Przytopienie to sytuacja, kiedy dziecko zanurzyło się całkowicie pod powierzenię wody. Dochodzi wtedy do przedostania się wody do dróg oddechowych. Woda uniemożliwia zaczerpnięcie prawidłowego oddechu – powietrza, co prowadzi do uogólnionego niedotlenienia organizmu.
Fot. Photopin.com
U małych dzieci, poniżej pierwszego roku życia do przytopień dochodzi najczęściej w wannie i wiadrach, w grupie wiekowej 1–5 lat najczęściej miejscem zdarzenia są dmuchane baseniki i brodziki, natomiast w przypadku dzieci wieku 5–14 lat do przytopień najczęściej dochodzi w jeziorach, stawach, rzekach i morzu. Ponad 40% odnotowanych przytopień zdarza się w obecności osoby dorosłej.
Postępowanie
Oceń miejsce zdarzenia i wyciągnij dziecko z wody. Jeśli do przytopienia doszło nad otwartym akwenem, oceń czy głębokość wody i twoje umiejętności pływackie pozwolą ci na bezpieczne przeprowadzenie akcji ratunkowej. Staraj się zwrócić uwagę innych – w tym ratowników - na zaistniałą sytuację oraz wezwij pomoc. Po wydobyciu dziecka z wody należy ocenić jego reakcję (adekwatnie do wieku) poprzez próbę nawiązania kontaktu słownego, a następnie delikatne potrząsanie. W trakcie tej oceny należy uwzględnić możliwość wystąpienia ewentualnego urazu odcinka szyjnego kręgosłupa, spowodowanego, np. skokiem do wody (szczególnie w starszej grupie wiekowej). W takich przypadkach należy w miarę możliwości ustabilizować szyję dziecka. Jeżeli reakcja słowna lub ruchowa jest zachowana, należy pozostawić dziecko w pozycji, w jakiej zostało znalezione (o ile nie istnieje dodatkowe zagrożenie), ocenić jego stan, a w razie konieczności udzielić dodatkowej pomocy. Ocenę dziecka należy powtarzać regularnie do czasu przybycia wykwalifikowanej pomocy.
W przypadku braku reakcji na kontakt słowny bądź delikatne potrząsanie należy bezwzględnie natychmiast wezwać zespół ratownictwa medycznego. Odwróć dziecko na plecy. W tej pozycji udrożnij drogi oddechowe, kładąc na czole poszkodowanego jedną rękę, natomiast dwa palce drugiej ręki na bródce i odchylając głowę do tyłu. Przy drożnych drogach oddechowych poszukaj prawidłowego oddechu, obserwując ruchy klatki piersiowej, wysłuchując nad nosem i ustami dziecka szmerów oddechowych oraz wyczuwając ruch powietrza. W przypadku braku oddechu wykonaj 5 oddechów ratowniczych i przystąp do uciskania klatki piersiowej. W przypadku prawidłowego oddechu zapewnij drożność dróg oddechowych poprzez ułożenie dziecka w pozycji bezpiecznej.
Ponadto dostanie się wody do krtani i dróg oddechowych może spowodować odruchowy skurcz krtani, nawet u dziecka, które nie uległo przytopieniu. Dlatego należy zasięgnąć porady lekarza lekarskiej, gdy po zabawie w wodzie u dziecka wystąpią: gwałtowny kaszel, znaczne osłabienie, senność, skrajne wyczerpania, bardzo szybki lub wolny oddech, niewyraźna mowa, problemy z koncentracją.
Dalsze postępowanie
Po przybyciu na miejsce zespół ratownictwa medycznego wykona ocenę stanu świadomości, oddechu, krążenia oraz przeprowadzi badanie dziecka. Podejmie decyzję o ewentualnej tlenoterapii i zabezpieczeniu dróg oddechowych, a także jeśli to konieczne założy kołnierz szyjny, a dziecko zostanie unieruchomione w specjalistycznym sprzęcie. W zależności od sytuacji można również przeprowadzić inne interwencje w miejscu zdarzenia lub w czasie przewożenia dziecka do szpitala (intubacja, sztuczna wentylacja, wlewy kroplowe i inne). Należy dążyć do tego, aby opiekun mógł jechać karetką wraz z dzieckiem, z uwagi na jego komfort psychiczny i poczucie bezpieczeństwa. Każdy, nawet pozornie błahy przypadek przytopienia, musi być bezwzględnie skonsultowany przez lekarza.