Pamiętam pierwszy dzień, kiedy wyszliśmy. Byliśmy w samochodzie i nikt się nie odzywał – mówi Anja Wolz, koordynator ds. sytuacji kryzysowych MSF. Od 25 lutego do początku kwietnia miasto Hostomel na obrzeżach Kijowa było areną brutalnych walk, a przez pewien czas znajdowało się również pod kontrolą wojsk rosyjskich.
Hostomel, 25 kwietnia 2022 r. Fot. Flickr/ manhhai
– Od pierwszych dni wojny było po prostu strasznie – mówi dr Olena Yuzvak, ukraińska lekarka pracująca w Hostomelu. – Było wielu rannych. Rany spowodowane odłamkami, stłuczenia i inne urazy tego typu. Ludzie się bali i musieliśmy ich uspokajać. Nie wiedzieli, co się dzieje. Nie byliśmy gotowi na to, co się stało.
Uszkodzenia infrastruktury, które zespół MSF zobaczył po zakończeniu walk i wycofaniu wojsk rosyjskich, były szokujące.
– Pamiętam pierwszy dzień, kiedy wyszliśmy. Byliśmy w samochodzie i nikt się nie odzywał – mówi Anja Wolz, koordynator ds. sytuacji kryzysowych MSF. – To, co widzieliśmy, było niezrozumiałe. Wszystkie te czołgi, spalone samochody... zniszczenia były niewyobrażalne.
Gdy było wystarczająco bezpiecznie, zespół MSF rozpoczął współpracę z dr Yuzvakiem i innymi lekarzami w Hostomelu, aby pomóc w zapewnieniu opieki medycznej mieszkańcom.
– W pierwszym tygodniu udzielaliśmy wizyt domowych – mówi Kateryna Kycha, członek zespołu MSF. Towarzyszyła nam lekarka Rachel, która pomagała pacjentom radzić sobie z podstawowymi dolegliwościami, takimi jak bezsenność.
– Ludzie bardzo się ucieszyli, gdy nas zobaczyli, nie mogli uwierzyć, że są teraz względnie bezpieczni i że ktoś może zapewnić im opiekę medyczną – mówi Kateryna. – Coraz więcej lekarzy wraca. Pomagamy pacjentom w nagłych wypadkach i zapewniamy lekarzy do lokalnych przychodni.
Do Hostomelu, w którym dorastał, wrócił dr Svyatoslav Adamenko. – Ci, którzy nie opuścili Hostomela podczas walk, to w większości osoby starsze lub poważnie chore – mówi. – Opieka medyczna dotyczy głównie chorób przewlekłych, takich jak nadciśnienie, astma, czasem zapalenie płuc.
W skład zespołu MSF wchodzi ukraińska psycholog Julia Korzh, która przyjmuje dziennie kilkunastu pacjentów i prowadzi grupowe i indywidualne sesje terapeutyczne. Szybko zorientowała się, że wielu pacjentów potrzebuje wsparcia psychologicznego.
– Większość pacjentów stanowiły osoby starsze, powyżej 60. roku życia – mówi Korzh. – Na początku myślałam, że nie potrzebują wsparcia psychologicznego, bo starsi ludzie są silni. Szybko zdałem sobie sprawę, że potrzebują porozmawiać i opowiedzieć swoje historie.
– Jeśli naprawdę kogoś posłuchasz, naprawdę będziesz z nim, wtedy osoba opowie o swoich problemach – mówi.
Korzh pamięta jednego pacjenta, któremu trzeba było amputować palce. – Poczuł ból fantomowy i zapytał, jak będzie żył, jak będzie pracował – mówi. – Jest programistą i do pracy potrzebował palców. Rozmawialiśmy o tym, jak mógłby znaleźć pracę, która by mu się podobała. Będzie musiał żyć bez palców, przystosować się.
Ponieważ ludzie powoli wracają do Hostomelu, przywracane są kluczowe usługi, takie jak gaz, woda i prąd. Wolontariusze posprzątali miasto i zaczyna ono wracać do normalnego życia.
Ukraiński personel medyczny nadal zajmuje się pilnymi i długofalowymi potrzebami medycznymi, w tym opieką psychiatryczną.
– Nie jestem teraz sam – mówi dr Yuzvak. – Mamy zespół ludzi, zespół lekarzy. Wszyscy pracujemy razem. Nie ma czegoś takiego jak jeden lekarz, który sam zapewnia opiekę.
– Dzisiaj sprzątaliśmy wnętrze przychodni. Była krew i śmieci do posprzątania. Naprawiliśmy też okna – mówi. – Zapewniliśmy chociaż minimalny komfort pracy. Walczymy o to każdego dnia.
