Paracetamol

Paracetamol (inna nazwa acetaminofen) został wprowadzony do leczenia w 1956 roku w Wielkiej Brytanii. Dziś należy do najczęściej stosowanych leków przeciwbólowych na świecie. Na rynku w Polsce dostępnych jest kilkadziesiąt preparatów zawierających go w swoim składzie (zarówno preparaty proste jak i złożone).
Paracetamol wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Działa w ośrodkowym układzie nerwowym, przenika przez barierę krew-mózg. Mechanizm jego działania związany jest z hamowaniem aktywności cyklooksygenazy (COX) w mózgu i w rdzeniu kręgowym. Cyklooksygenaza jest enzymem odpowiedzialnym za syntezę prostaglandyn. Paracetamol, w przeciwieństwie do niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), nie wykazuje działania przeciwzapalnego, ponieważ praktycznie nie hamuje aktywności cyklooksygenaz i syntezy prostaglandyn w tkankach obwodowych. Nie hamuje też agregacji płytek krwi i nie wpływa na proces krzepnięcia. Możliwe są także inne mechanizmy działania paracetamolu, w tym pośrednie hamowanie przewodzenia sygnałów bólowych w rdzeniu kręgowym.
Paracetamol jest lekiem powszechnie stosowanym w leczeniu bólów o małym i umiarkowanym nasileniu różnego pochodzenia, takich jak: bóle głowy, zębów, mięśni, kości i stawów, bolesne miesiączkowanie. Stosowany jest także jako lek przeciwgorączkowy. Paracetamol występuje w preparatach prostych oraz jest składnikiem preparatów złożonych, w tym wielu popularnych leków stosowanych w leczeniu objawów grypyprzeziębienia. Często występuje w skojarzeniu z sympatykomimetykami (np. fenylefryna, pseudoefedryna, difenhydramina), które wspomagają udrażnianie nosa, zmniejszają obrzęk i przekrwienie błony śluzowej nosa oraz z lekami przeciwhistaminowymi (np. chlorfenamina, feniramina), o działaniu nasennym i łagodzącym objawy reakcji alergicznej, w tym kichanie, wyciek z nosa, obrzęk i świąd błon śluzowych, łzawienie.
Bardzo ważne jest aby nie przekraczać zalecanego dawkowania, ponieważ przedawkowanie paracetamolu może spowodować wystąpienie ciężkich działań niepożądanych (w tym uszkodzenie wątroby, niekiedy prowadzące do śmierci). Ze względu na ryzyko przedawkowania nie należy stosować równolegle kilku leków zawierających paracetamol. Należy sprawdzić czy stosowane równolegle leki nie zawierają paracetamolu. U osób wyniszczonych, odwodnionych, głodzonych, o małej masie ciała lub regularnie spożywających alkohol istnieje zwiększone ryzyko uszkodzenia wątroby. Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku chorych z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby. W okresie stosowania paracetamolu nie należy spożywać alkoholu. Spożywanie alkoholu w okresie leczenia może prowadzić do toksycznego uszkodzenia wątroby i jej niewydolności.
Dawkowanie paracetamolu zależy od wskazania oraz wieku i stanu pacjenta. U dorosłych nie wolno stosować więcej niż 4 g na dobę, a u dzieci 6.–12. roku życia nie więcej niż 2 g na dobę. U dzieci dawkę ustala się w zależności od masy ciała, zgodnie ze wskazaniami producentów poszczególnych preparatów. Nie należy przekraczać dawki 60 mg/kg masy ciała na dobę. Nie należy też stosować paracetamolu częściej niż co 4 godziny i nie więcej niż 4 razy na dobę. U dzieci do 2. roku życia paracetamol może być stosowany wyłącznie na zlecenie lekarza. Zwykle nie zaleca się stosowania paracetamolu u dzieci do 3. miesiąca życia.
Paracetamol może być stosowany doustnie, doodbytniczo oraz dożylnie. Po podaniu doustnym paracetamol dobrze i szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, głównie w jelicie cienkim. Maksymalne stężenie we krwi uzyskiwane jest w ciągu 30–120 minut po doustnym przyjęciu preparatu (tabletki musujące, zawiesina, tabletki). Po podaniu doodbytniczym wchłanianie jest wolniejsze niż po podaniu doustnym. Maksymalne stężenie we krwi uzyskiwane jest w ciągu 2–3 godzin po podaniu doodbytniczym. Podany dożylnie paracetamol zaczyna działać przeciwbólowo w ciągu 5–10 minut po rozpoczęciu podawania. Działanie przeciwbólowe utrzymuje się przez 4–6 godzin, a działanie przeciwgorączkowe przez 6–8 godzin.
Możliwe działania niepożądane związane ze stosowaniem paracetamolu obejmują zaburzenia czynności wątroby (w przypadku przedawkowania paracetamolu może wystąpić ostra niewydolność wątroby, uszkodzenie lub martwica wątroby), zaburzenia hematologiczne (małopłytkowość), hemolizę krwinek (u osób z niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej), reakcje nadwrażliwości, wstrząs anafilaktyczny i ciężkie reakcje skórne w tym zespół Stevensa i Johnsona.

Przeczytaj też artykuły

Preparaty na rynku polskim zawierające paracetamol

Apap (tabletki) APAP caps (kapsułki miękkie) APAP dla dzieci FORTE (zawiesina doustna) Apap Junior (granulat) Calpol 6 Plus (zawiesina doustna) Efferalgan (czopki) Efferalgan (tabletki musujące) Efferalgan Forte (tabletki musujące) Laboratoria PolfaŁódź Paracetamol (tabletki) Panacit (tabletki) Panadol dla dzieci (zawiesina doustna) Panadol Sprint (tabletki powlekane) Panaprex (tabletki powlekane) Paracetamol Accord (tabletki) Paracetamol Aflofarm (zawiesina doustna) Paracetamol Aurovitas (tabletki) Paracetamol B. Braun (roztwór do infuzji) Paracetamol Biofarm (tabletki) Paracetamol Biofarm (tabletki powlekane) Paracetamol DOZ (tabletki) Paracetamol Farmina (czopki) Paracetamol Filofarm (tabletki) Paracetamol Forte APTEO MED (zawiesina doustna) Paracetamol Galena (syrop) Paracetamol Hasco (czopki) Paracetamol Hasco (tabletki powlekane) Paracetamol Hasco (zawiesina doustna) Paracetamol Hasco Forte (zawiesina doustna) Paracetamol Kabi (roztwór do infuzji) Paracetamol Synoptis (tabletki) Paracetamol Zentiva (tabletki) Pedicetamol (roztwór doustny)

Zobacz substancje złożone zawierające paracetamol

Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta