Pytanie nadesłane do redakcji
Leki przeciwbólowe u chorych na astmę aspirynową. Mam stwierdzoną astmę aspirynową. Ponieważ nie stosuję żadnych NLPZ ani aspiryny, rzadko mam z tego powodu jakieś problemy. Niestety, ostatnio, nabawiłam się stanu zapalnego w stawie biodrowym. Otrzymałam 2 zastrzyki steroidów w biodro, ale ból ciągle wraca. Czy mogę spróbować Celebrexu, czy jest to obarczone też dużym prawdopodobieństwem, że dostanę napadu astmy? Jestem przerażona, mam 57 lat, starzeję się i nie mam w wypadku zapaleń czym się leczyć! Jakie są doświadczenia lekarzy leczących Celebrexem ludzi z astmą aspirynową? Pozdrawiam A. Ł.
Odpowiedziała
dr n. med. Agnieszka Padjas
specjalista chorób wewnętrznych
Klinika Alergii i Immunologii Collegium Medicum UJ
Szanowna Pani, choroba na jaką Pani cierpi jest szczególną postacią astmy. Podstawową jej cechą jest nadwrażliwość, a co za tym idzie nietolerancja aspiryny (czyli kwasu acetylosalicylowego) i innych niesteroidowch leków przeciwzapalnych (skrót NLPZ).
U chorych takich jak Pani po przyjęciu tabletki leku dochodzi do gwałtownych, czasami zagrażających życiu, napadów duszności, którym mogą towarzyszyć zaczerwienienie twarzy, przekrwienie, świąd i łzawienie oczu, wyciekanie wodnistej wydzieliny z nosa, niekiedy także bóle brzucha. Objawy te najczęściej rozpoczynają się około 30-45 minut po przyjęciu leku. Do wyjaśnienia dlaczego niektóre leki przeciwbólowe są zakazane, a inne można stosować, niezbędne jest zapoznanie się z podstawami patofizjologii tej choroby. Napady astmy po przyjęciu NLPZ powoduje zahamowanie wydzielania enzymu o nazwie cyklooksygenaza (COX), a dokładniej mówiąc jednej z dwóch odmian tego enzymu, określanej jako COX-1. Zahamowanie COX-1 przez aspirynę prowadzi do zwiększonego wytwarzania mediatorów powodujących skurcz oskrzeli i inne towarzyszące mu objawy. Wszystkie NLPZ, które hamują COX-1, wywołują objawy nietolerancji u osób takich jak Pani. Bezpieczne są natomiast leki hamujące drugą odmianę COX, czyli COX-2 (tzw. koksyby, np. celekoksyb, czyli Celebrex o który Pani pyta). Napadów nie powodują także leki przeciwbólowe o innym mechanizmie działania, które nie hamują enzymu COX (np. paracetamol czy opioidowe leki przeciwbólowe).
Reasumując, chory na astmę aspirynową bezwzględnie nie może przyjmować NLPZ. Najpopularniejsze niesteroidowe leki przeciwzapalne, zakazane u takiego chorego to: ketoprofen, ibuprofen, naproksen, diklofenak, aceklofenak, indometacyna, kwas indolooctowy, kwas mefenamowy, kwas tolfenamowy, metamizol. Należy jednak pamiętać, że przed przyjęciem jakiegokolwiek leku należy dokładnie sprawdzić jego skład, porównując z listą leków niedozwolonych otrzymaną od lekarza prowadzącego. Leki, które może bezpiecznie stosować chory na astmę aspirynową to: paracetamol (dawka jednorazowa maksymalnie 1 gram), celekoksyb, salicylan choliny oraz leki przeciwbólowe z grupy pochodnych opioidów (np. tramadol, kodeina, fentanyl).
Aspiryna jest nie tylko lekiem stosowanym z powodu stanów zapalnych i gorączki, w małych dawkach jest podstawowym lekiem u chorych na chorobę wieńcową. U osób, które powinny przyjmować przewlekle aspirynę (najczęściej z powodu choroby wieńcowej) w specjalistycznych ośrodkach można przeprowadzić tzw. desensytyzację. Polega ona na kontrolowanym podawaniu niewielkich dawek aspiryny, aby doprowadzić do rozwoju tolerancji na lek. Należy jednak pamiętać, że osoby te nie mogą przerwać leczenia aspiryną - jej czasowe odstawienie, a potem ponowne przyjęcie może prowadzić do napadu astmy stanowiącego zagrożenie życia. Innymi słowy wytworzenie tolerancji na aspirynę i inne NLPZ nie jest możliwe przy doraźnym stosowaniu tych leków.
