Badania słuchu przeprowadzone na populacjach dzieci zamieszkujących tereny wiejskie oraz dzieci z Warszawy wykazały, że ta pierwsza populacja w wieku wczesnonastoletnim ma mniejsze problemy ze słuchem niż wielkomiejscy rówieśnicy.
Fot. Adobe Stock
Podczas dyskusji poświęconej problematyce zdrowia w czasie Kongresu Polska Wieś XXI wieku prof. prof. dr hab. n. med. Henryk Skarżyński, twórca i szef Światowego Centrum Słuchu podkreślał, że jeśli chodzi o dostępność świadczeń medycznych, znaczących różnic między mieszkańcami wsi i miast nie ma. To przede wszystkim zasługa programu badań przesiewowych, który rozpoczął się na początku XXI wieku – rutynowe badania noworodków obejmują wszystkie dzieci i pozwalają na wczesną identyfikację tych, które mogą potrzebować pomocy specjalistów.
Światowe Centrum Słuchu prowadzi też badania dzieci starszych, w wieku szkolnym. W sumie przebadano już w ten sposób ponad milion dzieci. W miastach partnerami badań są przede wszystkim samorządy, na terenach wiejskich – KRUS i resort rolnictwa. O ile u noworodków wady słuchu występują u 1-2 na tysiąc, u pierwszoklasistów jest to już ok. 20 procent.
Co jest powodem tak dużego wzrostu zaburzeń słuchu? Ok. 14 proc., jak podkreślał prof. Skarżyński, to ujawniające się w późniejszym okresie wady wrodzone. Duża część wad słuchu występuje u dzieci cierpiących na nawracające infekcje górnych dróg oddechowych a także tych, które są leczone antybiotykami. Nie bez znaczenia, jak się okazuje, jest również środowisko. Ekspert zestawił tu wnioski z badań, prowadzonych w Warszawie i na terenach wiejskich. W Warszawie obejmują one dzieci rozpoczynające naukę w szkołach podstawowych, a później – uczniów klas szóstych.
– Współpracując przez lata z resortami rolnictwa i edukacji oraz KRUS-em przygotowaliśmy dwie duże akcje, które objęły swoim zasięgiem wszystkie gminy wiejskie w Polsce. Zorganizowano je w dwóch edycjach: pod koniec pierwszej dekady XXI wieku oraz pod koniec 2016 roku. W ich ramach wykonywaliśmy badania przesiewowe w kierunku wczesnego wykrywania wad słuchu, które objęły ponad 300 tysięcy dzieci – mówił.
– Wbrew intuicyjnemu przekonaniu, uczniowie z terenów wiejskich wypadli lepiej. Wśród młodszych dzieci różnica była mniejsza, ale też zauważalna, natomiast wśród starszych już bardzo widoczna. Pokazuje to, że środowisko wiejskie jest bardziej przyjazne w kontekście słuchu i jego potencjalnych obciążeń – wyjaśnił prof. Skarżyński.
Twórca Światowego Centrum Słuchu w podwarszawskich Kajetanach podkreślił też, że jeśli chodzi o dostępność świadczeń zdrowotnych w kierowanej przez niego placówce, nie widać różnic między miastem a wsią. – W ciągu 27 ostatnich lat działalności Światowego Centrum Słuchu sześciu na dziesięciu naszych dorosłych pacjentów byli to mieszkańcy obszarów miejskich – podkreślił. Trzeba pamiętać, że w miastach mieszka dokładnie 60 proc. Polaków, a – jak choćby dowodzą przywołane przez eksperta badania – środowisko miejskie stanowi poważny czynnik ryzyka dla zdrowia słuchu.
Prof. Skarżyński podkreślał też wagę dotarcia z programami profilaktycznymi do mieszkańców mniejszych miejscowości. Przyznał jednak, że o ile w przypadku dzieci i młodzieży jest to stosunkowo łatwe, bo można je przeprowadzać w szkole, w przypadku dorosłych problemem – jeszcze większym niż w miastach – jest rozproszenie populacji i trudniejszy dostęp instytucjonalny do ochrony zdrowia. Dlatego to profilaktyka zdrowotna musi raczej docierać do wsi i małych miast niż czekać, że ich mieszkańcy sami do niej dotrą.
