Morwa – czy rzeczywiście pomaga w leczeniu cukrzycy?

Morwa może rosnąć w każdym klimacie i występuje w wielu krajach Azji, Ameryki i Europy, w tym także w Polsce. Uważa się, że jej odmiana, morwa biała (Morus alba L.), pochodzi z Chin, Japonii i Indii. Do Europy przywieziono ją w XI wieku n.e. wraz z gąsienicami jedwabnika. Owoce morwy – kształtem i wielkością zbliżone do owoców maliny – w zależności od gatunku mogą mieć barwę od białej poprzez różową i czerwoną aż do czarnej. Owoce dojrzewają pod koniec lipca i po uzyskaniu pełnej dojrzałości spadają z drzewa. W Polsce najczęściej występuje morwa biała, z kolei w krajach azjatyckich częściej spotyka się morwę czerwoną (Morus rubra) i czarną (Morus nigra).

Owoce morwy cechuje następująca wartość odżywcza: 100 g morwy zawiera 43 kcal, około 1,7 g błonnika pokarmowego, 36,4 mg witaminy C, 1,85 mg żelaza. Ponadto ekstrakt liści z morwy białej wpływa na metabolizm węglowodanów, głównie dzięki zawartości alkaloidu 1,5-dideoksy-1,5-imino-D-sorbitolu (DNJ), który jest silnym inhibitorem enzymów odpowiedzialnych za rozkład skrobi (α-glukozydazy i α-amylazy).

W związku z powyższymi danymi uzasadnione wydaje się pytanie, czy morwa rzeczywiście może być pomocna w leczeniu cukrzycy. Niestety, trudno na nie jednoznacznie odpowiedzieć, gdyż większość badań, w których zaobserwowano korzyści płynące ze stosowania ekstraktu z liści morwy, przeprowadzono na modelu zwierzęcym. Na przykład badania na szczurzych modelach cukrzycy typu 2 wykazały, że po 5 tygodniach stosowania ekstraktów z liści morwy stężenie glukozy we krwi uległo zmniejszeniu.

Natomiast w badaniu, w którym zdrowym ochotnikom podawano doustnie sproszkowane liście z morwy w ilości 0,8 i 1,2 g, zaobserwowano istotne zmniejszenie stężenia glukozy we krwi oraz hamowanie poposiłkowego wydzielania insuliny. Skuteczność wyciągu z morwy białej u chorych na cukrzycę typu 2, w porównaniu z osobami zdrowymi, oceniano w badaniu, które ukazało się w 2007 roku w czasopiśmie „Diabestes Care”. Uczestnikom badania podawano losowo 1 g wyciągu z morwy białej lub placebo i 75 g sacharozy rozpuszczonej w wodzie. Stężenie glukozy we krwi badano w 2. godzinie testu, a u chorych na cukrzycę typu 2 dodatkowo w 3. i 4. godzinie. W badaniu stwierdzono, że po podaniu wyciągu z morwy białej uzyskano istotne statystycznie zmniejszenie stężenia glukozy we krwi w 2. godzinie po podaniu sacharozy, w porównaniu z placebo.

W 2012 roku opublikowano badanie Kim i wsp., do którego zakwalifikowano 94 pacjentów z nietolerancją glukozy lub łagodną postacią cukrzycy typu 2. Uczestników badania losowo przydzielono do grupy kontrolnej – otrzymującej placebo – oraz badanej, która otrzymywała mieszaninę wodnego ekstraktu morwy białej, wodnego ekstraktu z liści banana oraz korzenia żeńszenia w proporcji 1:1:1. W grupie badanej wykazano istotne zmniejszenie stężenia markerów stanu zapalnego oraz utlenionych LDL, nie stwierdzono natomiast poprawy w zakresie takich parametrów, jak glukoza i insulina na czczo oraz wskaźnik insulinooporności – HOMA-IR.

W metaanalizie 13 badań, która ukazała się w marcu 2016 roku, wykazano, że ekstrakt z morwy białej wpływa znamiennie na zmniejszenie poposiłkowego stężenia glukozy (w 30., 60. i 90. minucie). Zmian nie odnotowano, oceniając takie parametry, jak: stężenie glukozy na czczo, wartość hemoglobiny glikowanej, wartość wskaźnika HOMA-IR oraz stężenie lipidów (cholesterol całkowity, LDL, HDL, triglicerydy).

Podsumowując: wydaje się, że ekstrakt z morwy białej może być jednym z elementów wspomagających kontrolę glikemii u chorych na cukrzycę typu 2. W celu potwierdzenia oceny skuteczności i bezpieczeństwa takiej terapii należy jednak przeprowadzić większą liczbę badań z udziałem ludzi.