Gradówka to miejscowe, przewlekłe zapalenie o charakterze ziarniniaka tłuszczowego. Przyjmuje ona postać niebolesnego guzka powieki. Gradówki mogą pojawiać się w każdym wieku, mogą występować także u dzieci. Gradówka wymaga często leczenia chirurgicznego.
Gradówka na powiece – co to jest i jak powstaje?
Gradówka (chalazion – gr. grad) jest to miejscowe, przewlekłe zapalenie o charakterze ziarniniaka tłuszczowego (lipogranuloma). Mechanizm powstawania gradówek polega na przenikaniu do tarczki nadmiaru wydzieliny łojowej zgromadzonej na skutek zablokowania ujść gruczołów łojowych, co wywołuje reakcję zapalną.
Jak często występuje gradówka?
Nie ma wiarygodnych statystyk na temat częstości występowania gradówek, jednak w praktyce lekarskiej i w życiu codziennym spotyka się je dość często.
Ryc. 1. Gradówka na górnej powiece
Gradówka - objawy, jak wygląda gradówka na powiece?
Gradówka objawia się w postaci niebolesnego guzka w obrębie powieki. Gradówka nie jest tkliwa przy dotyku. Duże gradówki mogą niekiedy uciskać rogówkę i wywoływać niezborność rogówkową (astygmatyzm), a przez to zaburzać ostrość wzroku zarówno do dali, jak i z bliska.
Jęczmień a gradówka – różnica
Gradówka różni się od jęczmienia, który również powoduje powstanie guzka na powiece. Jęczmieniowi towarzyszy infekcja i jest bolesny. Gradówka nie jest tkliwa ani bolesna, ale często utrzymuje się dłużej niż jęczmień.
Gradówka tworzy się, kiedy jęczmień przejdzie w formę przewlekłą, która powoduje kosmetyczne zniekształcenie powieki i powstanie bezbolesnego guzka.
Gradówka na oku - domowe sposoby
Podstawą leczenia są wilgotne okłady rozgrzewające. Zaleca się 4 razy na dobę ciepłe okłady trwające przez 10–15 minut. Nie należy wyciskać ani nakłuwać gradówki!
Gradówka na powiece - kiedy do lekarza?
Pilna wizyta okulistyczna jest wskazana w przypadku:
- obrzęku całego oka (nie tylko powiek) i/lub pojawienia się sinoczerwonej obwódki wokół rogówki (tj. zadrażnienia rzęskowego/głębokiego)
- zaburzeń widzenia
- wypadania rzęs towarzyszącego pogrubieniu powieki
- pojawienia się gorączki
- powiększenia i tkliwości regionalnych węzłów chłonnych.
Gradówka - rozpoznanie
Rozpoznanie ustala się na podstawie wywiadu i badania klinicznego, najczęściej w lampie szczelinowej. Lekarz dokładnie ogląda powiekę, gałkę oczną i tkanki wokół oczodołu.
Nawracająca gradówka
Jeśli gradówka nawraca w tym samym miejscu, lekarz będzie chciał wykluczyć przyczynę nowotworową, a zwłaszcza raka gruczołu łojowego (zob. Złośliwe guzy powiek). Ten typ złośliwego nowotworu należy podejrzewać w przypadku „gradówki” nawracającej w tym samym miejscu. Takiemu guzkowi powieki lub przewlekłemu jednostronnemu(!!!) zapaleniu brzegów powiek, zwykle u starszych pacjentów, może towarzyszyć utrata rzęs.
Gradówka - leczenie
Czy gradówka zniknie sama bez konieczności leczenia?
Tak, może się tak zdarzyć. Małe gradówki często ustępują bez interwencji w ciągu kilku tygodni lub miesięcy.
Gradówka - leczenie chirurgiczne
Jeśli gradówka nie ustąpi sama, leczenie gradówki ma charakter chirurgiczny i polega na jej otwarciu od strony spojówki tarczkowej, wyłyżeczkowaniu zawartości i usunięciu włóknistej torebki, która ją otacza.
Leczenie chirurgiczne gradówki kortykosteroidami
Możliwe jest leczenie polegające na podawaniu do gradówki zastrzyków zawierających kortykosteroidy. Wiąże się to jednak z ryzykiem trwałego odbarwienia skóry lub jej atrofii w miejscu wstrzyknięcia.
Czy z gradówką można wychodzić na dwór?
Tak, z gradówką można prowadzić normalny tryb życia. Nie należy dotykać oczu brudnymi rękami ani próbować wyciskać lub przekłuwać gradówki.
Czy można usunąć gradówkę na NFZ?
Tak, na leczenie chirurgiczne gradówki może skierować lekarz okulista.
