×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Leki blokujące receptory beta-adrenergiczne (beta-blokery)

Dr hab. med. Jerzy Gąsowski, lek. med. Zofia Kasprzyk
Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii UJ CM

W jaki sposób działają?

Cechą wspólną tej grupy leków jest ich łączenie się ze specjalnymi miejscami (tzw. receptorami) ß (beta) na powierzchni komórek naczyń krwionośnych (to tzw. receptory ß2) i serca (to tzw. receptory ß1). Normalnie do tych miejsc (receptorów) przyłączają się pasujące jak wtyczka do kontaktu różne wytwarzane przez organizm substancje (takie jak np. adrenalina). To połączenie substancji aktywnej z receptorem powoduje różne efekty – na przykład skurcz naczyń albo przyspieszenie szybkości bicia serca. Leki blokujące receptory ß też pasują do nich jak wtyczka do kontaktu, jednak ich przyłączenie się do receptora nie powoduje działania komórek, takiego jak np. skurcz naczyń, tylko blokuje miejsce. W ten sposób beta-blokery, nie dopuszczając do połączenia substancji aktywnej biologicznie (jak na przykład adrenalina) z receptorem, zapobiegają pobudzeniu współczulnego układu nerwowego, a więc zapobiegają takim efektom, jak: przyspieszenie częstości serca, skurcz naczyń krwionośnych, zwiększenie ilości krwi, jaką podczas skurczu wyrzucają komory serca i zwiększenie wydzielania reniny. Wszystkie te efekty normalnie prowadzą do wzrostu ciśnienia - zapobiegając im leki te obniżają ciśnienie.


Kiedy stosuje się leki?

Stosuje się je szczególnie w przypadku, gdy nadciśnienie tętnicze współistnieje z:

  • chorobą niedokrwienną serca (czyli chorobą wieńcową), zwłaszcza jeśli chory przebył zawał serca
  • niewydolnością serca
  • zaburzeniami rytmu serca (z uwagi na ich zdolność do zwalniania częstości uderzeń serca i regulowania rytmu serca)
  • jaskrą (ponieważ obniżają ciśnienie w gałce ocznej)
  • migreną
  • z nadaktywnością współczulnego układu nerwowego (na przykład w przypadku pewnych typów nerwic lub w przypadku leczenia uzależnienia od alkoholu)
  • w ciąży (gdyż należą do leków stosunkowo bezpiecznych dla płodu – znacznie bardziej bezpiecznych niż niekontrolowane nadciśnienie tętnicze u matki)


O czym należy pamiętać podczas stosowania leków

Podczas stosowania należy pamiętać o tym, że:
  • jak wszystkie leki obniżające ciśnienie mogą one być nieskuteczne lub powodować nadmierne obniżenie ciśnienia tętniczego – w zależności od indywidualnych predyspozycji pacjenta, a także od okoliczności, wobec czego należy pamiętać o systematycznych pomiarach ciśnienia tętniczego w trakcie ich stosowania, a także o pomiarze ciśnienia w przypadku gorszego samopoczucia. Nie wolno samodzielnie odstawiać leków przeciwnadciśnieniowych – w razie zbyt wysokich lub zbyt niskich wartości mierzonego ciśnienia należy się pilnie skontaktować z lekarzem!
  • leki tej grupy mogą w pewnych przypadkach nadmiernie zwolnić częstość uderzeń serca (taki stan nazywamy bradykardią) lub wywołać zbyt długą przerwę (pauzę) pomiędzy uderzeniami – te zaburzenia rytmu serca mogą objawiać się zasłabnięciami lub omdleniami i mogą być groźne dla życia – w przypadku zwolnienia tętna mierzonego na tętnicy promieniowej (na nadgarstku) poniżej 55 uderzeń na minutę, należy zgłosić się do lekarza, jeżeli towarzyszą temu jakieś niepokojące objawy (zawroty głowy, osłabienie, zasłabnięcie) – niezwłocznie
  • u osób chorujących na niektóre choroby płuc – astmę oskrzelową lub przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, zwłaszcza w okresie zaostrzenia, te leki mogą powodować lub nasilać skurcz oskrzeli, co objawia się dusznością
  • u chorych z miażdżycą tętnic kończyn dolnych leki te mogą nasilać objawy niedokrwienia kończyn.

Przeciwwskazania

Leki są przeciwwskazane w przypadku:

  • astmy
  • zaburzeń rytmu serca polegających na zwolnieniu przepływu między przedsionkami a komorami impulsu elektrycznego pobudzającego serce do pracy – są to tzw. bloki przewodzenia przedsionkowo-komorowego (bloki AV) – przeciwwskazaniem do stosowania leków z grupy ß-blokerów jest zaawansowany blok AV (II i III stopnia) lub wyjściowo wolna akcja serca z innych powodów
  • przewlekła obturacyjna choroba płuc stanowi względne przeciwwskazanie do stosowania tych leków (tzn. są sytuacje, w których korzyści ze stosowania tego leku przeważają nad ryzykiem jego stosowania)
  • zespół metaboliczny, stany przedcukrzycowe i cukrzyca – to przeciwwskazania względne
  • choroby tętnic obwodowych (czyli tętnic innych narządów niż serce) – takiej jak np. miażdżyca tętnic kończyn dolnych, jest to przeciwwskazanie względne.


09.05.2011
Wybrane treści dla Ciebie
  • Dieta DASH
  • Dieta w nadciśnieniu tętniczym
  • Hiperaldosteronizm pierwotny
  • Ciśnienie prawidłowe wysokie
  • Badania biochemiczne wykonywane u chorych na nadciśnienie tętnicze
  • Jak oszacować u siebie poziom ryzyka sercowo-naczyniowego?
  • Nadciśnienie „białego fartucha”
  • Nadciśnienie tętnicze
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta