medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Mechanizm działania
Pochodna interferonu alfa powstała poprzez sprzężenie z polietylenoglikolem. Interferony są glikoproteinami produkowanymi przez komórki ssaków i łączącymi się ze swoistymi receptorami błonowymi. Wykazują wobec niektórych komórek działanie antyproliferacyjne, wpływają na różnicowanie się komórek oraz działają stymulująco na układ immunologiczny. Hamują tworzenie się naczyń. Przeciwwirusowe i przeciwnowotworowe działanie interferonów wynika prawdopodobnie z blokowania syntezy białek, pobudzenia układu immunologicznego poprzez zwiększenie aktywności fagocytarnej makrofagów i wzmożenie swoistego cytostatycznego działania limfocytów na komórki docelowe, a także bezpośredniego zahamowania niektórych onkogenów. Naturalnie powstający interferon typu alfa wytwarzany jest w leukocytach. W leczeniu stosuje się preparaty uzyskiwane za pomocą inżynierii genetycznej (peginterferon alfa-2a i alfa-2b); rekombinowany interferon różni się od naturalnego brakiem bocznych łańcuchów cukrowych, co nie wpływa na jego aktywność biologiczną.
Farmakokinetyka
tmax wynosi 15–96 h, dostępność biologiczna przekracza 80%. Połączenie z polietylenoglikolem wydłuża t1/2 leku w porównaniu z interferonem alfa do 40–160 h i zapewnia utrzymywanie się odpowiednich stężeń leku przez tydzień. Wielokrotne podawanie leku prowadzi do jego kumulacji przez 6–8 tyg.; nie obserwuje się dalszej kumulacji leku podczas stosowania >8 tyg. Wydalanie następuje głównie przez nerki.
Leczenie przewlekłego WZW typu B
Leczenie przewlekłego WZW typu B z obecnością antygenu HBeAg i bez niego u dorosłych ze skompensowaną chorobą wątroby, oznakami replikacji wirusa i zwiększoną aktywnością ALT lub potwierdzonym histologicznie zapaleniem i/lub zwłóknieniem.
Leczenie przewlekłego WZW typu B z obecnością antygenu HBeAg u dzieci i młodzieży w wieku 3 lat i starszych, bez marskości wątroby, z 2 dowodami replikacji wirusowej oraz utrzymującym się zwiększeniem aktywności ALT w surowicy.
Leczenie przewlekłego WZW typu C
Leczenie przewlekłego WZW typu C w skojarzeniu z rybawiryną u dorosłych ze stwierdzonym HCV RNA, w tym także osób z wyrównaną marskością wątroby i/lub współistniejącym, stabilnym zakażeniem HIV.
Leczenie przewlekłego WZW typu C u nieleczonych wcześniej dzieci od ukończenia 5. rż. oraz młodzieży, u których stwierdzono HCV RNA.
Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu lub interferony alfa, ciężkie upośledzenie czynności wątroby, niewyrównana marskość wątroby, autoimmunologiczne zapalenie wątroby lub choroby autoimmunologiczne w wywiadzie, padaczka i ciężkie zaburzenia ze strony OUN, ciężka choroba układu sercowo-naczyniowego w wywiadzie; u dzieci i młodzieży także występujące obecnie lub w wywiadzie ciężkie zaburzenia psychiczne, szczególnie ciężka depresja, myśli lub próby samobójcze. Nie stosować u osób ze współistniejącym zakażeniem HCV i HIV i marskością wątroby lub zmianami ≥6 wg skali Childa i Pugha.
Dzieci i młodzież
Nie stosować u noworodków i dzieci do 3. rż. ze względu na zawartość w preparacie alkoholu benzylowego.
U osób 3.–17. rż. stosować bardzo ostrożnie, peginterferon w skojarzeniu z rybawiryną może powodować zmniejszenie masy ciała i zahamowanie wzrostu.
Peginterferonu alfa-2b
Peginterferonu alfa-2b nie należy stosować również u osób z ciężką niewydolnością nerek, ciężkimi, wyniszczającymi chorobami zasadniczymi, wcześniej stwierdzonymi chorobami tarczycy niepoddającymi się leczeniu konwencjonalnymi metodami.
Przygotowanie do rozpoczęcia leczenia
Przed rozpoczęciem leczenia należy ocenić stan nawodnienia pacjenta oraz wykonać morfologię krwi z obrazem odsetkowym i standardowe badania biochemiczne; nie należy rozpoczynać leczenia u osób z liczbą płytek <90 000/µl, liczbą neutrofili <1500/µl lub nieprawidłowym stężeniem TSH bądź T4; badania te należy wykonać w 2. i 4. tyg. terapii i powtarzać okresowo podczas leczenia. U osób z chorobami układu sercowo-naczyniowego należy wykonywać EKG przed leczeniem i w jego trakcie.
Stany wymagające zachowania szczególnej ostrożności
Zachować szczególną ostrożność u osób z chorobami autoimmunologicznymi, chorych na łuszczycę, sarkoidozę. Zachować szczególną ostrożność także u chorych ze współistniejącym zakażeniem HCV i HIV, poddawanych intensywnej terapii przeciwretrowirusowej (ryzyko rozwoju kwasicy mleczanowej); z małą liczbą komórek CD4+ (<200/µl) – ograniczone dane dotyczące skuteczności i bezpieczeństwa.
Choroby psychiczne
Jeżeli konieczne jest leczenie osoby chorującej obecnie lub w przeszłości na poważną chorobę psychiczną, można je rozpocząć jedynie pod warunkiem zapewnienia pacjentowi odpowiedniej, zindywidualizowanej diagnostyki i leczenia zaburzeń psychicznych.
Konieczność przerwania leczenia
Należy przerwać leczenie w przypadku wystąpienia ostrej reakcji nadwrażliwości, pogorszenia czynności układu krążenia, upośledzenia czynności układu oddechowego, nacieków w płucach, nasilenia zmian w narządzie wzroku, istotnego klinicznie zwiększenia aktywności ALT lub stężenia bilirubiny bezpośredniej, ciężkich zaburzeń psychicznych.
Leczenie skojarzone
W przypadku leczenia skojarzonego należy uwzględnić przeciwwskazania do stosowania rybawiryny.
Zaburzenia zębów i przyzębia
U chorych leczonych interferonem alfa i rybawiryną obserwowano zaburzenia dotyczące zębów i przyzębia, prowadzące do utraty zębów - należy regularnie wykonywać badanie stomatologiczne i dbać o higienę jamy ustnej.
Odrzucanie przeszczepów
Nie badano bezpieczeństwa podawania peginterferonu u biorców narządów z wirusowym zapaleniem wątroby typu C – wstępne wyniki wskazują, że leczenie interferonem alfa może być związane ze zwiększeniem współczynnika odrzucenia przeszczepionej nerki lub wątroby.
Teofilina
Lek jest inhibitorem izoenzymu CYP1A2; podczas stosowania równolegle z teofiliną należy monitorować jej stężenie i modyfikować jej dawkę.
Leki metabolizowane przy udziale CYP3A4, 2C9, 2C19, 2D6
Lek nie wpływa na aktywność izoenzymów CYP3A4, 2C9, 2C19, 2D6.
Leki mielotoksyczne
Stosować ostrożnie w skojarzeniu z lekami upośledzającym czynność szpiku kostnego.
Didanozyna, zydowudyna z rybawiryną, lamiwudyna
Nie zaleca się równoległego stosowania didanozyny lub zydowudyny z rybawiryną. Nie wykazano interakcji z lamiwudyną lub rybawiryną.
Metadon
Chorych leczonych równolegle metadonem należy obserwować pod kątem wystąpienia objawów toksyczności metadonu.
Bardzo często: anoreksja, depresja, niepokój, bezsenność, ból głowy, zawroty głowy, zaburzenia koncentracji, duszność, kaszel, biegunka, nudności, ból brzucha, łysienie, zapalenie skóry, świąd skóry, suchość skóry, bóle mięśni, bóle stawów, gorączka, dreszcze, ból, osłabienie, zmęczenie, reakcja w miejscu wstrzyknięcia, drażliwość, zakażenia wirusowe, zapalenie gardła, niedokrwistość, neutropenia, zmniejszenie masy ciała.
Często: opryszczka, zakażenia górnych dróg oddechowych, zapalenie oskrzeli, zakażenie drożdżakowe jamy ustnej, niedokrwistość hemolityczna, uogólnione powiększenie węzłów chłonnych, małopłytkowość, niedoczynność tarczycy, nadczynność tarczycy, nerwowość, zmniejszenie popędu płciowego, agresja, zaburzenia smaku, osłabienie, parestezje, niedoczulica, drżenie, migrena, senność, przeczulica dotykowa, koszmary nocne, omdlenia, zaburzenia ostrości wzroku, zapalenie oczu, zeskórnienie spojówek, ból oczu, zawroty głowy, ból uszu, kołatania serca, obrzęki obwodowe, tachykardia, nagłe zaczerwienienia, duszność wysiłkowa, krwawienie z nosa, zapalenie nosogardzieli, przekrwienie zatok, przekrwienie błony śluzowej nosa, nieżyt nosa, ból gardła, wymioty, niestrawność, utrudnienie połykania, owrzodzenie jamy ustnej, krwawienia z dziąseł, zapalenia jamy ustnej, zapalenie języka, wzdęcia z oddawaniem wiatrów, wyprysk, suchość błony śluzowej jamy ustnej, osutka, wzmożone pocenie się, łuszczyca, pokrzywka, zmiany skórne, nadwrażliwość na światło, nocne poty, ból pleców, zapalenie stawów, osłabienie siły mięśniowej, bóle kości, ból karku, bóle mięśniowo-szkieletowe, impotencja, ból w klatce piersiowej, objawy grypopodobne, złe samopoczucie, letarg, uderzenia gorąca, wzmożone pragnienie, zmniejszenie masy ciała, hipokalcemia, hiperurykemia, zwiększenie łaknienia, pobudzenie, gniew, zmienność nastroju, zaburzenia snu, apatia, niezwykłe sny, płaczliwość, niedociśnienie tętnicze, nadciśnienie tętnicze, łuszczyca, trądzik, czyrak, rumień, zaburzenia struktury włosów i paznokci, zapalenia stawów, częste oddawanie moczu, wielomocz, brak miesiączki, bóle piersi, krwotok miesiączkowy, zaburzenia miesiączkowania oraz dotyczące pochwy i jajników, zapalenie gruczołu krokowego, zaburzenia erekcji.
Niezbyt często: zapalenie płuc, zakażenia skóry, nowotwór wątroby, sarkoidoza, zapalenie tarczycy, cukrzyca, odwodnienie, myśli samobójcze, omamy, neuropatia obwodowa, krwotok do siatkówki, utrata słuchu, sapanie, krwawienia z przewodu pokarmowego, zaburzenia czynności wątroby, hipertriglicerydemia, samobójstwo, próby samobójcze, psychoza, napady paniki, zawał serca, ból ucha, Rzadko lub bardzo rzadko: zapalenie wsierdzia, zapalenie ucha zewnętrznego, pancytopenia, niedokrwistość aplastyczna, anafilaksja, toczeń rumieniowaty układowy, RZS, samoistna lub zakrzepowa plamica małopłytkowa, cukrzycowa kwasica ketonowa, samobójstwa, zaburzenia psychotyczne, śpiączka, drgawki, porażenie nerwu twarzowego, neuropatia nerwu wzrokowego, obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, zaburzenia naczyniowe siatkówki, retinopatia, owrzodzenie rogówki, utrata widzenia, zawał serca, zastoinowa niewydolność serca,dławica piersiowa, częstoskurcz nadkomorowy, zaburzenia rytmu, migotanie przedsionków, zapalenie osierdzia,krwotok mózgowy, śródmiąższowe zapalenie płuc z zejściem śmiertelnym, zator tętnicy płucnej, wrzód trawienny, zapalenie trzustki, niewydolność wątroby, stłuszczenie wątroby, zapalenie dróg żółciowych, zapalenie mięśni, przedawkowanie leku, martwica toksyczna naskórka, zespół Stevensa i Johnsona, obrzęk naczynioruchowy, rumień wielopostaciowy.
W badaniach laboratoryjnych obserwowano zwiększenie aktywności ALT, zwiększenie stężenia bilirubiny, zaburzenia elektrolitowe, hiperglikemię, hipoglikemię, zwiększenie stężenia triglicerydów. Działania niepożądane mają zwykle niewielkie lub umiarkowane nasilenie; występują częściej u osób nieleczonych interferonem. Sporadycznie stwierdzano przypadki ciężkich i zagrażających życiu działań niepożądanych (m.in. zakażenie, próba samobójcza, uszkodzenie wątroby, krwawienia z przewodu pokarmowego, nasilone zaburzenia rytmu, zapalenie osierdzia lub wsierdzia, choroby autoimmunologiczne, neuropatia obwodowa, zapalenie płuc, zatorowość płucna, owrzodzenie rogówki, śpiączka, krwawienie śródmózgowe). Podczas leczenia mogą powstawać przeciwciała przeciw interferonowi. U osób ze współistniejącym zakażeniem HCV i HIV w okresie pierwszych 4 tyg. leczenia występowało zmniejszenie liczby limfocytów CD4+; efekt ten ustępował po zmniejszeniu dawki lub przerwaniu leczenia. U osób leczonych z powodu WZW B działania niepożądane występują rzadziej. Szczegółowe informacje dotyczące działań niepożądanych – patrz zarejestrowane materiały producenta.
Przedawkowanie
W przypadku przedawkowania nie występują nieoczekiwane, poważne lub uniemożliwiające dalsze leczenie zdarzenia niepożądane. Obserwowanymi objawami toksyczności ograniczającymi dawkowanie były: zmęczenie, zwiększona aktywność enzymów wątrobowych, neutropenia i małopłytkowość – działania charakterystyczne dla leczenia interferonem.
Kategoria C. Lek można stosować w ciąży wyłącznie gdy korzyści dla matki przeważają nad ryzykiem dla płodu. Kobiety w wieku rozrodczym powinny stosować podczas leczenia skuteczne metody antykoncepcji.
S.c.
WZW C
Peginterferon alfa-2a
W monoterapii i leczeniu skojarzonym z rybawiryną 180 µg 1 ×/tydz.; rybawirynę stosuje się podczas posiłków w dawce 1000 mg/d (400 mg rano i 600 mg wieczorem) u chorych <75 kg mc. i 1200 mg/d (600 mg rano i wieczorem) – ≥75 kg mc. u pacjentów z genotypem wirusa 1 lub 4 oraz w dawce 800 mg/d (400 mg rano i wieczorem) u zakażonych wirusami z genotypem 2 lub 3 bez względu na masę ciała. Czas leczenia zależy od genotypu wirusa. Osoby zakażone wirusem o genotypie 1, u których w 4. tyg. wykrywalny jest HCV-RNA, należy leczyć przez 48 tyg. niezależnie od wartości wiremii przed rozpoczęciem leczenia; leczenie trwające 24 tyg. można rozważyć u osób zakażonych wirusem o genotypie 1 z małym mianem wirusa przed leczeniem (≤800 000 j.m./ml) i szybką odpowiedzią wirusologiczną. Przez 48 tyg. należy również leczyć osoby zakażone wirusem o genotypie 4; jeżeli u tych chorych w 4. i 24. tyg. leczenia wynik oznaczenia HCV-RNA jest ujemny, można rozważyć u nich skrócenie czasu leczenia do 24 tyg. U osób z genotypem wirusa 2 lub 3 leczenie powinno trwać 24 tyg.; u chorych tych można rozważyć skrócenie czasu leczenia do 16 tyg., jeżeli miano wirusa przed leczeniem jest małe (≤800 000 j.m./ml), a w 4. tyg. leczenia wynik oznaczenia HCV-RNA jest ujemny. U osób zakażonych wirusem o genotypie 5 lub 6 ze względu na ograniczone dane zaleca się leczenie skojarzone rybawiryną w dawce 1000–1200 mg/d przez 48 tyg. Zalecany czas leczenia w monoterapii wynosi 48 tyg. U osób ze współistniejącym zakażeniem HIV 180 µg 1 ×/tydz. przez 48 tyg. w skojarzeniu z rybawiryną w dawce 800 mg. U osób z ciężką niewydolnością nerek oraz w przypadku wystąpienia nasilonych działań niepożądanych dawkę należy zmniejszyć; szczegóły – patrz zarejestrowane materiały producenta.
Peginterferon alfa-2b
Dorośli
W monoterapii 0,5–1 µg/kg mc. 1 ×/tydz.; jeżeli po 12. tyg. wystąpiła odpowiedź wirusologiczna, należy kontynuować leczenie przez kolejne 3 mies. (łącznie 6 mies.). Decyzję o dalszym przedłużeniu leczenia do 1. roku należy podjąć w oparciu o inne czynniki prognostyczne (genotyp, wiek >40. rż., płeć męska, zwłóknienie zamostkowe).
W leczeniu skojarzonym z rybawiryną 1,5 µg/kg mc. 1 ×/tydz.; rybawirynę stosuje się podczas posiłków w dawce 800 mg/d (400 mg rano i wieczorem) u chorych <65 kg mc., 1000 mg/d (400 mg rano i 600 mg wieczorem) – 65–85 kg mc., 1200 mg/d (600 mg rano i wieczorem) – 86–105 kg mc., 1400 mg/d – >105 kg mc.; chorych z genotypem 1 wirusa, u których po 12 tyg. wystąpiła odpowiedź wirusologiczna, należy leczyć łącznie przez 48 tyg.; chorych z genotypem 2 lub 3 – przez 24 tyg., po tym okresie rozważyć dłuższe stosowanie leczenia u chorych bez RNA-HCV. Leczenie współistniejącego zakażenia HCV i HIV powinno trwać 48 tyg., niezależnie od genotypu.
Dzieci po 3. rż. i młodzież
W leczeniu skojarzonym z rybawirną 60 µg/m2 pc./tydz.; rybawirynę stosuje się podczas posiłków w dawce 15 mg/kg mc/d. w 2 daw. podz. Chorych z genotypem 1 i 4 wirusa, u których po 12 tyg. wystąpiła odpowiedź wirusologiczna, należy leczyć przez 1 rok. W przypadku genotypu 2 i 3 czas leczenia wynosi 24 tyg. U osób z niewydolnością nerek oraz w przypadku wystąpienia nasilonych działań niepożądanych dawkę należy zmniejszyć; szczegóły – patrz zarejestrowane materiały producenta.
WZW B
Peginterferon alfa-2a
Dorośli. 180 µg 1 ×/tydz. przez 48 tyg.
Młodzież i dzieci po 3. rż. 0,54–0,74 m2 pc. 65 µg/tydz.; 0,75–1,08 m2 pc. 90 µg/tydz.; 1,09–1,51 m2 pc. 135 µg/tydz.; >1,51 m2 pc. 180 µg/tydz.
Lek może upośledzać zdolność do prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn w ruchu.
Warunki przechowywania
Przechowywać w temp. 2–8°C.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
