Pytanie nadesłane do redakcji
Witam serdecznie, moje pytanie dotyczy umiejętności siadania. Mam 11-miesięcznego synka, który świetnie siedzi, aczkolwiek nie potrafi sam usiąść, siada bez problemu, gdy poda mu się rękę, czasami sam próbuje, lecz gdy mu nie wychodzi, zaczyna się złościć i zrezygnowany czeka na pomoc (gdy leży np. na poduszce, udaje mu się usiąść). Synek wcześniej długo przebywał na brzuszku i bez problemu podnosił się na łokciach, a później na całych rękach. Teraz często chce stać i po postawieniu go przy łóżku stoi, trzymając się mocno. Kontrolna wizyta ortopedyczna w 6 miesiącu życia nie wykazała żadnych odchyleń rozwojowych. Proszę o poradę. Pozdrawiam, Kamil
Odpowiedziała
lek. med. Katarzyna Jamruszkiewicz
Zakład Medycyny Rodzinnej, Szpital Uniwersytecki, Kraków
Każde dziecko rozwija się nieco inaczej i w innym wieku osiąga poszczególne umiejętności. Rodzice często porównują swoje pociechy do ich rówieśników i niepokoją się, jeśli ich dziecko nie potrafi jeszcze wykonywać czynności, którą nabyły już inne dzieci w podobnym wieku. Do oceny rozwoju psychoruchowego niemowląt i małych dzieci stworzono schematy i skale ułatwiające lekarzom wychwycenie ewentualnych nieprawidłowości. Niewielkie odchylenia od norm rozwojowych są traktowane jako indywidualne różnice, wynikające z właściwego dla danego dziecka tempa i rytmu rozwoju, nie zaś jak patologie.
Każdą nowa umiejętność dziecko nabywa na podstawie umiejętności już wcześniej nabytej. W przypadku siadania dziecko też uczy się go od samego urodzenia. Noworodek w pozycji siedzącej unosi głowę i utrzymuje ją ok. 1 sekundy. Pod koniec 2. miesiąca życia podtrzymywane w pozycji siedzącej dziecko trzyma główkę prosto minimum 5 sekund. Miesiąc później, pod koniec 3. miesiąca życia niemowlę utrzymuje główkę prosto ok. 30 sekund, a kołysane nie dopuszcza do opadania głowy do tyłu. Pod koniec 4. miesiąca podczas powolnego podciągania do 45 stopni, zwanego próbą trakcyjną, dziecko unosi głowę i lekko zgina nogi. Pod koniec 5. miesiąca, przy podciąganiu unosi głowę w przedłużeniu kręgosłupa, a w pozycji siedzącej trzyma głowę prosto, również przy pochylaniu na boki. Półroczne dziecko dobrze kontroluje głowę w pozycji siedzącej podczas przechylania tułowia we wszystkich kierunkach, a w próbie trakcyjnej ugina oba ramiona. Pod koniec 7. miesiąca niemowlę z położenia na plecach samo przewraca się na brzuch, a leżąc na plecach, bawi się swoimi nóżkami. Pod koniec 8. miesiąca podciąga się z pozycji na plecach na podanych mu palcach do góry, siedzi samo podparte minimum 5 sekund. Niemowlę z końcem 9. miesiąca siedzi swobodnie samo minimum 1 minutę, pod koniec 10. miesiaca z położenia na plecach siada samo, przytrzymuje się mebli, siedzi w siadzie prostym swobodnie. Do końca 1. roku życia osiąga pełną równowagę w siadzie prostym. Próby sadzania niemowlęcia i podciągania go za rączki z pozycji na plecach są elementami badania lekarskiego, jednak nie powinny być wykonywane przez rodziców. Powinno się ograniczyć sadzanie dziecka, dopóki samo nie opanuje tej umiejętności.
Należy pamiętać, że oceny rozwoju dziecka dokonuje się kompleksowo, nie na podstawie jednej nieprawidłowości. Przyczyny opóźnionego osiągania danej umiejętności są różnorodne. Mogą wynikać one z wcześniactwa, chorób przebytych przez mamę w okresie ciąży, chorób uwarunkowanych genetycznie, chorób neurologicznych u dziecka, czynników emocjonalnych (np. powrót mamy do pracy i zmiana opiekuna, zabranie smoczka, przeprowadzka ) i innych. Zaburzenia rozwoju mogą mieć charakter trwały lub przemijający. Wczesne wykrycie nieprawidłowości rozwojowych jest niezwykle istotne, aby możliwie jak najszybciej rozpocząć, jeśli to konieczne i możliwe leczenie, gdyż wówczas zazwyczaj rokowanie jest lepsze.
W opisanym wyżej przypadku doradziłabym konsultacje z lekarzem prowadzącym dziecko. Jeśli poza opóźnionym siadaniem nie ma innych zaburzeń rozwojowych, najpewniej nie ma sie czym martwić. Wskazana może być wizyta w Poradni Rehabilitacji i odpowiednie ćwiczenia. W razie stwierdzenia innych odchyleń rozwojowych, w zależności od ich charakteru konieczne będą inne konsultacje specjalistyczne.
