×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Skierowania do pracy przy epidemii. Co trzeba wiedzieć?

Małgorzata Solecka
Kurier MP

Coraz więcej lekarzy otrzymuje decyzje wojewodów o skierowaniu do pracy poza swoimi miejscami pracy. Pojawiają się w związku z tym pytania, wątpliwości oraz – często – nieporozumienia.


Fot. Jakub Orzechowski/ Agencja Gazeta

Kwestie skierowań do pracy reguluje ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, która stanowi, że pracownicy podmiotów leczniczych, osoby wykonujące zawody medyczne oraz osoby, z którymi podpisano umowy na wykonywanie świadczeń zdrowotnych, mogą być skierowane do pracy przy zwalczaniu epidemii. To kluczowa kwestia: każdy pracownik medyczny, bez względu na miejsce, w którym jest zatrudniony oraz rodzaj umowy, może zostać zobowiązany do pracy przy zwalczeniu epidemii. Wojewoda może skierować do pracy również tych lekarzy (a także innych pracowników medycznych), którzy pracują w ogóle poza publicznym systemem. Może również, tym samym, skierować do pracy we wskazanej przez siebie placówce lekarzy pracujących na kontrakcie.

Nie tylko pracownicy medyczni muszą się liczyć ze skierowaniem: ten sam przepis stanowi, że skierowanie może dotyczyć również innych osób, jeżeli jest to uzasadnione potrzebami podmiotów kierujących zwalczaniem epidemii (mogą to być np. salowe, sekretarki, czy sanitariusze).

Skierowanie do pracy przy zwalczaniu epidemii następuje w drodze decyzji. Decyzję o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii na terenie województwa, w którym osoba skierowana posiada miejsce pobytu lub jest zatrudniona, wydaje wojewoda, a w razie skierowania do pracy na obszarze innego województwa – minister zdrowia.

Decyzja o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii rodzi obowiązek pracy przez okres do trzech miesięcy we wskazanym podmiocie.

Od decyzji wojewody przysługuje odwołanie do ministra zdrowia, jednak wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji – czyli, pomimo odwołania decyzja jest wykonalna (trzeba stawić się w pracy). Można jednak w odwołaniu wnioskować o wstrzymanie przed rozpoznaniem odwołania – na przykład jeśli spełnia się jedno z kryterium wyłączenia, jakie przewiduje ustawa. Czyli, jeśli np. jest się rodzicem niepełnoletniego dziecka (dzieci), warto dołączyć dokument, poświadczający ten fakt (odpis aktu urodzenia).

Osobie skierowanej do pracy przy zwalczaniu epidemii dotychczasowy pracodawca jest obowiązany udzielić urlopu bezpłatnego na czas określony w tej decyzji. Okres urlopu bezpłatnego zalicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u tego pracodawcy.

Natomiast podmiot leczniczy, do którego pracownik został skierowany, nawiązuje z nim stosunek pracy na czas wykonywania określonej pracy, na okres nie dłuższy niż wskazany w decyzji.

Ustawa stanowi, że osobie skierowanej do pracy na podstawie decyzji wojewody lub ministra przysługuje wyłącznie wynagrodzenie zasadnicze w wysokości nie niższej niż 150 proc. przeciętnego wynagrodzenia zasadniczego przewidzianego na danym stanowisku pracy w zakładzie wskazanym w tej decyzji lub w innym podobnym zakładzie, jeżeli w zakładzie wskazanym nie ma takiego stanowiska. Wynagrodzenie to nie może być niższe niż wynagrodzenie, które osoba skierowana do pracy przy zwalczaniu epidemii otrzymała w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym wydana została decyzja o skierowaniu jej do pracy przy zwalczaniu epidemii.

Na problemy wynikające z tego przepisu zwraca uwagę Ogólnopolski Związek Pielęgniarek i Położnych w stanowisku dotyczącym projektu ustawy o tzw. tarczy antykryzysowej (która nie odnosi się w ogóle do kwestii wynagradzania pracowników zatrudnionych do walki z epidemią). Lista wątpliwości jest długa, dotyczy m.in. utraconego dochodu z innych źródeł (praca w szpitalu jednoimiennym w praktyce wyklucza możliwość np. dyżurowania w innych placówkach, również skierowanie do pracy w placówce odległej od stałego miejsca zamieszkania może powodować niemożność wywiązania się z podjętych zobowiązań).

Jeśli do pracy zostaną skierowani np. lekarze pracujący na kontrakcie, czy szpital będzie im musiał wypłacić kwotę, jaką łącznie uzyskiwali we wszystkich podmiotach, w których udzielali świadczeń? Raczej wątpliwe – prawnicy, z którymi rozmawialiśmy, przyznają, że przepis jest mało precyzyjny i może rodzić wiele problemów.

Osobie skierowanej do pracy przysługuje zwrot kosztów przejazdu, zakwaterowania i wyżywienia, chyba że w miejscu wykonywania pracy zostanie im zapewnione bezpłatne zakwaterowanie czy wyżywienie.

Z osobą skierowaną do pracy przy zwalczaniu epidemii nie może być rozwiązany dotychczasowy stosunek pracy ani nie może być dokonane wypowiedzenie umowy o pracę, chyba że istnieje podstawa do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika albo w przypadku zmiany lub uchylenia decyzji o skierowaniu do pracy.

Pracownikom podmiotów leczniczych oraz innym osobom podejmującym działania w celu zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych i zakażeń u ludzi przysługuje ochrona prawna należna funkcjonariuszowi publicznemu.

Skierowaniu do pracy niosącej ryzyko zakażenia przy zwalczaniu epidemii nie podlegają:

  • osoby, które nie ukończyły 18 lat bądź ukończyły 60 lat;
  • kobiety w ciąży lub osoby wychowujące dzieci w wieku do 18 lat, w tym osoby wychowujące samotnie dzieci do lat 18;
  • osoby, u których orzeczono częściową lub całkowitą niezdolność do pracy;
  • inwalidzi i osoby z orzeczonymi chorobami przewlekłymi;
  • osoby, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej.

Jednym z najczęściej powtarzających się pytań lekarzy jest to, czy wyłączenie dotyczy obojga rodziców, jeśli np. oboje wykonują zawód medyczny. Prawnicy nie mają wątpliwości: tak. – To oczywiście oznacza, że de facto możliwość skierowania do pracy przy epidemii może dotyczyć w dużym stopniu starszych specjalistów, wręcz powyżej 50. roku życia lub przeciwnie, najmłodszych, którzy jeszcze nie zdążyli założyć rodziny po zdaniu LEK – przyznają prawnicy.

Decyzja o skierowaniu nie dotyczy „inwalidów” (czyli osób posiadających aktualne orzeczenie o niepełnosprawności – w każdym stopniu) oraz osób „z orzeczonymi chorobami przewlekłymi”. Gdyby osoba cierpiąca na choroby przewlekłe została skierowana do pracy przy epidemii, ma prawo odwoływać się od decyzji i wnosić o jej wstrzymanie wykonania (załączając do odwołania dokumentację potwierdzającą przewlekłą chorobę).

Kto nie wykonuje decyzji o skierowaniu do pracy przy zapobieganiu oraz zwalczaniu epidemii, podlega karze grzywny do 5000 zł. Nie stosuje się stawek dziennych. Wymierzając grzywnę, bierze się pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste i rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe.

W projekcie zmian, jakie rząd przedstawił w czwartek w kilkunastu ustawach związanych z ochroną zdrowia, m.in. o zwalczaniu chorób zakaźnych, jest istotna zmiana dotycząca wyłączenia rodziców dzieci do lat 18. Jeśli Sejm przyjmie rządową wersję ustawy, będą oni mogli być kierowani do prac przy zwalczaniu epidemii na takich samych zasadach jak ogół pracowników medycznych. Wyjątkiem mają być kobiety w ciąży oraz rodzice samotnie wychowujący dziecko – ale tylko do lat 14.

Kilka godzin po publikacji projektu wiceminister zdrowia Janusz Cieszyński zapowiedział na Twitterze skierowanie autopoprawki: do pracy przy epidemii będzie mógł być skierowany tylko jeden rodzic dziecka (dzieci) w wieku do 14 lat, wyłączeni będą rodzice dzieci niepełnosprawnych.

Aktualizacja g. 18.00
Późnym popołudniem Komisja Młodych Lekarzy NRL poinformowała, że Ministerstwo Zdrowia skieruje autopoprawkę, zgodnie z którą do pracy przy zwalczaniu epidemii nie będzie można kierować rodziców dzieci niepełnosprawnych, rodziców samotnie wychowujących dzieci do lat 18, rodziców dzieci do lat 14. W przypadku, gdy dziecko w wieku powyżej 14 lat jest wychowywane przez dwoje osób, którym przysługuje władza rodzicielska, do pracy przy zwalczaniu epidemii będzie mogła zostać skierowana wyłącznie jedna z nich.

26.03.2020
Zobacz także
  • Czy sprzęt zakupiony w Chinach dotrze do szpitali i lekarzy?
  • Kto i za ile będzie sprzątał w szpitalach w dobie epidemii?
  • Pacjenci, których się zna
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta