Adam Chabiński: Jak wygląda organizacja opieki zdrowotnej dla osób ubiegających się o status uchodźcy w Polsce?
Ewa Piechota: W trakcie procedury uchodźczej osobom ubiegającym się o status uchodźcy zapewniamy pełną opiekę medyczną z wyjątkiem opieki sanatoryjnej. Jako że spotykamy się z osobami bardzo zróżnicowanymi pod względem językowym, kulturowym, narodowościowym i wyznaniowym wymaga to odpowiedniego podejścia. Mimo że Urząd ds. Cudzoziemców specjalizuje się w procedurach uchodźczych i zapewnieniu opieki osobom ubiegającym się o taki status, świadczenia medyczne zlecamy firmie zewnętrznej, którą jest spółka Petra Medica.
Opieka medyczna wygląda następująco. Do dyspozycji uchodźców jest dwanaście placówek z gabinetami: lekarskim, pielęgniarskim i zabiegowym. W każdym ośrodku dyżuruje lekarz i pielęgniarka, w określone dni tygodnia także psycholog. Tak więc osoby, które można leczyć ambulatoryjnie są leczone na miejscu. Do dyspozycji personelu medycznego i pacjentów są również zgromadzone w ośrodkach podstawowe leki. Natomiast, gdy istnieje potrzeba podania leku, którym ośrodek nie dysponuje wystawiana jest recepta.
Czasem zdarza się, że cudzoziemiec mieszka w pobliżu ośrodka. W takich przypadkach osoby te są przypisane do którejś z placówek dla uchodźców na terenie naszego kraju. Poza tym w Warszawie przy ulicy Taborowej jest punkt przyjęć dla uchodźców.
Osoby ubiegające się o status uchodźcy mogą się również zgłaszać do placówek prowadzonych przez firmę Petra Medica lub jej partnerów. Takie rozwiązanie jest dobre dla osób, które mieszkają dość daleko od ośrodków i jednocześnie pobierają świadczenia zdrowotne poza nimi. Firma Petra Medica, świadcząca usługi opieki medycznej ma ośrodki w każdym mieście wojewódzkim i musi zapewnić miejsce, gdzie cudzoziemiec może otrzymać pomoc medyczną. W momencie, w którym leczenie uchodźcy na terenie ośrodka byłoby niewystarczające, jest możliwość skierowania takiej osoby na leczenie specjalistyczne. Jest ono wtedy realizowane w najbliższej placówce, która może takie leczenie zapewnić. Placówka taka, rzecz jasna, musi należeć do firmy świadczącej usługi dla Urzędu do spraw Cudzoziemców lub mieć podpisaną z nią umowę w ramach podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej, leczenia szpitalnego, opieki psychologa oraz stomatologii z wyłączeniem protetyki.
Bardzo istotnym elementem opieki zdrowotnej dla cudzoziemców jest procedura filtra epidemiologicznego. Osoba, która ubiega się o status uchodźcy obowiązkowo musi przejść przez podstawowe badania dotyczące chorób zakaźnych i nosicielstwa, aby było wiadomo czy nie zagraża naszym obywatelom i innym mieszkańcom ośrodka. Dopiero po przejściu przez procedurę filtra epidemiologicznego takie osoby mają kontakt z innymi cudzoziemcami i są kierowane do ośrodków pobytowych na terenie całego kraju.
Czy to organizacja lekarska czy agencja rządowa?
Jak już wspomniałam, świadczeniem usług opieki zdrowotnej dla osób ubiegających się o status uchodźcy zajmuje się wyłoniona w wyniku przetargu Petra Medica. Firma ta spełnia określone przez nas (Urząd do spraw Cudzoziemców – przyp. red.) wymagania, np. znajomość języków obcych przez lekarzy w niej zatrudnionych czy umiejętności z zakresu kulturowego. Jeśli tylko jest taka możliwość, staramy się dostosować do wymogów kulturowych uchodźców. Dobrym przykładem może być leczenie ginekologiczne muzułmanek, których mężowie zwykle nie są zadowoleni, gdy taka kobieta trafia do ginekologa mężczyzny. Staramy się, aby w takich wypadkach lekarzem była kobieta, choć w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia o wyborze płci lekarza nie może być mowy. Ponadto informujemy też cudzoziemców o różnicach kulturowych w tym zakresie między Polską a ich krajem macierzystym.
Czy istnieją w Polsce ośrodki zdrowotne dla uchodźców?
Nie ma potrzeby tworzenia typowych placówek zdrowotnych dla uchodźców. Jak już wspomniałam w każdym z dwunastu ośrodków znajdują się gabinety lekarskie, pielęgniarskie i zabiegowe.
Czy uchodźcy są rutynowo badani?
Oczywiście. Pierwszym badaniem pod kątem chorób zakaźnych jest wspomniany już filtr epidemiologiczny. Takie filtry znajdują się w dwóch ośrodkach recepcyjnych w naszym kraju: w Białej Podlaskiej i Podkowie Leśnej-Dębaku pod Warszawą.
Czy badania są obowiązkowe?
Jeśli ktoś składa wniosek o przyznanie statusu uchodźcy, jest badany obligatoryjnie.
Co wchodzi w zakres rutynowych badań?
Przede wszystkim filtr epidemiologiczny, laboratoryjne badania krwi dotyczące nosicielstwa i chorób zakaźnych, RTG klatki piersiowej oraz podmiotowe i przedmiotowe badanie lekarskie.
Czy dzieci imigrantów są automatycznie szczepione? Jeśli tak, to przeciwko jakim chorobom?
Tak, mamy program szczepień ochronnych dla dzieci uchodźców, choć rodzice nie zawsze wyrażają zgodę na zaszczepienie swoich pociech, motywując swoją decyzję względami wyznaniowymi. Dzieci osób ubiegających się o status uchodźcy obowiązuje polski kalendarz szczepień.
Czy uchodźcy są poddawani kwarantannie? W jakich przypadkach?
Tak, o ile jest taka potrzeba. Gdy uchodźca trafia do ośrodka recepcyjnego do momentu, w którym nie przejdzie procedury filtra epidemiologicznego, przebywa w tak zwanej części kwarantannowej. Nie ma bowiem możliwości zamknięcia każdej osoby w izolatce. Oczywiście dysponujemy niewielką liczbą takich pomieszczeń, które w razie potrzeby są wykorzystywane do odizolowania osoby chorej na krótki czas.
W jakich sytuacjach uchodźca może się zgłosić do „pierwszego z brzegu” lekarza?
Takich sytuacji jest niewiele. Jest nią bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia. Jako że osoby ubiegające się o status uchodźcy mają zapewnioną kompleksową opiekę medyczną, nie ma potrzeby, aby zgłaszały się do lekarzy.
Kiedy taki lekarz ma wystawić uchodźcy rachunek, a kiedy nie?
Nie ma możliwości wystawienia cudzoziemcowi rachunku. W przypadku zagrożenia zdrowia i życia koszty wizyty są pokrywane przez operatora medycznego – firmę Petra Medica.
