Badanie kału na krew utajoną

Pytanie nadesłane do redakcji

Witam serdecznie. Niebawem mam mieć badania kału na krew utajoną. Wiem, że trzeba oddać 3 próbki kału w kolejnych dniach. Stąd moje pytanie, czy można wspomóc się jakimiś tabletkami na wypróżnienie, gdy ma się lekkie zaparcia? Proszę o odpowiedź, pozdrawiam.

Odpowiedziała

lek. med. Magdalena Przybylska-Feluś
Oddział Kliniczny Kliniki Gastroenterologii i Hepatologii
Szpital Uniwersytecki w Krakowie

Badanie kału na krew utajoną (ang. fecal occult blood test – FOBT) jest nieinwazyjnym badaniem często wykonywanym w diagnostyce różnych chorób przewodu pokarmowego. Czułość i swoistość tego badania oraz cena sprawiły, że badanie to jest jedną z metod badań przesiewowych w raku jelita grubego. Badanie ma na celu wykrycie domieszki krwi niewidocznej gołym okiem. Wynik dodatni testu na krew utajoną w kale mówi, że istnieje krwawienie do światła przewodu pokarmowego. Przyczyna krwawienia może być różnorodna, dodatni wynik testu sugeruje konieczność wykonania dalszej diagnostyki przewodu pokarmowego.

Badanie może być wykonywane w dwóch wersjach: jako próba gwajakolowa lub badanie immunohistochemiczne wykrywające składowe krwi w kale. Badanie wykonuje się z kilku pobrań kału (najczęściej trzech) z kolejnych wypróżnień.

W metodzie gwajakolowej przed pobraniem kału do analizy, konieczne jest przestrzeganie diety z wykluczeniem niektórych pokarmów (np. mięsa, chrzanu), co zmniejsza ryzyko fałszywie dodatniego testu.

Aktualnie dużo popularniejsze są metody immunochromatograficzne, w których dieta nie wpływa na wynik oznaczenia.

U osób z zaparciami pobranie kału może stwarzać problemy. Aby ułatwić wypróżnienia, warto zwiększyć ilość spożywanych w diecie płynów oraz błonnika, który jest obecny np. w kaszach, otrębach, owocach i warzywach.

Leki zmiękczające stolec, jak na przykład laktuloza czy parafina są łagodnie działającymi lekami używanymi w leczeniu zaparć i teoretycznie nie powinny wpływać na wynik testu.

Czopki bądź wlewki przeczyszczające zaaplikowane w nieodpowiedni sposób teoretycznie mogą wywołać drobne urazy błony śluzowej i delikatne krwawienie.

Leki przeczyszczające na bazie antranoidów, oleju rycynowego bądź sole fosforanowe, wskutek działania prowadzą do licznych i obfitych wypróżnień. W ten sposób mogą spowodować krwawienia z hemoroidów (objawy ze strony hemoroidów nasilają się podczas parcia na stolec). Stosowanie leków przeczyszczających w ramach przygotowania się do badania kału na krew utajoną nie jest zalecane.

Proszę pamiętać, że większości leków przeczyszczających nie należy stosować u osób z ostrymi lub przewlekłymi i niezdiagnozowanymi chorobami przewodu pokarmowego.

Kału do badania na obecność krwi utajonej nie powinno się oddawać w ciągu kilku dni po usuwaniu zębów lub krwawieniu z nosa. U kobiet badanie to wykonuje się po zakończeniu miesiączki.