Co może nas bronić przed „cichym zabójcą”?

Zanieczyszczenie powietrza jest globalnym zagrożeniem dla zdrowia na świecie¹. Liczba przedwczesnych zgonów będących jego wynikiem sięgnęła 8 mln w 2018 r.² To ponad dwa razy więcej niż całkowita liczba zgonów na całym świecie z powodu COVID-19, wynosząca według najświeższych danych Worldometer 3,3 mln osób³. Jednym z zagrożonych rejonów jest Europa, a w niej Polska, w której znajduje się większość najbardziej zanieczyszczonych europejskich miast⁴. WHO podkreśla, że zanieczyszczenie powietrza wpływa na zwiększenie podatności na choroby układu oddechowego, co w dobie pandemii COVID-19 nabiera szczególnego znaczenia⁵. W walce o czystsze powietrze, jednym z zaleceń WHO jest tworzenie terenów zielonych⁶. Drzewa są dobrodziejstwem dla ekosystemów i bronią nas przed zanieczyszczeniami⁷ dlatego sadźmy je wspólnie!

Oddech to życie

W ciągu całego życia przez płuca przepływa 250 mln. litrów powietrza⁸. Z każdym oddechem do organizmu dostaje się wszystko, co w nim się znajduje. Pierwszą linią obrony jest układ oddechowy, ale zawieszone w powietrzu szkodliwe substancje mogą przedostawać się do krwiobiegu narażając na uszkodzenie lub zatrucie także inne organy.

„Zanieczyszczenie powietrza jest zabójcze dla zdrowia. Odpowiada za niemal połowę zgonów z powodu chorób płuc, a także za co trzeci zgon z powodu ich nowotworów na świecie. Szkodliwe cząstki z powietrza wpływają również na kondycję układu krwionośnego i nerwowego – co czwarty śmiertelny udar mózgu lub choroba serca wywołane są właśnie przez zanieczyszczenia. Choroba niedokrwienna serca, udar, przewlekła obturacyjna choroba płuc i inne choroby dolnych dróg oddechowych – lista schorzeń wywołanych zanieczyszczeniami jest długa – ostrzega prof. dr hab. n. med. Piotr Kuna, kierownik II Katedry Chorób Wewnętrznych i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Zawsze na pierwszej linii

Zakażenia układu oddechowego przed pandemią były w Polsce jedną z głównych przyczyn hospitalizacji; w przypadku małych dzieci (1-4 lata) było to nawet 30% przypadków. Rocznie jako wariant ‘standardowy’ traktowano 6-8 epizodów zakażeń dróg oddechowych u jednej osoby.

Pandemia przynosi nowe obciążenie dla układu oddechowego, ponieważ COVID-19 atakuje przede wszystkim płuca⁹ i u osób z chorobami przewlekłymi może aż w 50% przypadków skutkować ich uszkodzeniem¹⁰.

Cichy zabójca obecny jest w Polsce

Eksperci WHO widzą w zanieczyszczeniu powietrza rosnący globalny problem zdrowotny i nazywają go „cichym zabójcą”¹¹. Europa jest jednym z regionów o najwyższym stężeniu zanieczyszczenia powietrza związanego z paliwami kopalnymi a aż 33 z 50 europejskich miast ze znacznie przekroczonymi normami znajduje się w Polsce. Skutkuje to wysokim obciążeniem układu oddechowego - ryzyko zapadalności na zapalenie oskrzeli w naszym kraju wynosi nawet 23% u dzieci i 33% u dorosłych⁴. Szacuje się także, ze blisko 50 tys. przedwczesnych zgonów w Polsce jest wynikiem zanieczyszczeń¹².

„Redukcja emisji do środowiska to jeden z globalnych, długofalowych celów w Teva. W ciągu ostatnich trzech lat Grupa Teva zmniejszyła emisję gazów cieplarnianych o 25% i na najbliższe lata planowane są kolejne redukcje w naszych globalnych emisjach. W naszym krakowskim zakładzie produkcyjnym od lat wprowadzamy rozwiązania wpływające na redukcję emisji zanieczyszczeń, zużycia wody, a także na jak najefektywniejszą ekologicznie gospodarkę odpadami. Energia wykorzystywana przez krakowską fabrykę pochodzi w 100% z odnawialnych źródeł. Co więcej, teren należący do naszego zakładu to obecnie wyspa zieleni, liczący ponad 4000 drzew, z przepływającą rzeką Białuchą, nad którą można spotkać liczne gatunki ptaków, lisy, sarny a nawet bobry. Akcja sadzenia drzew w Polsce uzupełnia starania naszej firmy na rzecz dbałości o środowisko.” – mówi Michał Nitka, Dyrektor Generalny Teva Pharmaceuticals na region Europy Centralnej i Wschodniej.

Co może nas ratować

Jednym z głównych zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dotyczących działań na rzecz poprawy jakości powietrza na świecie, obok redukcji emisji zanieczyszczeń, szerszego wykorzystania alternatywnych źródeł energii czy poprawy efektywności energetycznej jest tworzenie terenów zielonych⁵.

Mówi się, że drzewa to naturalne filtry powietrza, ponieważ usuwają zanieczyszczenia i dwutlenek węgla z atmosfery. To prawda, ale to nie wszystko. Lasy tworzą złożone ekosystemy sprzyjające utrzymaniu bioróżnorodności środowiska – są domem dla wielu innych gatunków roślin i zwierząt. Dzięki rozbudowanym systemom korzeniowym wpływają na utrzymanie wód gruntowych i zapobiegają procesowi jałowienia gleby. Dlatego też tak ważne jest ponowne zalesianie obszarów objętych klęską żywiołową. – tłumaczy wielbiciel przyrody, leśnik i dziennikarz Marcin Kostrzyński, autor filmów i kanału na YouTube „Marcin z Lasu” – Drzewa są naturalną ochroną dla innych gatunków, ale także naszym ratunkiem dla zdrowia i dobrego samopoczucia. Obcowanie z nimi, przebywanie w lesie, to najlepsza „terapia” dla ciała i umysłu. – dodaje.

Dla zdrowia, dla nas – ponad 200 tysięcy Drzew od Teva

„Poprawa jakości powietrza staje się jednym z priorytetów działań na rzecz ochrony zdrowia w Polsce. Aby realizować tę potrzebę, obok działań mających na celu redukcję emisji zanieczyszczeń, rozpoczęliśmy w 2020 roku akcję sadzenia drzew w naszym kraju. Zapoczątkowaliśmy od naszych pracowników, którzy posadzili ponad 1000 drzew w całej Polsce, następnie ufundowaliśmy nasadzenia w nadleśnictwie Lipusz, a w tej chwili kończymy akcję sadzenia ponad 120 000 drzew w nadleśnictwie Rytel. To tereny Kaszub, dotknięte tragiczną w skutkach nawałnicą w 2017 roku, wymagające pomocy w odbudowie ekosystemów leśnych. – tłumaczy Anna Załuska, Dyrektor Działu Komunikacji Teva Pharmaceuticals Polska.

Akcja Drzewa od Teva została zainaugurowana w Kazimierzu Dolnym podczas naukowej konferencji lekarzy alergologów i pulmonologów. Specjaliści włączyli się w akcję sadząc własnoręcznie drzewa, które utworzyły pamiątkową aleję klonową przy ulicy Senatorskiej.

„Z przyjemnością włączamy się w akcje i edukację mające na celu poprawę jakości powietrza w Polsce, ponieważ jako specjaliści chorób układu oddechowego widzimy wielką potrzebę podejmowania inicjatyw w tym zakresie. Działajmy wspólnie na rzecz naszego zdrowia!” – apeluje prof. dr hab. n. med. Piotr Kuna.

W tym roku kolejne 120 tys. sadzonek drzew od Teva wzbogaci tereny leśne; tym razem w nadleśnictwie Rytel w Zachodniopomorskiem.