Na choroby siatkówki oka, określane jako epidemia ślepoty, cierpi w Polsce ponad 1,5 mln osób; wiele z nich o tym nie wie. Dlatego organizatorzy VIII Tygodnia Schorzeń Siatkówki Oka zapraszają w piątek w Warszawie na bezpłatne badania okulistyczne.
W Wielkim Miasteczku Okulistyczny na pl. Konstytucji - od godz. 10.00 do 18.00 - będzie działać pięć stanowisk wyposażonych w nowoczesną aparaturę pozwalającą szybko i szczegółowo zbadać oko. Będą to: funduskamery, koherentne optyczne tomografy, aparaty GDX (pomocne w ocenie stopnia zaniku włókien nerwowych siatkówki oka, jakie obserwuje się w rozwoju jaskry), lampy szczelinowe i tonometry.
Wyniki badań można będzie skonsultować z okulistą. Organizatorzy liczą, że uda im się przebadać kilkaset osób.
- Choroby siatkówki oka odbierają wzrok szybko, podstępnie i - o czym często się zapomina - nieodwracalnie, w przeciwieństwie do bardziej znanych jaskry i zaćmy, których konsekwencje można operacyjnie cofnąć - powiedział prezes Stowarzyszenia Zwyrodnienia Plamki Związanego z Wiekiem prof. Andrzej Stankiewicz.
Jak zaznaczył specjalista, szczególnie zagrożone chorobami siatkówki są osoby po 50. roku życia, palące papierosy, cierpiące na cukrzycę i inne zaburzenia metaboliczne. Prof. Stankiewicz podkreślił, że po ukończeniu 50 lat dokładne badania okulistyczne, w tym badanie dna oka, powinno się wykonywać co roku. Niestety, w Polsce nie jest to powszechna praktyka.
Z badań przeprowadzonych w kwietniu 2012 r. przez TNS wynika, że co trzeci Polak po 15. roku życia nigdy nie był u okulisty. W dodatku, stan wiedzy Polaków na temat chorób siatkówki jest bardzo zły. Potwierdzają to wyniki ankiet, które rozdawano osobom zgłaszającym się na darmowe badania okulistyczne organizowane przez Stowarzyszenie w wieku miastach w kraju.
Łącznie wzięło w nich udział 15 tys. ludzi. - Okazało się, że niecałe 5% z tych, którzy ukończyli 50 lat, wiedziało coś o najczęstszej chorobie siatkówki, jaką jest AMD (zwyrodnienie plamki związane z wiekiem). Jednocześnie u prawie 20% z tej grupy stwierdziliśmy już zmiany na dnie oka odpowiadające chorobie – powiedział prof. Stankiewicz.
Tymczasem, jak podkreślił, na AMD cierpi w Polsce ponad 1,5 mln osób, a rocznie przybywa blisko 100 tys. nowych chorych. Schorzenie to jest zaliczane do jednej z trzech głównych przyczyn utraty wzroku. Jak przypomniał okulista, AMD prowadzi do uszkodzenia centralnej części siatkówki, określanej jako plamka żółta. Odpowiada ona za ostre widzenie barwne.
AMD przeważnie występuje w postaci łagodniejszej, tzw. suchej, która rozwija się powoli, przez kilka – kilkanaście lat i prowadzi nieuchronnie do ślepoty. Cięższa postać schorzenia, tzw. wysiękowa, dotyczy ok. 10-15% wszystkich osób z AMD (tj. 150-200 tysięcy w Polsce) i – nieleczona – może w ciągu kilku miesięcy spowodować nieodwracalną utratę widzenia.
- Jest to tzw. ślepota prawna. Pacjent nie traci wprawdzie całkowicie wzroku, ale nie jest w stanie funkcjonować bez pomocy innych, wykonywać prostych czynności, poruszać się, czytać, rozpoznawać innych ludzi. To sprawia, że popada w depresję – tłumaczył prof. Stankiewicz.
Ryzyko zachorowania na AMD rośnie po 50. roku życia. Najczęściej ma związek z predyspozycjami genetycznymi oraz pewnymi czynnikami cywilizacyjnymi, jak niewłaściwe odżywianie, palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze, otyłość, cukrzyca, nieprawidłowe poziomy lipidów we krwi (cholesterolu i trójglicerydów).
- „Po 70. roku życia na chorobę tę cierpi 30% populacji, a po 80. roku życia już 50-60%. A ponieważ - ze względu na starzenie się społeczeństw - takich ludzi wciąż przybywa, również w Polsce AMD jest określane jako epidemia ślepoty – powiedział prof. Stankiewicz. Dlatego szacuje się, że do 2025 r. liczba osób z tym schorzeniem w naszym kraju podwoi się.
Kolejną groźną chorobą siatkówki jest powikłanie występujące w przebiegu cukrzycy, na którą w naszym kraju chorują obecnie 3 mln osób. U ok. 3% z nich, czyli mniej więcej u 90 tys. występuje tzw. cukrzycowy obrzęk plamki (DME). - Najgorsze jest to, że połowa z nich to osoby młode, w wieku 40-45 lat, które prowadzą aktywne życie zawodowe, rodzinne, społeczne – podkreślił okulista. Nieleczone schorzenie również powoduje utratę widzenia i szybkie przejście na rentę.
Osobom z suchą postacią AMD niewiele można pomóc. Podaje się na przykład suplementy diety (np. z luteiną), choć nie wszyscy są przekonani do ich skuteczności.
Natomiast postęp wysiękowej postaci AMD oraz DME można obecnie skutecznie hamować i zapobiec utracie wzroku. - Od 2006 r. dostępny jest lek podawany w postaci zastrzyków do wnętrza oka – wyjaśnił prof. Stankiewicz. Jest on bardzo drogi, ale skuteczny.
Dlatego w tych schorzeniach bardzo ważna jest wczesna diagnostyka. Im wcześniej rozpoczniemy ich leczenie, tym lepsze są jego wyniki, zaznaczył prof. Stankiewicz. - Niestety, ciągle mam pacjentów, którzy nie wiedzą nawet, kiedy przestali widzieć na jedno oko – podkreślił okulista. Podał przykład pacjentki, która zdała sobie z tego sprawę podczas zabawy w kilkuletnią wnuczką, gdy ta zasłoniła jej prawe oko. Okazało się wówczas, że kobieta nie widzi na lewe.
Prof. Stankiewicz podkreślił, że badanie w kierunku chorób siatkówki jest proste i obecnie niemal każdy gabinet okulistyczny dysponuje aparaturą, która może je wykonać. Warto jest również samemu regularnie wykonywać proste badania określane jako test Amslera. Polega on na wpatrywaniu się w centralnie położony punkt na kwadracie podzielonym siatką linii. Przy AMD pojawiają się wówczas zniekształcenia linii lub mroczki (ciemne plamy) w polu widzenia.
Organizatorami VIII Tygodnia Schorzeń Siatkówki Oka są: Polski Związek Niewidomych, Stowarzyszenie Retina AMD Polska oraz Stowarzyszenie Zwyrodnienia Plamki Związanego z Wiekiem.
