Pytanie nadesłane do redakcji
Moje dziecko do 3. roku życia miało niebieskie oczy. I tak też wpisaliśmy mu w dokumentach (paszport, dowód). W ubiegłym roku oczy zmieniły kolor na zielony. Ma obecnie 6 lat. Do którego roku życia może się zmieniać kolor oczu dzieci?
Odpowiedziała
dr med. Dorota Gieruszczak-Białek
specjalista pediatrii, genetyki klinicznej
Klinika Pediatrii
Warszawski Uniwersytet Medyczny
Szanowna Pani/Panie!
Kolor oczu dziecka zwykle zmienia się w pierwszych miesiącach życia, czasem okres zmian trwa nieco dłużej i dopiero w 3.–4. roku życia obserwujemy ten ostateczny. Jeśli zmiany w kolorze oczu obserwujemy później, dziecko (dorosły) należy skonsultować u lekarza okulisty. Wizyta taka powinna odbyć się tym pilniej, w im krótszym czasie zmienia się kolor oczu. Podobnie, gdy zmiana ta dotyczy jednego oka.
Przez wiele lat powszechne było przekonanie, że jasny (niebieski) kolor oczu dziedziczy się w sposób recesywny, a ciemny (brązowy) w sposób dominujący. Oznaczało to, że wystąpienia niebieskiego koloru oczu niezbędne jest występowanie tej cechy u obojga rodziców, do brązowego zaś wystarczała obecność tego koloru u jednego rodzica. Ten sposób dziedziczenia nie wykluczał niebieskich oczu u dziecka brązowookich rodziców, gdyż każdy z nich mógł mieć te cechę (niebieski kolor) „przykrytą“ (zdominowaną) przez kolor brązowy.
Odkrycia dokonane w ciągu ostatnich lat dowodzą, że dziedziczenie koloru oczu jest znacznie bardziej skomplikowane. Obecnie znanych jest kilkanaście różnych genów, od których zależy kolor oczu.
U większości niemowląt obserwujemy niebieski kolor oczy, który zmienia się w kolejnych miesiącach życia, co jest związane z większą zawartością barwnika (melaniny) w tęczówce oka. W późniejszym okresie, zmiany te spowodowane mogą być przez różne czynniki podlegające hormonalnym regulacjom. Czasem jednak, przyczyną zmian koloru oczu mogą być różne choroby, stąd, jak wspomniano na początku, konieczne jest skonsultowanie dziecka u lekarza okulisty.
