Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Wschodniej

Państwa/terytoria zależne: Burundi, Dżibuti, Erytrea, Etiopia, Kenia, Komory, Madagaskar, Mauritius, Rwanda, Reunion, Seszele, Somalia, Sudan, Tanzania, Uganda

Szczepienia obowiązkowe

Od podróżnych udających się do Burundi oraz Rwandy wymagane jest szczepienie przeciwko żółtej gorączce (żółtej febrze).

Od osób udających się do pozostałych krajów Afryki Wschodniej bezpośrednio z Europy nie są wymagane żadne szczepienia obowiązkowe, natomiast w przypadku podróżnych przybywających do niektórych państw tego rejonu świata bezpośrednio z krajów zagrożonych żółtą gorączką w Afryce i Ameryce Południowej wymagane jest szczepienie przeciwko tej chorobie.

Szczepienia zalecane

Przed każdym wyjazdem zagranicznym warto skonsultować z lekarzem przeprowadzone w przeszłości szczepienia ochronne i w razie potrzeby uzupełnić je o dawki przypominające, pozwalające na wieloletnie utrzymywanie się odporności, a także szczepionki rekomendowane w polskim Programie Szczepień Ochronnych, które nie były dotychczas wykonywane u podróżnego.

Przed wyjazdem do Afryki Wschodniej najczęściej zaleca się szczepienia przeciwko:

• wirusowemu zapaleniu wątroby typu A
  szczepienie zalecane u osób planujących wyjazd do tej części świata, niezależnie od długości i charakteru podróży, rekomendowane podróżnym udającym się do Afryki Wschodniej, nawet jeśli planują pobyt w dobrych warunkach sanitarnych
• wirusowemu zapaleniu wątroby typu B
  zgodnie z polskim Programem Szczepień Ochronnych szczepienie zalecane jest u osób dorosłych wcześniej nieuodpornionych przeciwko tej chorobie
• tężcowi i błonicy (krztuścowi)
  szczepienie przypominające wskazane jest u dorosłych co 10 lat; zgodnie z polskim Programem Szczepień Ochronnych u wszystkich dorosłych zalecane są szczepienia przypominające przeciwko tężcowi, błonicy i krztuścowi (niezależnie od planowanej podróży)
• durowi brzusznemu
  szczepienie zalecane zwłaszcza u osób, które mogą w podróży żywić się w złych warunkach sanitarnych, wyjeżdżających na długie okresy oraz udających się w rejony wiejskie tej części świata
• poliomyelitis (chorobie Heinego i Medina)
  u dorosłych zalecane jest szczepienie przypominające przed wyjazdem do niektórych krajów Afryki Wschodniej (w zależności od aktualnej sytuacji epidemiologicznej)
• żółtej gorączce
  szczepienie zalecane przed wyjazdem do niektórych krajów Afryki Wschodniej (niezależnie od wymagań wynikających z przepisów zdrowotnych)

W niektórych sytuacjach zalecane są dodatkowe szczepienia przeciwko:

• wściekliźnie
  szczepienie zalecane przede wszystkim u osób szczególnie narażonych na kontakt ze zwierzętami ze względu na charakter podróży (np. jazda rowerowa, zwiedzanie jaskiń, biwakowanie, trekking), zwłaszcza w rejonach wiejskich; rekomendowane podróżującym na długie okresy do krajów dużego ryzyka, dzieciom oraz udającym się w rejony oddalone od placówek medycznych dysponujących możliwością profilaktyki wścieklizny po kontakcie z zakażonym zwierzęciem
• cholerze
  zalecane wyłącznie osobom szczególnie narażonym na zachorowanie: w przypadku wyjazdu w rejon dotknięty epidemią tej choroby, u podróżnych zagrożonych ze względu na charakter wyjazdu (np. praca w organizacjach pomocy humanitarnej walczących ze skutkami katastrof naturalnych)
• meningokokom
  szczepienie zalecane przed wyjazdem do niektórych krajów Afryki Wschodniej (część Etiopii, Erytrei, Kenii, Sudanu oraz Ugandy, w zależności od aktualnej sytuacji epidemiologicznej)

Uwaga! Wybór szczepień zalecanych przed podróżą zależy nie tylko od jej trasy, ale także charakteru wyjazdu, terminu oraz bieżącej sytuacji epidemiologicznej i ewentualnych indywidualnych przeciwwskazań. W zależności od stanu zdrowia podróżnego i jego dotychczasowego uodpornienia lekarz może zalecić również inne szczepienia, niezależnie od celu zaplanowanej podróży (np. u osób przewlekle chorych).

Zalecenia te dotyczą zdrowych dorosłych osób, zaszczepionych prawidłowo w dzieciństwie. U podróżnych z chorobami przewlekłymi, zaburzeniami odporności lub alergią, kobiet w ciąży oraz dzieci zwykle konieczne są szczególne środki profilaktyczne, dostosowane do indywidualnej sytuacji zdrowotnej.

Malaria

Malaria to niebezpieczna dla zdrowia i życia choroba pasożytnicza przenoszona przez komary. Stanowi główną zakaźną przyczynę zgonów osób podróżujących do tropiku. Nie istnieje szczepionka przeciwko malarii dostępna dla podróżnych.

Zagrożenie malarią występuje całorocznie w następujących państwach Afryki Wschodniej: Burundi, Dżibuti, Erytrei, Etiopii, Kenii, na Komorach, Madagaskarze, w Rwandzie, Somalii, Sudanie, Tanzanii i Ugandzie. Zagrożenie malarią w tych krajach dotyczy całego obszaru danego państwa lub jego niektórych regionów.

W celu ochrony przed malarią i innymi chorobami przenoszonymi przez komary podczas podróży w rejony zagrożone w Afryce Wschodniej należy używać środków ochrony przed owadami: odpowiedniego ubrania ochronnego, repelentów i preparatów owadobójczych oraz moskitier lub innych zabezpieczeń miejsca noclegu.

W regionach zagrożonych malarią wskazane jest również profilaktyczne przyjmowanie leków przeciwmalarycznych. Dostępne w Polsce leki skuteczne w zapobieganiu malarii w Afryce Wschodniej to atowakwon z proguanilem (preparat łączony) oraz doksycyklina. Inne leki zapobiegające malarii w tym regionie świata nie są zarejestrowane w Polsce. Wybór leku do profilaktyki malarii podyktowany jest trasą podróży, ale także ewentualnymi przeciwwskazaniami zdrowotnymi oraz preferencjami podróżnego.

Zakres szczepień oraz zalecenia dotyczące profilaktyki malarii należy zawsze ustalić indywidualnie przed wyjazdem podczas konsultacji lekarskiej w poradni medycyny podróży.

Inne zalecenia zdrowotne dla podróżnych

W celu zapobiegania chorobom zakaźnym oraz innym problemom zdrowotnym w krajach tropikalnych i rejonach o złych warunkach sanitarnych należy przestrzegać zasad bezpiecznego zachowania i profilaktyki w podróży.

Podczas pobytu w Afryce Wschodniej warto:

• przeznaczyć odpowiedni okres na aklimatyzację na początku podróży,
• stosować środki zabezpieczające przed promieniowaniem słonecznym (m.in. preparaty chroniące przed promieniowaniem ultrafioletowym o dużym współczynniku ochrony SPF),
• zapobiegać biegunce podróżnych i innym zakażeniom pokarmowym poprzez przestrzeganie higieny spożywania posiłków oraz wybór bezpiecznych pokarmów i napojów,
• stosować środki ochrony przed komarami, które w tym regionie świata przenoszą m.in. malarię oraz dengę,
• chronić się przed chorobami odzwierzęcymi, czyli unikać kontaktów ze zwierzętami, nie drażnić ich i jak najszybciej skontaktować się z placówką ochrony zdrowia w razie kontaktu ze zwierzęciem mogącym przenosić wściekliznę,
• unikać podróżowania pojazdami niespełniającymi wymogów bezpieczeństwa oraz nocnych podróży lądowych i innych sytuacji grożących wypadkiem komunikacyjnym,
• unikać ryzyka zarażenia się chorobami przenoszonymi drogą płciową, w tym zakażenia wirusem HIV, czyli nie podejmować przygodnych kontaktów seksualnych lub używać prezerwatywy,
• unikać sytuacji grożących zarażeniem się chorobami pasożytniczymi, m.in. kąpieli w niepewnych zbiornikach śródlądowych (jeziora, stawy), chodzenia boso po ziemi,
• unikać usług kosmetycznych, fryzjerskich, akupunktury, tatuażu i innych zabiegów narażających na zakażenia przenoszone przez zanieczyszczone narzędzia kosmetyczne lub chirurgiczne,
• w razie potrzeby korzystać tylko z renomowanych placówek opieki zdrowotnej, zmienić trasę podróży w razie wystąpienia epidemii, katastrof naturalnych i innych wyjątkowych zagrożeń.

Konsultacja w poradni medycyny podróży

Przed wyjazdem do Afryki Wschodniej warto skorzystać z konsultacji w poradni medycyny podróży, aby otrzymać bieżące informacje na temat sytuacji zdrowotnej w tym rejonie świata, szczegółowe zalecenia dotyczące szczepień ochronnych, zapobiegania malarii oraz pozostałych zasad profilaktyki i wyposażenia apteczki podróżnej. Optymalny czas na taką wizytę to 6–8 tygodni przed podróżą lub jeszcze wcześniej. Na konsultację najlepiej przygotować podstawowe dane o planowanej podróży oraz o stanie swojego zdrowia.

Wszystkim wyjeżdżającym do Afryki Wschodniej zaleca się wykupienie dodatkowego ubezpieczenia zdrowotnego. W zależności od charakteru planowanej podróży przydatne może być ubezpieczenie kosztów leczenia, ratownictwa albo transportu medycznego do kraju w razie poważnego zagrożenia zdrowia lub życia.

Wszystkie powyższe zalecenia zmniejszają ryzyko wystąpienia problemów zdrowotnych w podróży i zwiększają bezpieczeństwo wyjazdu, jednak nie mogą zapewnić całkowitej ochrony przed zachorowaniem. Dlatego w przypadku wystąpienia niepokojących dolegliwości podczas pobytu w Afryce Wschodniej lub po powrocie z podróży należy pilnie skontaktować się z lekarzem i poinformować go o swoim pobycie za granicą. Dotyczy to zwłaszcza osób powracających z rejonów zagrożonych malarią, u których wystąpiła gorączka lub inne objawy chorobowe.