×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Dlaczego trzeba uzupełniać brakujące zęby?

dr n. med. Iwona M. Tomaszewska
Zakład Dydaktyki Medycznej - Wydział Lekarski, Kraków
Realizacja filmu: Maciej Sarna

Fizjologicznie łuki zębowe – górny i dolny – zbudowane są z 14–16 zębów mających różną budowę i funkcję. Łuk szczęki jest większy od łuku żuchwy przez co zęby górne są usytuowane bardziej zewnętrznie w stosunku do zębów dolnych. Ponadto, guzki podniebienne zębów górnych w trakcie zagryzania kontaktują się z bruzdą międzyguzkową zębów dolnych, a guzki policzkowe zębów dolnych z bruzdą międzyguzkową zębów górnych. Każdy ząb, poza siekaczami i drugimi bądź trzecimi zębami trzonowymi dolnymi kontaktuje się z dwoma zębami przeciwstawnymi i dwoma zębami sąsiadującymi z nim w łuku. Dodatkowo, łuki zębowe utrzymywane są w stanie fizjologicznego napięcia właśnie przez wyżej opisane kontakty w obrębie łuku. Oznacza to, że utrata nawet jednego zęba spowoduje załamanie tej homeostazy.

Co to oznacza? Odpowiedź jest prosta. W jamie ustnej istnieją napięcia między wszystkimi strukturami, pozwalające na utrzymywanie się ich w niezmienionej formie. Gdy jednak nawet jeden, wydawałoby się mało znaczący element, zostanie zmieniony, zmienia się wszystko. Brak nawet jednego zęba w łuku zębowym może być katastrofalny w skutkach.



Objaw Godona

W stomatologii opisano zjawisko nazywane objawem Godona, polegające na migracji zębów sąsiadujących z luką po utraconym zębie w stronę luki i wysuwanie się zębów łuku przeciwnego w stronę luki. Wygląda to tak, że zęby sąsiednie nachylają się w stronę luki po zębie, a zęby łuku przeciwstawnego wydłużają się. Może to w efekcie powodować zmniejszenie ilości dostępnego miejsca dla odbudowy danego zęba, jak również wywoływać zaburzenia okluzyjne (czyli powodować, że zęby nie będą prawidłowo ze sobą się łączyć w trakcie zagryzania). Nieleczone zaburzenia okluzyjne mogą doprowadzić do powstania parafunkcji (czyli na przykład nawyku zgrzytania, ponieważ mięśnie poruszające żuchwą będą się starały zetrzeć wystający ząb – czyli nieprawidłowość – ale niestety przy okazji będą niszczyły zęby sąsiednie).

Zanik kości wyrostka zębodołowego

Dodatkowym problemem jest zanikanie kości wyrostka zębodołowego w miejscu, w którym jest luka po zębie. Wielu osobom może się wydawać, że to nie powinno mieć żadnego wpływu na jakość życia w przyszłości. Ma jednak niebagatelny. W momencie, gdy pacjent utraci wszystkie zęby, konieczne jest wykonanie protezy całkowitej, która z uwagi na zanik wyrostka (czyli w zasadzie w niektórych przypadkach nawet płaski wyrostek zębodołowy) nie ma się na czym trzymać, więc pozostaje niestabilna na podłożu. Utrudnia to w bardzo dużej mierze żucie, a nawet mówienie.

Zaburzenia czynnościowe

Zaburzenia czynnościowe to w zasadzie nieprawidłowa praca stawu skroniowo-żuchwowego (więcej na temat prawidłowej pracy stawu i mięśnie dowiedzą się Państwo z artykułu pt. Szczęka i żuchwa), wynikająca z kilku przyczyn. Jak już wcześniej opisałam, objaw Godona może powodować powstawanie zaburzeń czynnościowych niejako poprzez chęć pozbycia się przeszkody, jaką jest wysunięty ząb.

Drugą przyczyną rozwoju zaburzeń czynnościowych będzie sam brak zęba. Gdy luka po usuniętych zębach nie zostaje uzupełniona, to zadanie żucia przechodzi z tych zębów na pozostałe. Po pierwsze powoduje to asymetryczną pracę stawu skroniowo-żuchwowego, w dłuższej perspektywie doprowadzające do przemodelowania tego stawu jednocześnie powodujące jego przeciążenie. To tak, jakby ciągle chodzić tylko na jednej nodze. Po pewnym czasie noga się zmęczy, a nadmiernie obciążony staw ulegnie uszkodzeniu. Po drugie mięśnie zaczynają działać niesymetrycznie, ulegając nadmiernemu rozrostowi po stronie przeciwnej do braków. To z kolei powoduje przerost mięśni i jeszcze intensywniejszą ich pracę.

Przeciążenia pozostałych zębów

Cała jama ustna działa jak idealnie naoliwiony zegar. Każdy ząb stoi dokładnie w miejscu, które jest mu przypisane, kontaktuje się z odpowiadającymi mu zębami przeciwstawnymi i sąsiednimi i robi to w odpowiedni sposób. Jak już wcześniej napisałam, po usunięciu zębów, które służyły do rozdrabniania pokarmów, inne zęby muszą przejąć ich pracę. Ale fizjologicznie każdy ząb ma pewną wydolność. Wynika to z budowy przyzębia (więcej na temat budowy tkanek otaczających ząb znajdą Państwo w artykule pt. Budowa zębów i przyzębia). Stąd też po przekroczeniu tej wydolności ząb jest przeciążany, co w konsekwencji może doprowadzić nawet do jego utraty spowodowanej jego złamaniem lub rozchwianiem. Mechanizm ten można porównać do siadania na krześle. Gdy na krześle siedzi dorosła osoba, ważąca około 70 kilogramów, nie ma ryzyka jego uszkodzenia. Jednak gdy na krześle usiądą dodatkowo 2 inne osoby, to krzesło najprawdopodobniej się złamie. Dokładnie tak samo się dzieje z zębami.

Już po kilku miesiącach od usunięcia zębów na rentgenowskim zdjęciu pantomograficznym (tzw. panoramicznym) można zauważyć zmiany wokół pozostałych zębów mogące świadczyć o ich przeciążeniu.

Rozrost języka

Część czynności brakujących zębów przejmuje również język, co w konsekwencji prowadzi do jego rozrostu, a w przyszłości w dużym stopniu utrudnia stosowanie protez ruchomych, szczególnie całkowitych. Przerośnięty język powoduje zrzucanie protezy dolnej, ponieważ po jej założeniu drastycznie zmniejsza się dostępne dla niego miejsce. Dodatkowo, odbudowywanie zębów po długim czasie od ich usunięcia początkowo powoduje u Pacjentów duży dyskomfort związany z nagłym ograniczeniem miejsca dla języka. Pojawia się uczucie pełności w jamie ustnej, które zazwyczaj mija po kilku tygodniach.

Na zakończenie

Uzupełnianie brakujących zębów po ich usunięciu jest bardzo ważne, ale najlepszym sposobem zapobiegania wszystkim opisanym zmianom jest dbanie o naturalne zęby, aby służyły Państwu jak najdłużej.

28.04.2016
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta