Limitowane oddychanie

Mimo że wentylacja mechaniczna ratuje życie, dostęp do świadczenia w warunkach domowych – które odcišża oddziały intensywnej terapii i niesie cały szereg pozytywnych efektów – jest ograniczany limitami. Stowarzyszenie Pacjentów Jednym Tchem zaapelowało do ministra zdrowia o ich zniesienie. Resort odpowiada, że w pierwszej kolejności bezlimitowo powinny być finansowane świadczenia, w których zagrożenie życia wystšpi bezpośrednio po nieudzieleniu świadczenia. Resztę musi ograniczać limit – żeby zgadzała się księgowość.

Jak informuje Stowarzyszenie Pacjentów Jednym Tchem, ze świadczenia pozaszpitalnej wentylacji mechanicznej korzysta obecnie prawie 9 tys. osób po wypadkach komunikacyjnych, chorujšcych na stwardnienie rozsiane, zanik mięśni, POChP, z deformacjami klatki piersiowej. Problem w tym, że lista potrzebujšcych stale rośnie, a limity narzucone przez NFZ ograniczajš dostęp do świadczenia w warunkach domowych.

Tymczasem – jak wskazujš sami pacjenci – korzyści wypływajšcych z wentylacji domowej jest wiele: zmniejsza objawy hipowentylacji pęcherzykowej, ogranicza konieczność długotrwałego pobytu w szpitalu, zmniejsza ryzyko infekcji szpitalnych, zwiększa efektywność prowadzonych zabiegów rehabilitacyjnych, poprawia wydolność fizycznš organizmu, umożliwia pacjentom z całkowitš niewydolnościš oddechowš przebywanie w domu z rodzinš podczas choroby.

Ta lista nie przekonuje jednak przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia. Narzucane przez NFZ limity finansowania wspomnianego świadczenia sš zbyt niskie w stosunku do potrzeb. Efekt? Wielu pacjentów zmuszonych jest do oczekiwania na podjęcie domowej wentylacji mechanicznej bardzo długo.

Co na to Ministerstwo Zdrowia?

Jarosław Rybarczyk, główny specjalista z Biura Prasowego Ministerstwa Zdrowia odpowiada, że określanie kwoty umowy, tzw. limitu, jest narzędziem właściwego gospodarowania środkami finansowymi oraz fundamentem wypłacalności Narodowego Funduszu Zdrowia.

– Wartość finansowanych przez NFZ świadczeń opieki zdrowotnej w danym roku zdeterminowana jest poziomem środków zapisanych na ten cel w planie finansowym Funduszu – tłumaczy Rybarczyk. – Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1398 z późn. zm.), prezes Funduszu sporzšdza corocznie plan finansowy zrównoważony w zakresie przychodów i kosztów. W przypadku, gdy plan finansowy Funduszu prowadzi do niezrównoważenia przychodów i kosztów, minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych odmawia zatwierdzenia planu finansowego i zaleca Prezesowi Funduszu usunięcie nieprawidłowości – tłumaczy podstawy księgowości Rybarczyk.

W jaki sposób przekłada się to na potrzeby osób oczekujšcych na świadczenia?

– Oznacza to, że mimo rosnšcych potrzeb na świadczenia zdrowotne, nie ma możliwości prawnych do sporzšdzenia planu, który uwzględniałby wszystkie potrzeby, dla wszystkich świadczeniobiorców, we wszystkich rodzajach i zakresach świadczeń i przekraczał przychody Funduszu – wyjaśnia przedstawiciel MZ. – NFZ finansuje nielimitowo świadczenia onkologiczne udzielane na podstawie karty DiLO, porody, leczenie zawałów, uznajšc zasadę, że w pierwszej kolejności powinny być finansowane świadczenia, w których zagrożenie życia wystšpi bezpośrednio po nieudzieleniu świadczenia.

– Ponadto – kontynuuje Rybarczyk – Fundusz nie jest zobowišzany do finansowania świadczeń wykonanych ponad kwotę zawartš w umowie, na co wskazuje Art. 132 ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

NFZ – jak przekonuje przedstawiciel Ministerstwa Zdrowia – z uwagi na dobro pacjentów oraz potrzebę zapewnienia jak najlepszej dostępności świadczeń opieki zdrowotnej podjšł działania majšce na celu wystandaryzowanie sposobu rozliczania świadczeń domowej wentylacji mechanicznej wykonanych ponad kwotę umowy na terenie kraju.

Rozliczanie nadlimitowych świadczeń domowej wentylacji mechanicznej finansowane jest na poziomie 100% ceny w przypadku wentylacji mechanicznej metodš inwazyjnš oraz w przypadku pacjentów z chorobami nerwowo-mięśniowymi – w celu odcišżania oddziałów intensywnej opieki medycznej i zapewnienia tej grupie pacjentów opieki w warunkach domowych.

W przypadku nieinwazyjnej wentylacji mechanicznej, z uwagi na bardzo wysokš dynamikę wzrostu liczby świadczeniobiorców w ubiegłych latach, zalecono finansowanie na poziomie niższym. Nadwykonania zaś finansowane sš w ramach możliwości finansowych OW NFZ.

Od 2021 r. Narodowy Fundusz Zdrowia finansuje wszystkie zrealizowane świadczenia wentylacji mechanicznej udzielone dzieciom do 18. roku życia.

– Narodowy Fundusz Zdrowia dšży do zapewnienia jak najlepszej jakości i dostępności świadczeń. Liczba pacjentów, oraz wartość rozliczonych świadczeń w zakresie domowej wentylacji mechanicznej z roku na rok sukcesywnie wzrasta. Liczba pacjentów objętych świadczeniem na przestrzeni 5 poprzednich lat wzrosła o blisko 60% – przekonuje J. Rybarczyk i przedstawia poniższš tabelę.

Domowa wentylacja mechaniczna (dorośli i dzieci) w latach 2016- 2020

* zmiana finansowania wprowadzona zarzšdzeniem Nr 94/2019/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia

Warunki realizacji świadczeń domowej wentylacji mechanicznej określone sš w załšczniku nr 4 do Rozporzšdzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej (Dz.U. z 2015 r. poz. 1658). Przepisy określajš minimalnš liczbę porad i wizyt, którš świadczeniodawca ma obowišzek zagwarantować świadczeniobiorcy.

Maksymalna częstość i ogólna liczba wizyt domowych, personelu medycznego, jest ustalana indywidualnie przez lekarza udzielajšcego świadczeniobiorcy świadczeń gwarantowanych.

– Należy zaznaczyć, że świadczenie finansowane jest w ramach osobodnia. Oznacza to, że Fundusz płaci za każdy dzień objęcia opiekš, a nie tylko za dni, w których odbyła się porada lub wizyta – dodaje Jarosław Rybarczyk.