×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Zmienne pole magnetyczne

dr hab. Maciej Płaszewski,
Zakład Fizjoterapii, Wydział Turystyki i Zdrowia w Białej Podlaskiej,
Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie

Definicja i zastosowania

Metody terapii określane jako „magnetoterapia” i „magnetostymulacja” odnoszą się do stosowania stałego (magnesy) lub – najczęściej – zmiennego pola magnetycznego niskiej częstotliwości w celu wywołania zmian funkcjonowania organizmu – osiągnięcia efektów fizjologicznych, pobudzenia, stymulacji (biostymulacji) – i, w konsekwencji, utrzymania lub poprawy zdrowia. „Terapia pulsującym polem magnetycznym”, „magnetoterapia” lub „magnetostymulacja” polegają na oddziaływaniu na organizm pola magnetycznego o określonych – jednak różniących się pomiędzy poszczególnymi odmianami tych metod – parametrach. Magnetoterapia to – umownie – działanie pola magnetycznego o wyższej wartości indukcji magnetycznej i niższej częstotliwości niż w przypadku magnetostymulacji. Najbardziej typowe zastosowania magnetoterapii dotyczą działania przeciwbólowego, przeciwzapalnego oraz przyspieszającego gojenie się ran i zrost kostny. Natomiast magnetostymulacja polega raczej na działaniu służącym poprawie i normalizacji funkcjonowania organizmu w przypadkach ogólnego osłabienia z powodu stanów chorobowych, wysiłku fizycznego lub innych przyczyn.


Fot. pixabay.com

Najczęstsze wskazania do terapii zmiennym polem magnetycznym to:

Geneza, założenia i cele

Zastosowanie pól magnetycznych w celach leczniczych sięga czasów starożytnych (podaje się, że już Egipcjanie stosowali magnesy w celach leczniczych), jednak wykorzystanie urządzeń generujących zmienne pole magnetyczne stało się możliwe współcześnie. W założeniu, działanie pola magnetycznego niskiej częstotliwości jest uzasadnione i może być skuteczne z powodu występowania w organizmie naturalnego pola magnetycznego, generowanego przez komórki, a zwłaszcza przez komórki nerwowe, w których przepływają ładunki elektryczne – zjawisko biomagnetyznmu – oraz przez oddziaływanie naturalnego pola magnetycznego Ziemi. W uproszczeniu, zgodnie z tą koncepcją, pola biomagnetyczne mogą ulegać zaburzeniom w stanach wyczerpania organizmu chorobą, wysiłkiem fizycznym, umysłowym i napięciami emocjonalnymi. Ponadto oprócz naturalnego pola ziemskiego na organizm może oddziaływać niepożądane pole magnetyczne, generowane przez urządzenia (np. aparaturę i linie przesyłowe energii elektrycznej) – zjawisko niekiedy określane jako „smog elektromagnetyczny” – i wywoływać niekorzystne dla zdrowia i samopoczucia skutki. Jednym z założeń magnetostymulacji jest stosowanie zabiegów w celu normalizacji pola magnetycznego organizmu, zaburzonego przez wpływ „smogu elektromagnetycznego”.

Efekty fizjologiczne działania pulsującego pola magnetycznego dotyczą zjawisk subkomórkowych (np. na poziomie błon komórkowych), komórkowych (jak nasilenie oddychania komórkowego), tkankowych (wzrost miejscowego unaczynienia i przepływu krwi) i efektów ogólnoustrojowych (poprawa wydolności organizmu).

Najlepiej ugruntowane zastosowania terapeutyczne dotyczą:

  • działania przeciwbólowego
  • efektu przeciwzapalnego
  • przyspieszania zrostu kości
  • gojenia się ran
  • przyspieszania procesów naprawczych w uszkodzeniach i przesileniach mięśni.

Pozostałe proponowane mechanizmy działania magnetoterapii i magnetostymulacji dotyczą poprawy tkankowego krążenia krwi, w tym tworzenia nowych naczyń krwionośnych (angiogenezy). Stąd też zastosowanie terapii pulsującym polem magnetycznym w stanach pourazowych oraz schorzeniach i dysfunkcjach przebiegających z objawami bólu i stanu zapalnego, a także np. w stanach po udarze mózgu.

Opis

Za podstawowe czynniki warunkujące wystąpienie efektów biostymulacyjnych w wyniku stosowania wolnozmiennego pola magnetycznego uważa się:

  • mechanizm generowania pola magnetycznego: rodzaj urządzenia,
  • parametry pola magnetycznego: moc (indukcja magnetyczna) pola, przebieg – statyczny bądź dynamiczny, ciągły lub przerywany,
  • ilość energii dostarczonej podczas zabiegu.

Wspólną cechą większości metod jest stosowanie pulsującego (a nie ciągłego) pola magnetycznego. Pozostałe parametry mogą się znacznie różnić. Przykładowo, w magnetoterapii stosuje się pole o indukcji od kilku do kilkudziesięciu militesli i częstotliwości poniżej 100 herców, a w magnetostymulacji pole o znacznie mniejszej intensywności (mikrotesle) i większej częstotliwości.

Parametrem znacząco odróżniającym poszczególne metody i zalecenia różnych autorów jest czas zabiegu – od kilku minut do nawet godzin. Typowo jednak, w magnetoterapii czas zabiegu wynosi od około 10 do około 20 minut, a zabiegi magnetostymulacji także nie są długie (np. proponuje się zabiegi nieprzekraczające 8 minut).

Wymienia się niewiele przeciwwskazań do stosowania zmiennego pola magnetycznego, a poszczególne metody także mogą różnić się między sobą. Zasadnicze przeciwwskazania to choroby nowotworowe i ciąża. Magnetoterapii nie należy stosować u osób z wszczepionymi elektronicznymi urządzeniami stymulującymi (np. stymulator serca, kardiowerter-defibrylator), korzystających z aparatów słuchowych i innych pomocniczych urządzeń elektronicznych.

Skutkami niepożądanymi mogą być zaburzenia nastroju i snu.

Dowody naukowe

Opublikowano bardzo wiele doniesień dotyczących badań laboratoryjnych na zwierzętach i badań efektów fizjologicznych działania pulsujących pól magnetycznych u ludzi. Dostępne są także liczne publikacje powiązane z producentami urządzeń terapeutycznych.

Terapia pulsującymi polami magnetycznymi niskiej częstotliwości należy do metod wymagających prowadzenia dalszych wysokiej jakości badań klinicznych.

Rozpowszechnienie

Różne metody stosowania pola magnetycznego są znane w wielu krajach. Mimo to, wiele opracowań zagranicznych, zwłaszcza z obszaru języka angielskiego, także wytycznych praktyki klinicznej w różnych schorzeniach i dysfunkcjach, nie zawiera informacji o tych metodach lub wymienia je wśród tzw. metod uzupełniających, dodatkowych i alternatywnych o niepotwierdzonej skuteczności.

24.03.2016
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta