Pytanie nadesłane do redakcji
Jestem rodzicem niepełnosprawnego intelektualnie nastolatka. W jaki sposób podejść do jego budzącej się seksualności?
Odpowiedział
dr n. med. Bartosz Grabski
specjalista psychiatra, specjalista seksuolog
Katedra Psychiatrii UJ CM, Centrum Dobrej Terapii
Seksualność osób niepełnosprawnych intelektualnie jest wciąż tematem tabu. Jest to także jedno ze słabiej poznanych zagadnień seksuologicznych. Czasami spotykany jest pogląd, że osoby niepełnosprawnie intelektualnie nie mają potrzeb seksualnych, a jakakolwiek ich ekspresja, jeśli już ma miejsce jest niewłaściwa. Obecnie oba te poglądy należy uznać za błędne.
Funkcjonowanie seksualne osób niepełnosprawnych intelektualnie zależeć będzie w dużym stopniu od stopnia tej niepełnosprawności. Osoby z lekkim nasileniem niepełnosprawności, przy odpowiednim wsparciu w postaci odpowiedniej edukacji seksualnej mogą być zdolne do społecznie akceptowanej ekspresji seksualnej oraz do tworzenia związków seksualnych z innymi ludźmi. Z kolei osoby z nasilonym problemem mogą wykazywać nieakceptowane społecznie wzorce aktywności seksualnej, jak np. publiczna masturbacja lub zachowania ekshibicjonistyczne.
Innymi ważnymi sprawami w przypadku życia seksualnego osób niepełnosprawnych intelektualnie to zagadnienie antykoncepcji i zagrożenie nadużyciem seksualnym ze strony innych ludzi mogących wykorzystać nadmierną ufność tych osób lub dużą potrzebę bliskości.
Reasumując, w podejściu do seksualności osoby niepełnosprawnej intelektualnie należy unikać postawy represyjnej, karzącej i tłumienia wszelkiej ekspresji seksualnej. Należy prowadzić odpowiednią edukację seksualną dostosowaną do możliwości intelektualnych danej osoby. Powinna ona obejmować takie zagadnienia, jak m.in: akceptowane formy ekspresji seksualnej, np. przyzwolenie na masturbację w warunkach prywatności i intymności, a nie w miejscach publicznych, podstawowe informacje dotyczące płodności i chroniące tę osobę przed wykorzystaniem, akceptację niezagrażających relacji uczuciowych i intymnych z innymi osobami, z uwzględnieniem ww. zagadnień regulacji płodności i ochrony przed wykorzystaniem.
W celu szerszego i bardziej szczegółowego omówienia ww. spraw należy skonsultować się z psychologiem lub seksuologiem, a w celu omówienia metod antykoncepcji z ginekologiem, najlepiej z dodatkowym wykształceniem seksuologicznym.
