×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Badania kliniczne w Polsce i w oczach Polaków

MSol
Kurier MP

W pierwszych miesiącach 2019 roku liczba wniosków dotyczących rozpoczęcia badań klinicznych w Polsce zwiększyła się o 40 proc. Jednak Polacy ciągle niewiele wiedzą o badaniach klinicznych. Za tym idzie niski poziom zaufania.

Fot. Michał Jarmoluk / pixabay.com

20 maja przypada Międzynarodowy Dzień Badań Klinicznych – z tej okazji zorganizowano, pod patronatem Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych konferencję z udziałem ekspertów, lekarzy i pacjentów.

Prezes URPL Grzegorz Cessak podkreślał, że w ostatnich latach liczba zgłaszanych w Polsce badań klinicznych utrzymywała się na stałym poziomie, z niewielkimi zmianami – 400-450 rocznie. Jest jednak nadzieja na zmianę sytuacji, z korzyścią dla pacjentów. – W pierwszym półroczu 2019 roku liczba zgłoszonych wniosków w sprawie badań klinicznych wzrosła o 40 proc. w porównaniu do 2018 r. – powiedział. Do wzrostu przyczyniło się uproszczenie procedury rejestracji badań klinicznych na szczeblu unijnym.

Według danych URPL, najwięcej badań klinicznych, prowadzonych w Polsce, dotyczyło do tej pory trzeciej, tzw. przedrejestracyjnej fazy testów. Przypadała na nie połowa tych badań. Na drugą fazę przypadało u nas 30 proc. badań klinicznych, a na pierwszą – zaledwie kilka procent. – Pozostałe badania dotyczą czwartej fazy, kiedy sprawdza się działanie leków na dużej grupie pacjentów już po ich zarejestrowaniu i wprowadzeniu do leczenia – dodał Cessak.

To, co zdaniem ekspertów jest kluczowe w kształtowaniu opinii na temat badań klinicznych, to element bezpieczeństwa. – Przez cały okres poszczególnych faz badania klinicznego bardzo duży nacisk kładzie się na bezpieczeństwo i skuteczność stosowania testowanego leku – zapewniała prezes Stowarzyszenia na Rzecz Dobrej Praktyki Badań Klinicznych w Polsce, dr Teresa Brodniewicz. Dlatego badania kliniczne poprzedzają eksperymenty na różnych gatunkach zwierząt. – Profil bezpieczeństwa testowanego leku jest bardzo ważny, bez niego żadna komisja bioetyczna nie wyda zgody na przeprowadzenie badań na ludziach – mówiła. Prof. Wiesław Jędrzejczak, były konsultant krajowy w dziedzinie hematologii podkreślał jednak, że pacjentom należy uświadamiać, że w badaniach klinicznych zawsze jest element ryzyka. Podobnie, jak w przypadku przyjmowania innych, już przebadanych leków. – Pewne ryzyko jest zawsze, ponieważ nie ma leku, który nie powoduje żadnych działań niepożądanych. Jeśli jakiś lek nie powoduje działań niepożądanych, to znaczy, że nie działa – stwierdził.

Podczas konferencji przedstawiono wyniki sondażu internetowego przeprowadzonego w 2018 roku na grupie 1836 osób (średnia wieku 38 lat) „Badania kliniczne oczami Polaków”. Co z nich wynika? Po pierwsze, 87 proc. osób uważa, że testowanie skuteczności nowych leków na ludziach jest potrzebne. Połowa badanych jest zdania, że terapie eksperymentalne nie są adresowane jedynie do ludzi, którzy nie mają możliwości innego skutecznego leczenia. – Wyniki te wskazują na duży potencjał społeczeństwa polskiego do uczestniczenia w tego rodzaju badaniach, który powinien być dostrzeżony i dobrze wykorzystany przez decydentów – podkreślają autorzy raportu. Z drugiej strony, badania kliniczne budzą wiele obaw i zastrzeżeń. Najbardziej naturalną i zrozumiałą (podzielaną przez połowę badanych) jest obawa przed wystąpieniem działań niepożądanych. Ale czterech na dziesięciu Polaków sądzi, że firmy farmaceutyczne przekupują lekarzy prowadzących badania kliniczne, aby wprowadzać na rynek nowe leki. Tyle samo sądzi, że „lekarze nie informują pacjentów o wszystkich aspektach badania, które są istotne przed podjęciem decyzji o uczestnictwie w nim”. Co trzeci badany stwierdził, że „pacjenci biorący udział w badaniach są traktowani przez lekarzy i firmy farmaceutyczne jak króliki doświadczalne”, a co czwarty sądzi, że „lekarze i pielęgniarki zatajają ważne informacje, które mogłyby wpłynąć na decyzję o dalszym uczestnictwie pacjenta w badaniu”.

Dlatego eksperci podkreślają konieczność poszerzania wiedzy na temat badań klinicznych – już na poziomie szkoły ponadpodstawowej, w ramach przedmiotów takich jak biologia czy chemia. Ważnym elementem budowania świadomości byłyby kampanie informacyjno-edukacyjne, przekazujące rzetelną wiedzę na temat badań klinicznych.

W tej chwili Polska jest w Unii Europejskiej na siódmym miejscu pod względem liczby wykonywanych badań klinicznych, za takimi krajami jak Niemcy, Wielka Brytania, Hiszpania, Włochy, Belgia oraz Holandia. Eksperci szacują, że biorąc pod uwagę wielkość populacji, badań mogłoby być już w tej chwili wykonywanych nawet dwa razy więcej. Duże nadzieje eksperci wiążą również z rozpoczęciem działalności przez Agencję Badań Medycznych, zwłaszcza w obszarze badań niekomercyjnych.

15.05.2019
Zobacz także
  • Długi szpitali niepokoją posłów
  • Nie wierzymy w bajki ministra
  • "Wspólnie dla Zdrowia" o innowacjach, technologii i efektywności
  • 6 proc. PKB na zdrowie? W 2050 roku
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta