Czy pandemia COVID-19 nadal trwa? Tak! Pandemia COVID-19 jeszcze się nie skończyła i chociaż w wielu krajach obecnie liczba chorych zmniejsza się, to ryzyko kontaktu z koronawirusem i zachorowania (a także pojawienia się kolejnej fali zachorowań) wciąż istnieje. Z tego względu, aby zmniejszyć rozprzestrzenianie się koronawirusa, poszczególne kraje utrzymują określone zasady i restrykcje dotyczące kontaktów społecznych, noszenia maseczek, kwarantanny itd. Takie zasady obowiązują również osoby podróżujące. Przy przekroczeniu granicy konkretnego państwa może istnieć konieczność poddania się kwarantannie lub – aby jej uniknąć oraz skorzystać z rozmaitych ułatwień – okazania ujemnego wyniku testu, dowodu szczepienia lub przechorowania COVID-19. Sytuacja w każdym kraju jest inna, a zasady te regulowane są wewnętrznymi przepisami poszczególnych państw, oraz – podobnie jak w Polsce – ulegają zmianom w zależności od aktualnych danych epidemiologicznych (m.in. danych o liczbie zachorowań).
Fot. pixabay.com
1. Jak się dowiedzieć, jakie zasady obowiązują w kraju, do którego wybieram się na wakacje?
Regularnie aktualizowane informacje o zasadach i ograniczeniach obowiązujących w poszczególnych krajach w związku z pandemią, jak również wymagania od podróżnych udokumentowania wyniku testu, szczepień lub przechorowania COVID-19 w przeszłości można sprawdzić:
- dla państw członkowskich Unii Europejskiej za pomocą aplikacji RE-open EU: https://reopen.europa.eu/pl/
- na całym świecie, m.in. w serwisie Międzynarodowego Zrzeszenia Przewoźników Lotniczych www.iatatravelcenter.com (w języku angielskim).
Informacje takie znajdują się również w innych miejscach, np. na rządowej stronie Ministerstwa Zdrowia: Informacje dla podróżujących oraz Straży Granicznej.
2. Co to jest Unijny Certyfikat COVID i jak go uzyskać?
Unijny Certyfikat COVID-19, inaczej „unijne cyfrowe zaświadczenie COVID-19” (wcześniej określane jako „zielony cyfrowy certyfikat”), to dokument zawierający podstawowe dane osobowe posiadacza oraz wszystkie niezbędne informacje dotyczące jego statusu zdrowotnego związanego z COVID-19, czyli dane dotyczące:
- szczepienia przeciwko COVID-19 (zawiera informację o rodzaju szczepionki, liczbie przyjętych dawek, dacie zaszczepienia itd.) – szczepienie jest uznawane za ważne od 14. do 365. dnia po szczepieniu
- uzyskania ujemnego wyniku testu w kierunku zakażenia SARS-CoV-2 (w tym o rodzaju testu i czasie jego wykonania) – certyfikat ma być ważny przez 48 h
- statusie ozdrowieńca (w tym o dacie dodatniego wyniku testu w kierunku SARS-CoV-2) – certyfikat ma być ważny od 11. do 180. dnia od dnia uzyskania dodatniego wyniku testu.
Certyfikaty te mają być automatycznie uznawane w całej UE, dzięki nim podróżni będą mogli skorzystać z rozmaitych ułatwień (np. zwolnienia z kwarantanny) i nie będą podlegać dodatkowym ograniczeniom w podróży, poza tymi, które są konieczne z uwagi na sytuację w danym kraju. Mają obowiązywać od 1 lipca 2021 r.
Unijny Certyfikat COVID-19 (a właściwie certyfikaty, gdyż można pobrać certyfikat poświadczający każdą wymienioną wyżej okoliczność) można pobrać ze strony pacjent.gov.pl i wydrukować lub zachować w formie cyfrowej, zarówno dla siebie, jak i dla swoich dzieci (lub w przypadku takich uprawnień – dla innych osób pozostających formalnie pod Twoją opieką). Otrzymasz go również po ukończeniu szczepienia w punkcie szczepień.
Więcej na ten temat tutaj: https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/podrozuj-po-europie-z-unijnym-certyfikatem-covid oraz tutaj: https://www.gov.pl/web/certyfikat/pytania-i-odpowiedzi
3. Czy Unijny Certyfikat COVID jest jedynym dokumentem potrzebnym do podróżowania w pandemii?
Jeśli podróżujesz do krajów w obrębie UE, prawdopodobnie Unijny certyfikat COVID będzie wystarczający do skorzystania z ułatwień dla podróżujących. Dodatkowym przydatnym dokumentem, który warto posiadać, jest karta EKUZ (zobacz: Co to jest karta EKUZ i jak ją wyrobić).
W przypadku podróży do krajów poza UE, może się okazać, że Certyfikat COVID nie będzie tam uznawany, co więcej kraje te mogą ustalić zupełnie inne regulacje – np. mogą uznawać za wiarygodne inne rodzaje testów niż kraje UE lub szczepienia wykonane preparatami tylko niektórych firm. Dlatego też, jeśli planujesz wyjazd zagraniczny, sprawdź dokładnie przed wyjazdem, czy dany kraj wymaga jakichś konkretnych dokumentów. W przypadku testów – czy jest wskazana nazwa producenta, rodzaj testu lub lista miejsc, gdzie należy je wykonać, a w przypadku szczepień – czy określono jakich producentów szczepienia będą respektowane i jakiego oczekuje się dowodu szczepienia. Takim dokumentem może być wpis do Międzynarodowej Książeczki Szczepień (MKSz, tzw. żółta książeczka), która została opracowana w przeszłości przez WHO. Wprawdzie aktualnie nie ma jeszcze przepisów międzynarodowych, które by regulowały jej zastosowanie w odniesieniu do szczepień przeciwko COVID-19, jednak jest to dokument, który funkcjonuje względem innych szczepień w podróży i jest zgodny z przepisami polskimi. Książeczki takie są dostępne w poradniach medycyny podróży.
Planując podróż, warto wziąć pod uwagę także scenariusze, których chcielibyśmy uniknąć, takie jak zachorowanie na COVID-19 zagranicą i potrzeba leczenia. Warto zaplanować co zrobimy w takiej sytuacji – np. zorientować się, jakie są numery alarmowe w danym kraju w przypadku podejrzenia zakażenia, zastanowić się, jak w razie potrzeby sfinansować leczenie. Warto też rozważyć wykupienie ubezpieczenia kosztów leczenia obejmującego problemy związane z COVID-19 i jeśli tak – pamiętać o zabraniu niezbędnych dokumentów i danych kontaktowych.
4. Czy przed wyjazdem na wakacje muszę się zaszczepić przeciwko COVID-19?
Chociaż w tej chwili żaden kraj nie wymaga szczepienia przeciwko COVID-19 od wszystkich podróżnych, to w większości z nich dowód zaszczepienia ułatwia podróżowanie od strony formalnej. W wielu państwach dzięki szczepieniu możesz być, np. zwolniony z kwarantanny oraz wykonywania testu przed przekroczeniem granicy. Nawet jeśli takich regulacji jeszcze nie ma w interesującym Cię kraju, to przepisy są tak często aktualizowane, że może się to zmienić w ciągu kilku tygodni.
Ochrona po szczepieniu może się też okazać bezcenna, szczególnie w przypadku nagłego pogorszenia sytuacji epidemiologicznej w trakcie Twojej podróży. Jeśli w ciągu kilku dni zwiększy się liczba chorych i zostaną wprowadzone ograniczenia przy przekraczaniu granic, wówczas dla osób zaszczepionych mogą być wyjątki. Narażenie na kontakt z osobą chorą może spowodować, że będziesz musiał zmienić swoje plany dotyczące powrotu, a zachorowanie może oznaczać konieczność pozostania w izolacji, np. w hotelu lub kosztownego leczenia za granicą. Jeśli natomiast będziesz zaszczepiony, ryzyko, że się tak stanie będzie znacznie mniejsze.
Aktualnie amerykańskie Centers for Disease Control and Prevention zaleca pełne szczepienie przeciwko COVID-19 wszystkim podróżującym w wieku co najmniej 16 lat, niezależnie od miejsca, do jakiego chcą pojechać.
5. O czym jeszcze pamiętać w podróży w pandemii?
COVID-19 to nie jedyna choroba, której można i należy unikać. Pamiętaj, że w niektórych miejscach na świecie (zwłaszcza w krajach tropikalnych i rozwijających się) możesz być szczególnie narażony na inne niż COVID-19 choroby zakaźne. Zapoznaj się z zalecanymi w kraju docelowym szczepieniami oraz czy jest tam wskazana profilaktyka malarii. Nie tylko uchroni Cię to przed konsekwencjami zdrowotnymi zachorowania, ale w obecnej sytuacji także przed problemami „organizacyjnymi", np. problemem z wejściem na lotnisko w razie gorączki. Jeśli wyjeżdżasz do jednego z takich krajów, najlepiej udać się do poradni medycyny podróży, aby odpowiednio się przygotować. Pamiętaj także o ogólnych zasadach dotyczących osób podróżujących, aby zaoszczędzić sobie przykrych przypadłości, takich jak biegunka podróżnych (zobacz: zdrowie w podróży).
Wakacje w pandemii niestety niekoniecznie będą wakacjami od koronawirusa. Podczas podróżowania pamiętaj, że zalecenia i restrykcje są po to, aby chronić zdrowie ludzi – w tym także Twoje i Twoich bliskich. Pamiętaj, że w innych krajach spotkać się można z innymi wariantami koronawirusa, o których jeszcze niewiele wiemy. Dlatego, mimo że wybierasz się na wakacje, nie rezygnuj ze zwykłych środków ostrożności. Unikaj bliskiego kontaktu z osobami, które kaszlą, kichają lub źle się czują, utrzymuj min 1,5 m dystansu od innych osób, noś maseczkę w zbiorowiskach ludzkich (uwaga: w podróżach lotniczych zalecane są maseczki medyczne, np. „chirurgiczne”), gdy jesteś w zamkniętym pomieszczeniu lub nie możesz utrzymać dystansu od innych osób, często myj i dezynfekuj ręce. Unikaj kontaktu z wydzielinami i śliną innych osób (np. nie pij z tej samej butelki czy szklanki co inne osoby).
Jeśli tylko możesz, przed podróżą zaszczep się przeciwko COVID-19. Te działania sprawią, że poprawisz swoje bezpieczeństwo oraz zmniejszą ryzyko, że wraz z naszymi powrotami z wakacji nastąpi kolejna fala zachorowań na koronawirusa.
