Pytanie nadesłane do redakcji
Mój 17-letni podopieczny od prawie roku bierze nuroleptyki (Zolafren i Abilify), w związku z tym wykonuje kontrolne badania krwi. Właśnie "wyszło", że glukoza na czczo wynosi 7,7 mmol, a po obciążeniu 75 g glukozy 5,9 mmol. Czy wprowadzać dietę? Czy jest to już poziom cukru, który powinien niepokoić? Jak to jest, że na czczo glukoza jest ponad normę (do 6), a po obciążeniu już nie?
Odpowiedziała
dr n. med. Elżbieta Orłowska-Kunikowska
Klinika Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii
Gdański Uniwersytet Medyczny
U osób leczonych neuroleptykami może dojść do zwiększenia stężenia glukozy we krwi, które najpewniej jest wtórne do przyrostu masy ciała, co z kolei predysponuje do rozwoju cukrzycy. Oznaczone stężenie glukozy na czczo jest nieprawidłowe - 7,7 mmol/l (139 mg/dl) przy normie do 5,5 mmol/l (99 mg/dl). Poziom glukozy na czczo równy lub powyżej 7,0 mmol/l (126 mg/dl) wskazuje na cukrzycę, ale do rozpoznania tej choroby konieczne jest 2-krotne oznaczenie (każdy pomiar należy wykonać innego dnia). Jeśli stężenie glukozy na czczo 2-krotnie będzie równe lub powyżej 7,0 mmol/l (126 mg/dl), rozpoznaje się cukrzycę i należy wdrożyć leczenie. Uzyskany wynik po obciążeniu 75 g glukozy jest prawidłowy - 5,9 mmol/l (106 mg/dl) bowiem nie przekracza 7,8 mmol/l, czyli 140 mg/dl.
Nie ma sprzeczności w uzyskanych wynikach, zwiększone stężenie na czczo wynika z nadprodukcji glukozy w wątrobie, która wskutek nagromadzenia w niej tłuszczu jest oporna na działanie insuliny, a zadaniem insuliny jest hamowanie syntezy glukozy w tym narządzie. Prawidłowe, a nawet nieco za małe stężenie glukozy po obciążeniu 75 g świadczy o prawidłowym wydzielaniu insuliny przez trzustkę. Wraz z upływem czasu wydzielanie insuliny będzie się zmniejszało i wówczas także po obciążeniu wynik będzie nieprawidłowy. Wszystkie te oznaczenia stężenia glukozy powinny być wykonywane w laboratorium nie na glukometrze. Proszę zatem ponownie oznaczyć w laboratorium stężęnie glukozy na czczo i udać się z wynikami do lekarza, który ostatecznie ustali, czy spełnione są kryteria cukrzycy, czy też jest to stan przedcukrzycowy, który jest czynnikiem ryzyka rozwoju tej choroby.
