
Komisarz ds. zdrowia i polityki konsumenckiej, Tonio Borg, oświadczył: "Z opublikowanego dziś raportu wynika, że państwa członkowskie czynią stałe postępy w dziedzinie ochrony obywateli przed biernym paleniem. Poziom narażenia obywateli na działanie dymu tytoniowego jest jednak nadal bardzo zróżnicowany w poszczególnych krajach UE i pozostaje jeszcze wiele do zrobienia, aby uwolnić Europę od dymu. Wzywam wszystkie państwa członkowskie do wzmożenia wysiłków w zakresie egzekwowania prawa, wyrażam uznanie dla tych, którzy przyjęli ambitne przepisy na rzecz środowisk wolnych od dymu tytoniowego, i zachęcam innych do brania z nich przykładu".
Narażenie na dym tytoniowy jest częstą przyczyną zgonów, zachorowań i niepełnosprawności w Unii Europejskiej. Według ostrożnych szacunków1 w 2002 r. w UE w wyniku narażenia na dym tytoniowy zmarło ponad 70 tys. osób dorosłych, wśród których było wielu niepalących lub pracowników narażonych na bierne palenie w miejscu pracy.
Ramowa Konwencja Światowej Organizacji Zdrowia o Ograniczeniu Użycia Tytoniu (FTCT) wzywa wszystkich sygnatariuszy (176 państw) do zapewnienia skutecznej "ochrony przed narażeniem na dym tytoniowy w zamkniętych miejscach pracy, środkach transportu publicznego, zamkniętych obiektach publicznych oraz, w odpowiednich przypadkach, w innych miejscach publicznych". W 2007 r. przyjęto wytyczne, aby pomóc Stronom wywiązać się z tych zobowiązań.
W tym kontekście Rada przyjęła w 2009 r. zalecenie w sprawie środowisk wolnych od dymu tytoniowego, w którym wezwała państwa członkowskie do wprowadzenia nie później niż do listopada 2012 r. środków mających na celu zapewnienie skutecznej ochrony przed narażeniem na bierne palenie.
Inne kluczowe ustalenia sprawozdania:
- Wszystkie państwa członkowskie poinformowały o przyjęciu środków mających na celu ochronę obywateli przed narażeniem na dym tytoniowy.
- Środki krajowe różnią się znacznie zarówno pod względem wielkości, jak i zakresu. W około połowie państw członkowskich od 2009 r. przyjęto lub wzmocniono przepisy antynikotynowe. W wielu z nich proces ten rozpoczął się już wcześniej.
- Egzekwowanie prawa w niektórych państwach członkowskich wydaje się problemem. Skomplikowane przepisy (tj. prawodawstwo z wyłączeniami) są szczególnie trudne do wyegzekwowania.
- Rzeczywisty poziom narażenia obywateli UE spadł ogółem w latach 2009–2012 (np. stopień narażenia obywateli odwiedzających bary zmniejszył się z 46% do 28%). Występują jednak znaczne różnice między państwami członkowskimi.
- Belgia, Hiszpania i Polska to przykłady krajów, w których przyjęcie kompleksowych przepisów prawnych doprowadziło w krótkim czasie do bardzo znacznego spadku poziomu narażenia.
- Korzyści dla zdrowia wynikające z przepisów antynikotynowych są natychmiastowe i obejmują zmniejszenie częstotliwości występowania zawałów serca oraz poprawę stanu zdrowia dróg oddechowych.
- Poparcie społeczne przepisów antynikotynowych jest w Europie bardzo wysokie. Z przeprowadzonego w 2009 r. badania wynika, że cieszą się one poparciem większości Europejczyków. Znajduje to również potwierdzenie w wynikach badań krajowych, które wykazują, że poparcie wzrosło po wprowadzeniu skutecznych środków.
