Psychologów w Polsce nie brakuje, ale miejsc pracy dla nich w oświacie – zauważył psycholog Michał Naczyński z Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Psychologów w kontekście pracy tych specjalistów w szkołach i poradniach. Dodał, że należy zapewnić im m.in. superwizję i finansowanie narzędzi diagnostycznych.
Fot. Mikołaj Kuras / Agencja Gazeta
W Senacie odbyło się w środę posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Dzieci oraz Parlamentarnego Zespołu ds. Zdrowia Psychicznego Dzieci i Młodzieży, w którym uczestniczyli eksperci z psychiatrii i psychologii.
Michał Naczyński z Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Psychologów podkreślił, że psychologom szkolnym należy zapewnić superwizję i finansowanie narzędzi diagnostycznych. Wyliczył też problemy, z którymi mierzą się psychologowie pracujący w oświacie „w dobie reform i braku regulacji zawodu psychologa”. To przede wszystkim brak psychologa w każdej szkole i zbyt mała liczba etatów, a także poradni psychologiczno-pedagogicznych i nieadekwatne ich finansowanie – brak wydzielonych środków w ramach subwencji.
– Psychologów w Polsce nie brakuje, ale brakuje miejsc pracy dla tych psychologów – zauważył ekspert z OZZP.
Ponadto zadania szkolnego psychologa i pedagoga nie są oddzielone, a dzieci nieobjęte kształceniem specjalnym mają nieco bardziej ograniczony dostęp do psychologów. Podał przykład, że psycholog szkolny mający 20 godzin w szkole przeznacza 19 godzin na taką pracę. Jedna godzina pozostaje mu na inne zadania. Kolejny problem, na który zwrócił uwagę Naczyński, ma charakter natury etycznej – ryzyko nacisku na zespoły orzekające dotyczące liczby i formy zajęć przez organy prowadzące placówkę.
– Wynika to z tego, że zespoły orzekające przy poradniach określają liczbę godzin, rodzaje terapii dla dzieci z orzeczeniem, wpisując je w orzeczenie o kształceniu specjalnym. Jednocześnie ten sam organ prowadzący, który finansuje działania zespołu orzekającego, finansuje później szkoły – wyjaśnił.
Dodatkowo psychologowie nie mają ochrony samorządu zawodowego, który mógłby bronić przed naciskiem ze strony dyrektorów placówek oświaty czy kuratorów. – Nie ma tym samym organizacji, która by tłumaczyła rolę psychologa. Są oni zmuszeni do indywidualnej obrony swoich standardów i etyki zawodowej w swoich jednostkach zatrudnienia – powiedział.
Psycholog z OZZP wskazał też, że często brakuje osobnych gabinetów dla psychologów. Muszą je dzielić np. z pedagogami. Nie mają też zapewnionych środków na testy do diagnozy specjalistycznej.
W kontekście roli, jaką psycholog pełni w oświacie, przypomniał, że w szkołach i przedszkolach zajmuje się przede wszystkim przesiewowym diagnozowaniem dzieci i młodzieży, by wyłapać te, które mają trudności z uczeniem się lub w sferze emocjonalnej. Dodatkowo interweniuje on w sytuacjach kryzysowych, podejmuje mediacje, wspiera najmłodszych pacjentów, ich rodziców i nauczycieli, prowadzi profilaktykę. – Psycholog szkolny nie jest osobą prowadzącą psychoterapię – zauważył.
Natomiast poradnie psychologiczno-pedagogiczne zajmują się specjalistyczną diagnozą inteligencji, osobowości, systemu rodzinnego, dziećmi z niepełnosprawnościami i wspomaganiem rodziców, rad pedagogicznych.
Jednocześnie Naczyński przytoczył badania z 2019 roku, z których wynika, że średnio dzieci oczekują na pierwszą diagnostyczną wizytę około 20 dni, a maksymalnie nawet rok. Na cykl wizyt terapeutycznych około 43 dni, maksymalnie – tysiąc dni. Psychologowie biorący udział w tych badaniach wskazali, że mają średnio 235 uczniów pod swoją opieką, a w bardzo dużych zespołach szkół nawet 5 tys.
– Jeśli chodzi o dane po pandemii, pokazują one, że psychologowie szkolni są zatrudnieni w 6 na 10 szkołach. Oczywiście nie zawsze są to pełne etaty. Około 40 proc. uczniów zgłaszało pogarszanie stanu psychicznego w czasie pandemii. Pogorszenie nastroju zgłaszają głównie uczniowie w wieku 15–16 lat i starsi – zaznaczył Naczyński.
