×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Dzieci kruche jak płatek śniegu

Agnieszka Krupa
Kurier MP

Chcemy zbadać, czy uwarunkowania jakie występują w populacji ogólnej osób z depresją, będą też charakterystyczne dla dzieci z cukrzycą typu 1. Będziemy sprawdzać, na ile tzw. tendencyjna pamięć, tendencyjnie ukierunkowana uwaga będzie predysponować te dzieci do występowania zarówno zaburzeń depresyjnych, jak i lękowych – mówi dr Andrzej Śliwerski z Instytutu Psychologii na Uniwersytecie Łódzkim.


Dr Andrzej Śliwerski/ fot. arch. wł.

Agnieszka Krupa: Na Uniwersytecie Łódzkim rusza prowadzony przez Pana projekt badawczy, którego przedmiotem jest współwystępowanie u dzieci cukrzycy oraz depresji i zaburzeń lękowych. Na jakim etapie są prace?

Dr Andrzej Śliwerski: Badanie jest na wstępnym etapie, właśnie skończyliśmy tworzyć wszystkie narzędzia badawcze. W tym tygodniu spotykamy się już całym zespołem wraz z lekarzami z Kliniki Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytetu Łódzkiego i rozpoczynamy badania. W naszych badaniach będziemy się starali odpowiedzieć na pytanie, jaka jest przyczyna występowania zaburzeń emocjonalnych u dzieci i młodzieży chorych na cukrzycę typu 1.

Z ilu specjalistów składa się zespół badawczy?

Obecnie zespół tworzy 5 specjalistów z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Łódzkiego i z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Merytoryczną opiekę nad całym projektem sprawuje prof. Agnieszka Szadkowska, kierownik Kliniki Pediatrii, Diabetologii, Endokrynologii i Nefrologii UM w Łodzi.

W jaki sposób rekrutowani są uczestnicy badania? Jak liczna będzie grupa badanych?

Wszystkie dzieci, które chorują na cukrzycę typu 1, co jakiś czas muszą pozostać na oddziale na kilka dni, żeby przejść różnego rodzaju badania diagnostyczne, kontrolne. To właśnie na tej grupie – dzieci przebywających z rodzicami na oddziale – będą prowadzone nasze badania.

Na ten moment jest to pilotaż, badanie wstępne, aby zweryfikować na przykład, czy młodsze dzieci będą w stanie wypełnić całą procedurę badawczą. Na wstępie przewidujemy grupę złożoną ze 150 dzieci wraz z ich matkami. Chcielibyśmy, aby największą grupę stanowiły dzieci w wieku 9-16 lat. Dzieci od 7. roku życia także, o ile ich umiejętności czytania i zapamiętywania nie będą znacząco wpływały na wynik eksperymentu.

Na czym będą polegały badania?

Chcemy zbadać, czy uwarunkowania jakie występują w populacji ogólnej osób z depresją, będą też charakterystyczne dla dzieci z cukrzycą typu 1. Będziemy sprawdzać, na ile tzw. tendencyjna pamięć i tendencyjnie ukierunkowana uwaga będzie predysponować te dzieci do występowania zarówno zaburzeń depresyjnych, jak i lękowych.

To jest podstawowa i główna teza. Dodatkowo, ponieważ cukrzyca to choroba przewlekła, będziemy też chcieli sprawdzić, na ile zachowania rodziców, poziom ich kontroli oraz tendencyjna uwaga i tendencyjna pamięć rodzica wpływają na zaburzenia emocjonalne dzieci.

Mamy przygotowane specjalne zadania komputerowe, podczas których zmierzymy zarówno uwagę, jak i pamięć. Będą tam zadania, w których sprawdzamy, jak długo kierowana jest uwaga na negatywne bodźce. Dziecko i rodzic będą obserwować twarze złoszczące się i neutralne.

Zadaniem kluczowym będzie zliczenie tych twarzy, podczas którego będziemy mierzyć czasy reakcji. W badaniach amerykańskich okazało się, że osobom podatnym na depresję, nawet nie depresyjnym, ale podatnym na depresję, zdecydowanie dłużej zajmuje policzenie wyświetlonych twarzy jeśli na ekranie pojawia się twarz z emocją o negatywnej walencji.

Drugie zadanie dotyczy pamięci. Najpierw prosimy o reakcję i ocenę, na ile podane przymiotniki pozytywne i negatywne określają daną osobę. Później prosimy badanych o to, żeby przypomnieli sobie jak największą liczbę przymiotników. W tym zadaniu zależy nam na tym, żeby zweryfikować, czy osoby pamiętają bardziej negatywne czy pozytywne przymiotniki, które opisują ich osobę.

Czy można powiedzieć, że dzieci, u których zdiagnozowano zaburzenia, generalnie miały wyższe ryzyko depresji, niezależnie od cukrzycy, która być może była tylko czynnikiem, który wyzwolił lub nasilił te zaburzenia?

Jeśli rodzic kieruje negatywnie uwagę i ma tendencyjnie ukierunkowaną pamięć na negatywne zdarzenia, to – jak wiemy z badań – może to też modelować styl funkcjonowania dziecka – niezależne od tego, czy dziecko ma cukrzycę, czy nie.

Natomiast biorąc pod uwagę całą specyfikę choroby, ryzyko hiper- czy hipoglikemii, poziom kontroli w sytuacji, w której rodzice dość mocno martwią się o życie i zdrowie swojego dziecka, konflikty związane z prowadzeniem cukrzycy, niepewność wpływająca na pogorszenie nastroju u dzieci i młodzieży – te elementy są bardzo swoiste dla badanej grupy dzieci, dlatego będziemy te czynniki w naszej analizie uwzględniać.

Dlaczego u dzieci chorych na cukrzycę występuje większe nasilenie lęku, depresji i innych zaburzeń emocjonalnych?

Niestety jak dotąd nie ma odpowiedzi na to pytanie, można wspomnieć wyłącznie o pewnych hipotezach, które mówią o tym, że cukrzyca to choroba przewlekła, więc w pewien sposób zmienia funkcjonowanie dziecka, odziera życie codzienne z beztroski.

Generalnie, obecnie u dzieci i młodzieży przypadków depresji, zaburzeń depresyjnych, lękowych jest coraz więcej. Dzisiejsze pokolenie dzieci i młodzieży nazywane jest „pokoleniem płatków śniegu”. Dzieci z dzisiejszych czasów są zdecydowanie bardziej wrażliwe, kruche, tak jak właśnie płatek śniegu. Choroba jaką jest cukrzyca też w dużej mierze wpłynie na to, że ta kruchość będzie się pogłębiać. To są jednak hipotezy – na razie wstępne badania mówią o tym, że styl rodzicielski ma znaczący wpływ na dziecko, dlatego naszym badaniom poddane zostaną zarówno dzieci, jak i rodzice.

Rozmawiała Agnieszka Krupa

Dr Andrzej Śliwerski – psycholog, certyfikowany psychoterapeuta poznawczo-behawioralny. Prowadzi terapię indywidualną przede wszystkim zaburzeń afektywnych i lękowych. Adiunkt w Zakładzie Psychologii Klinicznej i Psychopatologii Instytutu Psychologii Uniwersytetu Łódzkiego, zajmuje się badaniem podatności poznawczej na zaburzenia emocjonalne.

08.06.2022
Zobacz także
  • Zaburzenia emocjonalne u chorych na cukrzycę typu 1
  • Cukrzyca jest motywacją do dbania o siebie
  • Cukrzyca typu 1 i rygor rodziców
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta