Na świecie ma się pojawić nasze drugie dziecko – to nowa sytuacja dla całej rodziny. Zastanawiamy się, jak będzie reagowało starsze dziecko na rodzeństwo? Jak możemy mu pomóc uporać się z uczuciem, że nie jest jedyną osobą najważniejszą dla rodziców, że ich uwaga i miłość nie są skierowane tylko na nie?
Rys. Anita Ponikło Przez kilka miesięcy w rodzinie snujemy opowieści o fajnej przyszłości, głaszczemy rosnący brzuch mamy, przygotowujemy rzeczy i miejsce do spania dla malucha, zapewniamy starsze rodzeństwo o jego ważnej roli starszego brata/siostry.
I przychodzi moment „zero” – rodzi się dziecko. Abstrakcja staje się faktem, w dodatku nowy członek rodziny zaprząta uwagę wszystkich wokół. Najgorzej, że jest najbliżej mamy. Trudno nie być zazdrosnym. Zachowaniem starszaka rządzą emocje. Trzeba mu na nie pozwolić i dać czas na odczytanie na nowo swojej pozycji w rodzinie. Repertuar zachowań może być różnorodny. Przy noworodku starsze rodzeństwo często się „uwstecznia” czasami chce spróbować mleka z piersi lub z butelki, nosi smoczek w buzi, „dzidziusiuje”, np. sepleni, choć już tego nie robiło, lub domaga się pomocy przy czynnościach samoobsługowych, a nawet może się zmoczyć. Dziecko łatwiej popada w skrajne emocje – od płaczu z błahego powodu blisko jest do śmiechu z niczego – szybciej się złości czy bywa rozdrażnione przy najdrobniejszym niepowodzeniu. Może się zdarzyć, że ulubiona do tej pory aktywność podejmowana wspólnie z rodzicami wzbudzi u dziecka niechęć lub odwrotnie – dziecko będzie się ciągle jej domagało.
Okres tak trudnych dla domowników reakcji może być rozciągnięty w czasie. Niekoniecznie wystąpi zaraz po urodzeniu się rodzeństwa, może się pojawić kilka tygodni później. Rodzice muszą wykazać dużo zrozumienia, taktu i wyczucia, co i w jakich sytuacjach wytrąca starsze dziecko z równowagi, aby pomagać mu radzić sobie z trudnościami. Warto na bieżąco tłumaczyć starszemu dziecku, co się dzieje w rodzinie, dlaczego maluch często płacze i wymaga bycia przy nim, czemu istotne jest, aby wszyscy członkowie rodziny zajmowali się maleństwem, mówili do niego, głaskali itp.
Ważne jest, aby w pierwszych chwilach po narodzinach ze starszym dzieckiem była osoba z rodziny, z którą dobrze się czuje i miło spędza czas. Możliwość jak najwcześniejszego przytulenia się do mamy po porodzie i zobaczenia brata lub siostry bardzo ułatwia dziecku pokonanie niepewności, co to takiego to rodzeństwo. Pierwsze dni, tygodnie po narodzinach to czas bycia rodziny razem. Najlepiej jeśli tata jest dostępny i można się do niego przytulać, razem robić zakupy, bawić się, gdy mama odpoczywa, przyjmować gości. Osoby przychodzące poznać nowego członka rodziny powinny pamiętać o starszym dziecku i pogratulować mu nowej roli w życiu.
Dla przedszkolaka chęć posiadania rodzeństwa to przede wszystkim myśl, że będzie miał towarzystwo do zabawy. To nic, że ma być malutkie, przecież urośnie. A czas dla takiego dziecka jest pojęciem względnym. Oczekuje, że jego siostra czy brat szybko będzie tak duże jak rówieśnik i od razu zrozumie zasady współżycia rodzeństwa.
Uwaga, jaką poświęcamy naszemu dziecku, jasno określone granice, oczekiwania, jakie mamy wobec niego, wspólnie spędzany czas, szanowanie suwerenności każdego członka rodziny to czynniki sprzyjające nowemu porządkowi w rodzinie w chwili jej powiększenia się.
Pamiętajmy, że radości i niepokoje związane z urodzeniem się drugiego dziecka dotykają każdego domownika, a najwięcej pomocy z radzeniem sobie z emocjami potrzebuje starszy brat lub siostra.
