×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Rak jajnika – badania mogą ocalić życie wielu kobiet

opracowano na podstawie: Ovarian cancer screening and mortality in the UK Collaborative Trial of Ovarian Cancer Screening (UKCTOCS): a randomized controlled trail
Jacobs I.J., Menon U., Ryan A. i wsp.
The Lancet, doi: http://dx.doi.org/10.1016/S0140-6736(15)01224-6

Prognoza w przypadku raka jajnika jest zła – tylko 40% chorych przeżywa 5 lat, a dotychczasowe wysiłki lecznicze nie przyniosły zdecydowanego efektu. Dlatego wyniki największego jak dotąd badania z randomizacją, świadczące o możliwości obniżenia śmiertelności chorych wskutek zastosowania corocznego skryningu są obiecującym, pierwszym krokiem w zwalczaniu tej choroby.

Do badania – opublikowanego w formie elektronicznej w czasopiśmie „Lancet” – zakwalifikowano w okresie od 1 czerwca 2001 r. do 31 października 2005 r. ponad 200 000 kobiet po menopauzie, w wieku 50-74 lat, w 13 ośrodkach klinicznych w Anglii, Walii i Północnej Irlandii. Wykluczono z badania kobiety, które wcześniej poddały się operacji usunięcia jajników lub chorowały na nowotwór jajnika, miały zwiększone ryzyko rodzinnego występowania raka jajnika lub chorowały na aktywny nowotwór innego pochodzenia.

Kobiety losowo przydzielono do trzech grup:
1. grupa MMS (multimodal screening) – coroczone badanie stężenia antygenu rakowego 125 (CA–125) i interpretacja kolejnych wyników (profil) z wykorzystaniem kalkulatora ryzyka raka jajnika, który umożliwia rozpoznanie znaczącego wzrostu stężenia antygenu powyżej wartości wyjściowej. Następnie stosując algorytm ROCA (Risc of Ovarian Cancer Algorithm) kwalifikowano kobiety z prawidłowymi wartościami CA-125 do dalszej corocznej kontroli, z wynikami pośrednimi do powtórnego wykonania testu po 3 miesiącach, a z wynikami podwyższonymi do powtórzenia badania CA-125 i wykonania badania ultrasonograficznego (USG) w ciągu 6 tygodni (n = 50 640);
2. grupa USG – coroczne badanie przezpochwowe. Kobiety z wynikiem prawidłowym kwalifikowano do kolejnego badania za rok, z wynikiem niezadowalającym – do powtórnego badania w ciągu 3 miesięcy, zaś z wynikiem nieprawidłowym – do badania w ciągu 6 tygodni, wykonywanym w obecności specjalisty ultrasonografii (n = 50 639).
W obu grupach kobiety z nieprawidłowymi wynikami były oceniane klinicznie i wykonywano u nich dalsze postępowania diagnostyczne;
3. grupa kontrolna, bez skryningu (n = 101 359).

Punktem głównym badania był zgon z powodu rak jajnika do 31 grudnia 2014 roku.

Po średnim okresie obserwacji 11,1 roku (mediana) rozpoznano łącznie 1282 (0,6%) przypadków raka jajnika: 338 (0,7%) w grupie MMS, 314 (0,6%) w grupie USG oraz 630 (0,6%) w grupie kontrolnej; zmarło 148 (0,29%) kobiet w grupie MMS, 154 (0,30%) w grupie USG oraz 347 (0,34%) w grupie kontrolnej. W pierwotnej analizie z wykorzystaniem modelu proporcjonalnego hazardu Coxa stwierdzono, w porównaniu z grupą kontrolną, zmniejszenie ryzyka zgonu za okres 0–14 lat w grupie MMS o 15% (p = 0,10), a w grupie USG o 11% (p = 0,21) (różnice statystycznie nieistotne).

Analizując zmniejszenie śmiertelności w dwóch przedziałach czasowych – 0–7 lat oraz 7–14 lat – wykazano, stosując inny model statystyczny, że efekt ten był zdecydowanie większy przy dłuższym czasie obserwacji (dla MMS i USG odpowiednio 8% i 23% oraz 2% i 21%).

Ponadto w dodatkowej analizie stwierdzono, z wyłączeniem kobiet, u których w chwili rozpoczęcia badania już rozwijał się rak jajnika, że w porównaniu z grupą bez skryningu, kobiety z grupy MMS znamiennie rzadziej umierały z powodu tego nowotworu (p = 0,021), a całkowite średnie zmniejszenie śmiertelności wyniosło 20% dla okresu 0–7 lat oraz 28% dla okresu 7–14 lat.

Zdaniem badaczy po raz pierwszy wykazano, że badanie przesiewowe mające na celu wczesne rozpoznanie raka jajnika może ocalić życie wielu kobiet. Jak zaznaczają, przed zarekomendowaniem powszechnego skryningu u kobiet w wieku co najmniej 50 lat konieczne jest przeprowadzenie dalszych badań potwierdzających otrzymane wyniki, a także przeprowadzenie analizy opłacalności (cost-effectivenes analysis) oraz korzyści i ryzyka.

Sami autorzy deklarują wydłużenie czasu obserwacji o kolejne 2–3 lat badanej kohorty, aby potwierdzić zmniejszenie śmiertelności i ocenić skalę tego efektu.

Szersze omówienie badania zostanie opublikowane w czasopiśmie „Medycyna Praktyczna – Ginekologia i Położnictwo” (2/16).

07.01.2016
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta