Pytanie nadesłane do redakcji:
Jestem lekarzem i szukam pomocy u swoich kolegów innych specjalizacji (głównie gastrologów), bo jak dotąd nie mogę uzyskać żadnej pomocy. Mam pytanie dotyczące leczenia zapalenia błony śluzowej przewodu pokarmowego wywołanego u mojej mamy przez radioterapię i chemioterapię (5-fluoracyl). Czy są konkretne leki na tę dolegliwość, bo od lekarza prowadzącego z chemioterapii otrzymałam informację, że powstałe nadżerki i stan zapalny muszą same minąć, a leczeniem wspomagającym jest tylko Polprazol (20 mg raz dziennie) oraz picie lnu. Problem polega na tym, że chorobie towarzyszy bardzo mocny ból uniemożliwiający połykanie czegokolwiek, nawet wody.
Odpowiedziała:
dr n. med. Anna Mokrowiecka
Specjalista chorób wewnętrznych
Oddział Kliniczny Gastroenterologii Ogólnej i Onkologicznej
Uniwersytecki Szpital Kliniczny UM w Łodzi
Wystąpiło tu prawdopodobnie popromienne zapalenie przełyku. Lidokaina w żelu i środki alkalizujące oraz hamujące wydzielanie kwasu solnego (inhibitory pompy protonowej) powinny złagodzić ból przy przełykaniu. Można zastosować zaproponowany wcześniej Polprazol w dawce 20 mg (ale 2 razy dziennie) lub inne leki z tej grupy np. pantoprazol (2 razy 40 mg). W razie bardzo nasilonych dolegliwości inhibitory pompy protonowej można podawać także drogą dożylną.
Zwykle nie ma konieczności badania gastroskopowego. Jednak u osób o obniżonej odporności (z chorobami nowotworowymi, zwłaszcza po leczeniu chemioterapią) częściej dochodzi do zakażenia grzybiczego lub na innym tle (wirusowym, bakteryjnym) przełyku, co może nasilać dolegliwości bólowe. Jeśli Pani mama nie miała już wcześniej włączonego leczenia przeciwgrzybiczego, można je zastosować (np. nystatyna w zawiesinie). Gastroskopię można bezpiecznie wykonać około 6 tygodni po naświetlaniu.
W opisie brakuje informacji, w jakim czasie po leczeniu wystąpiły objawy. Skutki uboczne radioterapii mogą wywoływać ostre zapalenie błony śluzowej przewodu pokarmowego (zwykle po 2 tyg. od naświetlania) lub przewlekły odczyn popromienny (po ok. 6 mies. lub więcej). Ta informacja jest ważna ze względu na inne tło dolegliwości – w przewlekłym zapaleniu mamy do czynienia ze zwężeniami z powodu włóknienia części przełyku, przetokami czy rozrostem nowotworowym. Dlatego postępowanie będzie się różniło - diagnostyka (gastroskopia z pobraniem biopsji) i leczenie (zwykle endoskopowe – np. poszerzanie balonem).