×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Przepuklina pachwinowa

prof. dr hab. med. Czesław Szymkiewicz

Co to jest przepuklina pachwinowa i jakie są jej przyczyny?

Przepukliną pachwinową (hernia inguinalis) określamy stan, w którym elementy jamy brzusznej najczęściej jelita, wypełniają niezarośnięty wyrostek pochwowy otrzewnej w kanale pachwinowym, a następnie uwypuklają się pod skórą w postaci miękkiego guza. Przy szerokim i długim wyrostku mogą schodzić do moszny u chłopców i warg sromowych u dziewczynek. Zawartością przepukliny może być również jajnik, pęcherz moczowy oraz wyjątkowo rzadko elementy niedorozwiniętej macicy i pochwy w zespole przetrwałych struktur przewodu Müllera u chłopców (hernia uteri inguinalis). Przepukliny pachwinowe mogą być wrodzone i nabyte, skośne i proste. U dzieci najczęściej obserwuje się przepukliny wrodzone skośne zgodnie z przebiegiem niezarośniętego wyrostka pochwowego otrzewnej w kanale pachwinowym pomiędzy pierścieniem wewnętrznym i zewnętrznym.

Około 3. miesiąca życia płodowego wypustka otrzewnej jamy brzusznej tworzy wyrostek pochwowy, który uwypukla się przez pierścień wewnętrzny do kanału pachwinowego. Wyrostkowi pochwowemu towarzyszy u chłopców jądro wód, który jest ważnym elementem w procesie zstępowania jąder do moszny. U dziewczynek wyrostek pochwowy przebiega wzdłuż więzadła obłego i dochodzi do warg sromowych większych. Nosi on nazwę kanału Nucka. W życiu płodowym wyrostek pochwowy ma bezpośrednie połączenie z jamą otrzewnową. Zwykle ulega zarośnięciu około 20. tygodnia życia płodowego. Jeśli wyrostek nie ulegnie obliteracji, może to stanowić przyczynę wpuklania się do niego pętli jelit i powstania wrodzonej przepukliny pachwinowej, zwykle skośnej.

Jak często występuje przepuklina pachwinowa?

Przepuklina pachwinowa jest najczęstszą wadą wrodzoną u dzieci, która zwykle wymaga leczenia operacyjnego. Częściej występuje u chłopców niż u dziewczynek, znacznie częściej ujawnia się po stronie prawej. Wyjątkowo obserwuje się obustronne przepukliny pachwinowe.

Jak się objawia przepuklina pachwinowa?

Objawy kliniczne pod postacią pojawienia się miękkiego niebolesnego guza w okolicy pachwinowej obserwowane są przez rodziców u dzieci w 1. roku życia, chociaż przepukliny pachwinowe mogą występować również u noworodków. Guz taki powiększa się przy płaczu i krzyku dziecka, cofa się, gdy dziecko się uspokoi, przy delikatnym ucisku, w kąpieli i w czasie snu.

Jak lekarz ustala diagnozę?

Podczas badania w okolicy pachwinowej często nie widać uwypuklenia, ale przy badaniu można wyczuć wrota przepukliny pod postacią szerokiego pierścienia wewnętrznego. Badanie przedmiotowe rozpoczynamy w pozycji stojącej dziecka. Można wówczas zaobserwować pojawienie się miękkiego tworu w okolicy pachwinowej lub powiększenie się worka mosznowego. W pozycji leżącej guzek taki łatwo odprowadza się do jamy brzusznej. W przypadku uwięźniętej przepukliny pachwinowej guzek jest twardy i bolesny, a skóra ponad nim może być zaczerwieniona.

Jakie są sposoby leczenia przepukliny pachwinowej?

Wrodzone i nabyte przepukliny pachwinowe są wskazaniem do leczenia operacyjnego, które może być wykonane w każdym wieku. Wolna przepuklina pachwinowa, która nie powoduje dolegliwości, pojawia się tylko sporadycznie i nie ma tendencji do więźnięcia może być obserwowana, a decyzję o terminie zabiegu podejmuje chirurg dziecięcy. Zabieg powinien być wykonany w optymalnym czasie dla każdego dziecka.

Obecnie znaczną popularnością cieszą się zabiegi laparoskopowe, które zmniejszają uraz operacyjny i umożliwiają szybki powrót do pełnej sprawności. W wielu klinikach i na oddziałach chirurgii dziecięcej w naszym kraju zabiegi operacyjne przepukliny pachwinowej wykonywane są metodami tradycyjnymi bądź laparoskopowymi, ambulatoryjnie, w ramach tzw. chirurgii jednodniowej.

Niektóre ośrodki chirurgii dziecięcej na świecie postulują konieczność rewizji przeciwległego kanału pachwinowego, podczas operacji jednostronnej przepukliny pachwinowej. Problem ten jest szeroko dyskutowany, zdania co do słuszności takiego postępowania są podzielone i wymagają dalszych badań.

Jakie są powikłania przepukliny pachwinowej?

Uwięźnięcie jest najgroźniejszym powikłaniem przepukliny pachwinowej (hernia inguinalis incarcerata). Uwięźnięciu ulegają zarówno przepukliny wrodzone, jak i nabyte skośne i proste. Najczęściej więzną przepukliny skośne. Proste z racji szerokich wrót i krótkiego kanału znacznie rzadziej. Mechanizm powstania polega na tym, że do worka przepuklinowego dostają się z jamy pętle jelita najczęściej cienkiego. Nagromadzenie się zawartości w worku, powoduje jego znaczne powiększenie, a napięty pierścień kanału pachwinowego uniemożliwia cofnięcie się zawartości worka do jamy brzusznej. Uwięźnięta pętla jelitowa nieodprowadzona do jamy otrzewnej powoduje objawy niedrożności. Długotrwałe niedokrwienie uwięźniętej pętli może doprowadzić do martwicy jelita ze wszystkimi następstwami z tym związanymi. U dziewczynek uwięźnięty w przepuklinie jajnik ze skręconą szypułą może ulec martwicy, jeśli w odpowiednim czasie nie zostanie odprowadzony do jamy otrzewnej.

Objawy kliniczne i postępowanie z uwięźniętą przepukliną pachwinową

Podczas badania u dziecka w okolicy pachwinowej lub w worku mosznowym stwierdza się twardy i bolesny, rozmaitej wielkości guz. Dziecko jest bardzo niespokojne, płacze, stale pokazuje bolesne miejsce. Skóra ponad guzem we wczesnej fazie jest niezmieniona, jeśli proces trwa dłużej pojawia się zaczerwienienie.

Przy dłużej trwającym uwięźnięciu pojawiają się objawy niedrożności – wzdęcie brzucha i wymioty, a stan ogólny dziecka ulega pogorszeniu. Postępowanie – we wczesnej fazie można podjąć próbę „ręcznego” odprowadzenia uwięźniętej przepukliny. Po podaniu środków uspokajających i przeciwbólowych w ułożeniu dziecka na plecach delikatnym uciskiem guza próbujemy odprowadzić zawartość guza do jamy brzusznej. Znaczną część uwięźniętych przepuklin pachwinowych udaje się w ten sposób odprowadzić. Po odprowadzeniu uwięźniętej przepukliny w możliwie krótkim czasie powinien być przeprowadzony zabieg operacyjny.

Pozostawienie nieleczonej, wolnej przepukliny pachwinowej grozi ponownym jej uwięźnięciem ze wszystkimi wyżej wymienionymi następstwami. U dzieci w złym stanie ogólnym bądź z objawami niedrożności „ręczne” odprowadzenie jest przeciwwskazane. Jeśli próba „ręcznego” odprowadzenia nie powiodła się, dziecko musi być natychmiast przetransportowane do ośrodka chirurgii dziecięcej, gdzie powinno być operowane w trybie nagłym.

Piśmiennictwo:

Czernik J.: Przepuklina pachwinowa i pępkowa. [W:] Czernik J. (red.): Chirurgia Dziecięca. PZWL, 2005; 649–661.
Eller M., Duarte L.: Videolaparoscopy of the contralateral internal inguinal ring via the hernia sac in children. Ped. Surg. Int., 2002; 18: 463–469.
Erez I., Rathause V. i wsp.: Preoperative ultrasound and intraoperative findings of inguinal hernia in children. J. Ped. Surg., 2002; 37: 865–868.
Grosfeld J.: Inguinal hernia and umbilical anomaly. Ped. Clin. N. Am.,1993; 40: 1121–1127.
Jona J.Z.: The incidence of positive contralateral inguinal exploration among preschool children. J. Ped. Surg., 1996; 61: 656-660.
Schier J., Montupet P., Esposito C.: Laparoscopic inguinal hernioraphy in children. J. Ped. Surg., 2002; 73: 395–397.
Wright J.E.: Inguinal hernia in girls. Desirability and dangers ob bilateral exploration. Aust. Pediatr. Surg., 1982; 18: 55–58.

23.11.2016
Zobacz także
  • Wady wrodzone układu moczowego
  • Pieluszki
  • W jaki sposób należy pielęgnować skórę okolicy pieluszkowej
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta